سوختن بار انداز
كدام كالاها در آتش بندر شهيد رجايي سوختند؟ طبق اعلام گمرك، كانتينرهاي وارداتي كه در حادثه انفجار بندر شهيدرجايي آسيب ديده‌اند، شامل مواد شيميايي بوده‌اند و كانتينرهاي صادراتي كه در اين انفجار آسيب ديده‌اند نيز شامل قير و پارافين بوده كه چاره‌اي جز سوختن آن نيست و در حال حاضر آتش ادامه‌دار در بندر به دليل پارافين و قير موجود در اين كانتينرهاست.
فرشته فريادرس|
كدام كالاها در آتش بندر شهيد رجايي سوختند؟ طبق اعلام گمرك، كانتينرهاي وارداتي كه در حادثه انفجار بندر شهيدرجايي آسيب ديده‌اند، شامل مواد شيميايي بوده‌اند و كانتينرهاي صادراتي كه در اين انفجار آسيب ديده‌اند نيز شامل قير و پارافين بوده كه چاره‌اي جز سوختن آن نيست و در حال حاضر آتش ادامه‌دار در بندر به دليل پارافين و قير موجود در اين كانتينرهاست. در همين حال، گزارش‌هاي ميداني حكايت از آن دارد كه در محل دپوي كانتينرهاي محل انفجار گزارشي مبني بر وجود كانتينرهاي حاوي كالاهاي اساسي ارايه نشده؛ چرا كه عمده كالاهاي اساسي به صورت فله‌اي وارد كشور مي‌شود و محوطه بندري سينا نيز عمدتاً به كالاهاي كانتينري اختصاص داشته است. هرچند فعلا نمي‌توان درباره كانتينر‌هايي كه دچار حريق شده و از بين رفته‌اند، عدد مشخصي را اعلام كرد اما، رييس كميسيون عمران مجلس در اظهاراتي گفته: «تخمين مي‌زنند كه بيش از ۱۰ هزار كانتينر از بين رفته است». او از عدم رعايت مقررات در بندر شهيد رجايي انتقادو بيان كرده كه مقررات در جانمايي كانتينرها رعايت نشده و فاصله بين چيدمان منطبق با استاندارد‌ها نيست و بين كانتينرها متناسب با بار تفكيك‌بندي انجام نشده است. از آنسو، طبق جديدترين اطلاعاتي كه رييس كل گمرك ايران ارايه كرده، عمليات ترخيص كالا هم در بخش ترانزيت داخلي و خارجي، هم در بخش صادرات و هم ترخيص كالاهاي اساسي تشريفات گمركي آغاز شده و در حال انجام است.
سهم بندر رجايي از تجارت ايران
حوالي ظهر شنبه، ۶ ارديبهشت ۱۴۰۴، انفجار مهيبي در بندر شهيد رجايي بندرعباس، يكي از بزرگ‌ترين بنادر تجاري ايران، رخ داد كه در اثر آن تا زمان تنظيم اين خبر 40 نفر جان باختند و بيش از ۹۰۰ نفر مصدوم شدند. هنوز علت دقيق اين حادثه مشخص نيست و در دست بررسي است.
گزارش‌هاي ميداني حكايت از آن دارد كه در محل دپوي كانتينرهاي محل انفجار گزارشي مبني بر وجود كانتينرهاي حاوي كالاهاي اساسي ارايه نشده است چرا كه عمده كالاهاي اساسي به صورت فله‌اي وارد كشور مي‌شود و محوطه بندري سينا نيز عمدتاً به كالاهاي كانتينري اختصاص داشته است . بندر شهيد رجايي، به عنوان بزرگ‌ترين بندر تجاري كشور، با ظرفيت جابه‌جايي سالانه ۹۰ ميليون تن كالا و اتصال به ۸۰ بندر جهاني، نقشي استراتژيك در تجارت خارجي ايران ايفا مي‌كند. اين بندر كه بيش از ۵۳ درصد عمليات تخليه و بارگيري بنادر كشور را به خود اختصاص داده، به‌ويژه در ترانزيت كالاهاي كانتينري و صادرات فرآورده‌هاي نفتي جايگاه ويژه‌اي دارد. بنابر برخي آمارهاي اعلامي، بيش از ۵۵ درصد صادرات و واردات كشور از طريق اين بندر انجام مي‌شود، بيش از ۷۰ درصد ترانزيت دريايي ايران وابسته به بندر شهيد رجايي است و حدود ۸۵ درصد از عمليات كانتينري بنادر كشور نيز از طريق اين بندر صورت مي‌گيرد. در سال ۲۰۲۴، حجم جابه‌جايي كانتينرها در بندر شهيد رجايي به حدود ۲.۳۹ ميليون TEU رسيد. البته برخي خبرگزاري‌هاي رسمي اعلام كردند كه سهم بندر شهيد رجايي از واردات كالاهاي اساسي زياد نيست و فقط نزديك به 8 درصد از مجموع كل كالاهاي اساسي وارداتي به كشور را به خود اختصاص داده است. اما بيش از ۵۸ درصد از واردات كالاهاي اساسي به كشور از طريق گمرك بندر امام خميني (ره) صورت مي‌گيرد. نزديك به ۱۳ درصد از واردات كالاهاي اساسي نيز به بندر اميرآباد در استان مازندران اختصاص دارد. گمركات نوشهر، چابهار و بندر انزلي نيز در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند. همچنين مطابق گزارش سال ۱۴۰۳ بيش از ۲۵ ميليون و ۳۵۴ هزار تن انواع كالاهاي اساسي وارد كشور شد كه ۲ ميليون تن به گمرك شهيد رجايي بندر عباس اختصاص داشته است. بررسي تفكيكي نوع كالاهاي وارد شده از بندر شهيد رجايي نشان مي‌دهد كه عمده كالاهاي ترانزيت شده از اين بندر، به فراورده‌هاي نفتي، كالاهاي كانتينري، مصالح ساختماني و معدني، و كالاهاي فلزي اختصاص دارد. سهم كالاهاي اساسي در مقايسه با اين اقلام، ناچيز است. البته ذكر اين نكته ضروري است كه بندر امام خميني (ره) با ظرفيت تخليه و بارگيري حدود ۵۴ ميليون تن در سال يكي از مهم‌ترين بنادر كالاهاي فله و غلات است، اما از نظر حجم عمليات كانتينري و تنوع كالا قابل قياس با بندر شهيد رجايي نيست. همچنين بندر چابهار، تنها بندر اقيانوسي ايران، با ظرفيت فعلي حدود ۱۰ ميليون تن كالا، باوجود اهميت ژئوپليتيكي بالا، هنوز از نظر زيرساخت و حجم عمليات به سطح شهيد رجايي نرسيده است.
آخرين وضعيت ترخيص كالا از گمرك رجايي
رييس كل گمرك ايران، همچنين درباره آخرين وضعيت ترخيص كالا از گمرك شهيد رجايي بندر عباس گفته است: در پي حادثه‌اي كه در گمرك شهيد رجايي اتفاق افتاد يكي از دستگاه‌هايي كه بسيار سريع وارد شد گمرك جمهوري اسلامي ايران بود كه با تيم پشتيباني، فني و فناوري از ديروز در صحنه حضور دارد. او اعلام كرده: بر همين اساس از امروز عمليات ترخيص را آغاز كرديم، هم در بخش ترانزيت داخلي و خارجي، هم در بخش صادرات و هم ترخيص كالاهاي اساسي تشريفات گمركي در حال انجام است. رييس كل گمرك اظهار كرد: اكنون سرويس و خدمات به مردم ارايه مي‌كنيم و به مردم و بازرگانان اين اطمينان را مي‌دهيم كه شرايط مهياست و مثل قبل در سامانه جامع امور گمركي مي‌توانند نسبت به انجام تشريفات گمركي اقدام كنند. همكاران را در محل مستقر كرديدم كه مثل قبل سرويس‌دهي و خدمات را ارايه دهند.
چه كالا‌هايي در بندر شهيد رجايي سوختند؟
طبق اعلام گمرك در حادثه بندر شهيد رجايي، كانتينرهاي صادراتي شامل قير و پارافين دچار حريق شده‌اند و همچنان در حال سوختن هستند. همچنين تعدادي كانتينر وارداتي شامل مواد شيميايي نيز دچار حريق شده‌اند. گمرك ايران همچنين اعلام كرده كه عمليات اطفای حريق در بندر شهيد رجايي در انجام است و مراحل ابتدايي لگه‌گيري نيز همزمان با اطفا ی هوايي انجام مي‌شود. همچنين عمليات چرثقيل‌هاي بندري براي جداسازي و جابه‌جايي كانتينرها از محل حادثه در بندر رجايي در حال انجام است. طبق اعلام گمرك، كانتينرهاي وارداتي كه در اين حادثه آسيب ديده‌اند شامل مواد شيميايي بوده‌اند و كانتينرهاي صادراتي كه در اين انفجار آسيب ديده‌اند نيز شامل قير و پارافين بوده كه چاره‌اي جز سوختن آن نيست و در حال حاضر آتش ادامه‌دار در بندر به دليل پارافين و قير موجود در اين كانتينرهاست.
سيلوهاي گندم و مخازن روغن
آسيبي نديد
مديركل غله و خدمات بازرگاني استان هرمزگان هم اظهاراتي گفته است: وضعيت سيلوهاي گندم، انبارهاي كالاهاي اساسي و مخازن روغن ملكي و استيجاري تحت نظارت اين اداره كل، كاملاً ايمن و مطلوب بوده و هيچ آسيبي به آنها وارد نشده است. مسعود رمضان‌پور با اشاره به اقدامات صورت‌گرفته، تأكيد كرد كه پس از رفع محدوديت‌هاي موقت، عمليات تخليه يك فروند كشتي اقيانوس‌پيماي حامل گندم كيفي و يك فروند كشتي ديگر حامل برنج، بزودي از سر گرفته خواهد شد.
تخمين زده مي‌شود بيش از
۱۰ هزار كانتينر در بندر رجايي سوخت
محمدرضا رضايي كوچي، رييس كميسيون عمران مجلس، كه در بندر شهيد رجايي حاضر است درباره آخرين وضعيت آتش سوزي در اين بندر اظهار داشت: مهار حريق تحت كنترل است، اما از آنجايي كه از محتواي كانتينرها اطلاعي ندارند با رسيدن حرارت، اين كانتينرها هم منفجر مي‌شوند. هيچ تفكيكي در بين كانتينرها وجود ندارد و كانتينر مواد غذايي و پوشاك در كنار يا بر روي كانتينرهاي آتش‌زا چيده شده به همين دليل برخي از كانتينرها با حرارت هم منفجر مي‌شوند با اينكه حريق هنوز به آنها نرسيده است. او گفته است: پيش بیني مي‌كرديم كه عمليات حريق تا ۲ ساعت ديگر به پايان برسد، اما كانتينر‌هايي به دليل حرارت بالاي دچار حريق شد و ساير كانتينرهاي ديگر را درگير حريق كرد و الان قسمت جديد از بندر دچار آتش شده است. همزمان در حال تخليه كانتينرها هستند كه فاصله بين كانتينرها افزايش پيدا كند تا حريق به كانتينرهاي ديگر سرايت نكند. رضايي كوچي درباره تعداد كانتينر‌هایي که دچار حريق شدند و از بين رفته‌اند، گفت: فعلا بررسي‌هاي دقيق انجام نشده و، اما تخمين مي‌زنند كه بيش از ۱۰ هزار كانتينر از بين رفته است. او با انتقاد از عدم رعايت مقررات در بندر شهيد رجايي تاكيد كرد: موضوع مهم اين است كه مقررات در جانمايي كانتينرها رعايت نشده و فاصله بين چيدمان منطبق با استاندارد‌ها نيست و بين كانتينرها متناسب با بار تفكيك‌بندي انجام نشده و همه مواد كنار هم قرار گرفتند و متاسفانه استاندارد‌هاي انبارداري رعايت نشده است.
وضعيت خودروهاي وارداتي بعد از انفجار
اما سرنوشت خودروهاي وارداتي كه در گمرك قرار دارند، در پي انفجار چگونه است؟ تصاوير ارسالي جديد از يكي از سوله‌هاي گمرك رجايي نشان مي‌دهد كه خودروهاي وارداتي‌اي كه در سوله‌ها بوده، آسيب ديده‌اند. اما از وضعيت باقي خودروهاي وارداتي خبري در دست نيست اما با توجه به وضعيت خودروهاي داخل سوله، انتظار مي‌رود حجم آسيب براي خودروهايي كه خارج از سوله بوده‌اند بسيار بالا باشد. بنابراين بايد منتظر اعلام رسمي شركت‌هاي واردكننده از وضعيت خودروهايشان در گمرك باشيم. در همين حال اما دبير انجمن واردكنندگان خودرو با بيان اينكه محوطه‌هاي گمركي متفاوت هستند و محوطه‌اي كه در آن آتش‌سوزي رخ داده محوطه كانتينري بوده، گفته است كه انبار خودروها در گمرك شهيد رجايي آسيب نديده است. مهدي دادفر درباره آسيب احتمالي به خودروهاي وارداتي در پي انفجار و آتش‌سوزي در گمرك شهيد رجايي، نيز به ايسنا اينطور گفته است: انبار خودروها آسيبي نديده است. او با بيان اينكه محوطه‌هاي گمركي متفاوت هستند و محوطه‌اي كه در آن آتش‌سوزي رخ داده محوطه كانتينري بوده، بنابراين خودروها زياد آسيب نديده است، تصريح كرد: فقط شيشه بعضي از خودروهايي كه در انبار بوده در اثر افتادن اجسام شكسته و در كل خودروهاي وارداتي آسيب زيادي نديده‌اند. به گفته دبير انجمن واردكنندگان خودرو در مجموع بالغ بر ۸۰ درصد خودروهاي وارداتي از گمرك شهيد رجايي وارد مي‌شود.