درياچه اروميه با تداوم وضعيت فعلي، آرال بعدي خواهد شد
وضعيت درياچه اروميه بحراني است. اين را مي‌شود از اظهارنظر كارشناسان اين حوزه به وضوح فهميد. حالا كه شرايط خشكسالي در كشور هر روز بيشتر از قبل شدت مي‌يابد، اميد به احياي درياچه اروميه هر روز بيشتر رنگ مي‌بازد.
وضعيت درياچه اروميه بحراني است. اين را مي‌شود از اظهارنظر كارشناسان اين حوزه به وضوح فهميد. حالا كه شرايط خشكسالي در كشور هر روز بيشتر از قبل شدت مي‌يابد، اميد به احياي درياچه اروميه هر روز بيشتر رنگ مي‌بازد. رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي كشور در اين باره به ايلنا گفت: متأسفانه تغيير اقليم شرايط ناگواري را بر كل كشورهاي خاورميانه تحميل كرده است و اكوسيستم‌هاي طبيعي مثل درياچه اروميه بيشترين تأثير را از اين موضوع مي‌گيرند. نمونه اين را مي‌توانيد در درياچه آرال ببينيد كه به چه وضعي افتاد و خشك شد. درياچه اروميه هم رفته‌رفته در حال دچار شدن به همان وضعيت است و اگر وضع همين‌گونه ادامه پيدا كند، مطمئناخشك خواهد شد. احد وظيفه توضيح داد: اقليم به سمت گرم شدن حركت مي‌كند و اقليم گرم‌تر به معناي تبخير بالاتر است. همچنين روند حركت اقليم به سمت كاهش بارندگي است. بنابراين ممكن است براي يك يا دو سال، بارش اوج بگيرد يا سال نرمالي از منظر بارش داشته باشيم، ولي به‌طور كلي روند كاهشي است و اين روند كاهشي يعني آب كمتري در اختيار ما قرار خواهد گرفت.
برداشت آب براي كشاورزي اروميه را خشكا ند
وظيفه تذكر داد: بيشترين برداشت آب در حوضه اروميه مربوط به كشاورزي است. سه محصول چغندر قند، يونجه و سيب بيشترين مصرف آب را در حوضه درياچه اروميه دارند و بايد با محصولات كم‌آب‌برتر جايگزين شوند. مطمئناً به باغ‌هاي سيب دست نخواهند زد ولي اگر حداقل از افزايش بي‌رويه باغ‌هاي سيب يا باغ‌هايي كه اخيراً در همه‌جاي مناطق شيب‌دار كوهستان ايجاد كرده‌اند دست بكشند و كنترل كنند مي‌توان به آينده اميدوار بود. او ادامه داد: بايد مديريت مناسبي در كشاورزي آن حوضه صورت بگيرد و الگوي كشت منطقه تغيير كند. دست كم اگر محصولات پرآب بري مثل يونجه و چغندر قند با كشت‌هاي ديگري جايگزين شوند -كه هم اقتصاد كشاورز را تأمين مي‌كند و هم نياز آبي كمتري دارند- تفاوت بزرگي ايجاد خواهد شد.
حتي زاب هم كارساز نيست
به گفته وي، به‌رغم اينكه با حفر تونل زاب، مقداري آب را هم از حوزه زاب -كه متعلق به درياچه اروميه نبود و به جايي ديگري مي‌رفت- به درياچه وارد كرده‌اند، همچنان كفاف اين نياز داده نمي‌شود. اگر به همين رفتار ادامه داده شود، اميدي نيست و وضع بدتر هم خواهد شد. او تصريح كرد: در هر دهه تقريبا نيم درجه به دما اضافه مي‌شود؛ يعني اگه ۲۰ سال ديگر بگذرد، يك درجه به دماي ميانگين كشور افزوده خواهد شد و اين يك درجه افزايش دما يعني ۶ تا ۷ درصد تبخير بيشتر. ما تلاش مي‌كنيم كه مثلا ۱۰ درصد آب درياچه را اضافه كنيم و البته بعد با گذشت ۲۰ سال، دما يك درجه بالاتر مي‌رود، توان تبخير ۷ درصد افزايش مي‌يابد و اين آب تبخير مي‌شود. وظيفه گفت: درياچه اروميه بسيار كم‌عمق است ولي مساحت گسترده‌اي دارد؛ در نتيجه تبخير بسيار زيادي در اين حوضه صورت مي‌گيرد. سالانه نزديك به چهار ميليارد متر مكعب توان تبخير درياچه است. يعني چهار ميليارد متر مكعب آب بايد به درياچه وارد شود تا سطح آن ثابت بماند.
انتقال آب به تهران بسيار هزينه‌بر است و آينده‌اي نامطمئن دارد
رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي كشور در واكنش به اظهارات استاندار تهران مبني بر انتقال آب از درياي عمان به تهران و اختصاص بخشي از بودجه شهرداري به طرح‌هاي انتقال آب به تهران بيان كرد: وقتي كه انتقال آب انجام مي‌گيرد حتماتوسعه هم به دنبال آن خواهد آمد و نمي‌توانيد توسعه را در همين‌جا متوقف كنيد. وي افزود: وقتي كه آب منتقل شود خواهند گفت پس ديگر مانعي نيست و مي‌توانيم يك شهرك چند ميليوني نيز به گوشه‌اي از شهر اضافه كنيم؛ يعني اساسامسائل براي آينده بزرگ‌تر مي‌شود و چالش بيشتري ايجاد مي‌گردد. اگر فرضا با انتقال يك خط لوله، مشكل امروز تهران را حل كنيم ۲۰ يا ۳۰ سال بعد چه خواهد شد؟ آيا مي‌توان توسعه‌هاي بعدي را همين‌جا متوقف كرد؟ مسلماخير. به خاطر همين است كه كارشناسان معتقدند اساسا انتقال آب بين حوضه‌اي مشكلي را حل نمي‌كند. وظيفه ادامه داد: همه كشورهاي عربي حوزه جنوب خليج فارس، توسعه شهرهاي مدرن خود را عمدتا از راه شيرين‌سازي آب به انجام مي‌رسانند، زيرا اساسا رودخانه‌اي ندارند كه از آب سطحي برداشت كنند. مقداري از آب مصرفي اينها از چاه و عمده آن از شيرين‌سازي تأمين مي‌شود؛ اما از آنجا كه شهرها ساحلي هستند، آب در همان نقطه به مصرف مي‌رسد و هزينه‌اي براي انتقال صرف نمي‌شود.
ميزان مصرف آب شرب، با ذخيره آب پشت سدها همخواني ندارد
وظيفه در توضيح سهم مردم از مديريت مصرف آب گفت: رفتار مردم نبايد زياده‌روي در مصرف آب باشد. هر فرد مي‌داند كه چگونه آب را معقولانه مصرف كند. مثلا مدت استحمام را از 15 دقيقه به 5 دقيقه كاهش بدهد. عادت مصرف را بايد تغيير داد. ما بايد بدانيم كه در سرزميني كم‌آب زندگي مي‌كنيم. وي تأكيد كرد: بعد از هوا، دومين تأمين‌كننده حيات ما آب است و بدون آن، هيچ نداريم. امنيت غذايي ما با آب تأمين مي‌شود. اين را بايد در ذهن‌مان داشته باشيم. اگر تك‌تك ما حس تعلق به جمع را در خود پرورش بدهيم، الگوي رفتارمان عوض خواهد شد. در اين شرايط كم‌آبي كه سدهاي ما تقريباخالي شده‌اند، مي‌بينيم مردم با شلنگ پياده‌رو را مي‌شويند، درحالي كه نيازي به اين كار نيست.