خشكسالي بي‌سابقه در كشور؛ آب خط بحران را رد كرد
بررسي آخرين آمارهاي صنعت آب نشان مي‌دهد ايران در شرايط بحراني كم‌آبي قرار گرفته و طبق اعلام سخنگوي صنعت آب، تا ۱۹ اسفند، ميزان بارندگي‌ها در ۲۸ استان كشور كمتر از حد نرمال بوده و تنها يك استان بارشي بالاتر از ميزان معمول خود را تجربه كرده است.
بررسي آخرين آمارهاي صنعت آب نشان مي‌دهد ايران در شرايط بحراني كم‌آبي قرار گرفته و طبق اعلام سخنگوي صنعت آب، تا ۱۹ اسفند، ميزان بارندگي‌ها در ۲۸ استان كشور كمتر از حد نرمال بوده و تنها يك استان بارشي بالاتر از ميزان معمول خود را تجربه كرده است. اين آمار نگران‌كننده در حالي منتشر مي‌شود كه متوسط بارش در كشور تاكنون تنها ۱۰۱ ميلي‌متر ثبت شده كه در مقايسه با ميانگين ۱۶۰ ميلي‌متري بلندمدت، كاهش ۳۷ درصدي را نشان مي‌دهد.
به‌گزارش ايسنا، ايران براي پنجمين سال متوالي درگير خشكسالي است و اين روند، منابع آبي كشور را به‌شدت تحت تأثير قرار داده است. با توجه به استمرار كم‌آبي، كارشناسان بر ضرورت تغيير الگوي مصرف در بخش‌هاي مختلف تأكيد دارند. در بخش كشاورزي، محدود كردن كشت محصولات پرآب‌بر مانند برنج و جايگزيني آنها با محصولات كم‌آب‌بر ازجمله راهكارهايي است كه مي‌تواند بخشي از فشار بر منابع آبي را كاهش بدهد. در بخش شهري نيز مديريت هوشمند مصرف آب و جلوگيري از هدررفت، اهميت حياتي دارد. با وجود بارش‌هاي پراكنده در برخي مناطق كشور، كارشناسان تأكيد دارند كه اين ميزان بارندگي تأثير محسوسي در تأمين منابع آبي كشور ندارد. بر اساس توضيحات سخنگوي صنعت آب، بارش‌هاي گزارش‌شده، به‌ويژه در مناطق خشك، تنها سطح زمين را مرطوب مي‌كنند و نقشي در ايجاد رواناب پايدار يا افزايش ذخاير آب ندارند. حتي در صورت بارش‌هاي نرمال در فروردين و ارديبهشت، كمبود تجمعي سالانه جبران نخواهد شد، مگر اينكه ايران با يك ترسالي غيرمنتظره روبرو شود. وضعيت بارندگي‌ها در تهران نيز نامطلوب گزارش شده است. بر اساس اعلام رسمي، ميزان بارش‌هاي اين استان نسبت به سال گذشته ۲۵ درصد كاهش داشته و در مقايسه با ميانگين بلندمدت، افت چشمگير ۴۶ درصدي را تجربه كرده است. اين كاهش بارش، تأثير مستقيمي بر منابع آبي پايتخت داشته و موجب كاهش شديد ذخاير سدهاي تأمين‌كننده آب تهران، از جمله سدهاي اميركبير، لار، لتيان، طالقان و ماملو شده است. به گفته مسوولان، حجم مفيد مخزن سد اميركبير تقريبا به نصف كاهش يافته و سد لار نيز تقريبا خشك شده است. بحران آب تنها به تهران محدود نمي‌شود؛ ورودي آب به سدهاي كشور در سال جاري ۹.۵ ميليارد مترمكعب بوده كه نسبت به سال گذشته با افت ۳.۵ ميليارد مترمكعبي روبرو شده است. برخي از مهم‌ترين سدهاي كشور ازجمله سد ميناب در هرمزگان، زاينده‌رود در اصفهان، ۱۵ خرداد در خراسان رضوي و سد ساوه در استان مركزي در وضعيت قرمز يا زرد قرار دارند. يكي از مهم‌ترين نگراني‌هاي مسوولان، احتمال جيره‌بندي آب در تابستان سال آينده است. هرچند وزارت نيرو اعلام كرده كه در تلاش است از اجراي اين سياست اجتناب كند، اما در صورت ادامه روند مصرف كنوني، ممكن است قطعي‌هاي برنامه‌ريزي‌شده آب در برخي مناطق اجتناب‌ناپذير شود. هم‌اكنون در تهران كاهش فشار آب از ساعت ۱۲ شب به بعد اجرا مي‌شود، اما اگر ميزان مصرف كاهش نيابد، امكان اجراي روش‌هاي سختگيرانه‌تر وجود دارد. متخصصان حوزه آب تأكيد دارند كه ايران براي عبور از اين بحران به يك مديريت مصرف هوشمندانه نياز دارد. برداشت بي‌رويه از چاه‌هاي زيرزميني نه‌تنها مشكل كمبود آب را حل نمي‌كند، بلكه مي‌تواند بحران را تشديد كند. در اين شرايط، مشاركت عمومي و پذيرش واقعيت كم‌آبي از سوي شهروندان و مسوولان، اصلي‌ترين راهكار براي مقابله با بحران آب در كشور خواهد بود. اما چطور مي‌توان مصرف آب را كاهش داد؟ براي اين مهم لازم است تا براي شستن ميوه و سبزي‌ها از يك ظرف پر از آب استفاده كنيد و آب را باز نگذاريد. هنگام شستن ظروف، ابتدا چربي‌ها را با دستمال پاك كنيد و سپس شستشو را انجام بدهيد و ماشين ظرفشويي را فقط در زماني كه كاملا پر است، روشن كنيد. زمان دوش گرفتن را به كمتر از ۵ دقيقه كاهش بدهيد. هر دقيقه دوش گرفتن حدود ۱۲ ليتر آب مصرف مي‌كند. هنگام مسواك زدن، شير آب را باز نگذاريد. مي‌توان با يك ليوان آب، مسواك زدن را انجام داد. از سيفون‌هاي كم‌مصرف استفاده كنيد. اگر سيفون قديمي داريد، يك بطري پر از آب در مخزن آن قرار بدهيد تا حجم مصرفي كاهش يابد. ماشين لباسشويي را فقط زماني روشن كنيد كه پر باشد، براي شستن ماشين يا حياط از سطل آب به جاي شیلنگ استفاده كنيد، نشتي‌ها و چكه‌هاي شير آب را برطرف كنيد؛ يك شير چكه‌كننده مي‌تواند ماهانه صدها ليتر آب هدر بدهد. در ساختمان‌هاي جديد، از تجهيزات كاهنده مصرف مانند سرشيرهاي پخش‌كننده استفاده كنيد. علاوه بر اين بخش كشاورزي بزرگ‌ترين مصرف‌كننده آب در ايران است (حدود ۹۰ درصد مصرف آب كشور) براي كاهش مصرف در اين بخش، نيز باید استفاده از سيستم‌هاي آبياري نوين مانند آبياري قطره‌اي و باراني به‌جاي روش‌هاي سنتي غرقابي مورد توجه قرار بگيرد. همچنين كشت محصولات كم‌آب‌بر به‌جاي محصولات پرآب‌بر مانند برنج و هندوانه در مناطق كم‌آب، مديريت زمان آبياري (آبياري در ساعات خنك روز مانند صبح زود يا عصر براي جلوگيري از تبخير آب)، استفاده از مالچ (پوشش گياهي) براي جلوگيري از تبخير آب از سطح خاك و بهره‌گيري از روش‌هاي مدرن تصفيه و بازيافت آب در مزارع از ديگر مواردي است كه مي‌توان به آن توجه كرد. در بخش صنعت نيز بازيافت آب در فرآيندهاي صنعتي (استفاده مجدد از آب تصفيه‌شده در كارخانه‌ها)، مدرن‌سازي تجهيزات صنعتي براي كاهش مصرف آب در توليد، كاهش مصرف آب در نيروگاه‌ها با استفاده از سيستم‌هاي خنك‌كننده بهينه و استفاده از آب‌هاي غيرشرب براي بخش‌هايي كه نياز به آب آشاميدني ندارند بايد مورد توجه باشد. بحران آب يك چالش ملي است كه تنها با تغيير رفتار مصرفي و بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين قابل مديريت است. اگر هر فرد و هر بخش، ميزان مصرف آب خود را كاهش بدهد، مي‌توان از بروز بحران‌هاي جدي‌تر در آينده جلوگيري كرد. هر قطره آب اهميت دارد، پس همين امروز اقدام كنيم.