جوانان 21 تا 30 ساله درصدر جانباختگان تصادفات جاده‌اي
در آستانه عيد نوروز سال 1404 هستيم و بررسي گزارش‌هاي رسمي حكايت از آن دارد كه عيد نوروز، پرتلفات‌ترين ايام سال در حوادث رانندگي است، به عنوان نمونه در بازه زماني بيست‌وپنجم اسفند تا پانزدهم فروردين ۱۴۰۳، شاهد جان باختن ۱۰۶۵ نفر در تصادفات رانندگي بوديم كه اين آمار حكايت از كاهش ۹.۴ درصدي نسبت به سال گذشته دارد.
در آستانه عيد نوروز سال 1404 هستيم و بررسي گزارش‌هاي رسمي حكايت از آن دارد كه عيد نوروز، پرتلفات‌ترين ايام سال در حوادث رانندگي است، به عنوان نمونه در بازه زماني بيست‌وپنجم اسفند تا پانزدهم فروردين ۱۴۰۳، شاهد جان باختن ۱۰۶۵ نفر در تصادفات رانندگي بوديم كه اين آمار حكايت از كاهش ۹.۴ درصدي نسبت به سال گذشته دارد. با وجود كاهش آمار تصادفات در نوروز سال جاري، تعداد جان باختگان حوادث رانندگي در سه سال اخير، نسبت به دهه 90 افزايشي بوده است، البته نكته بحث برانگيز اين آمار اين است كه بيشترين قربانيان سوانح جاده‌اي افراد 21 تا 30 ساله هستند و در مجموع، 62 درصد از جانباختگان در سنين كاري (20 تا 60 سال) قرار دارند و اين آمار نشان‌دهنده تأثير مستقيم تصادفات بر نيروي كار كشور است. البته معاون حمل‌ونقل وزير راه و شهرسازي و دبير كميسيون ايمني راه‌هاي كشور وعده داده است كه اين كميسيون تلاش مي‌كند تا تلفات رانندگي در سفرهاي نوروزي ۱۴۰۴ كاهش چشمگيري داشته باشند. سعيد رسولي اظهار كرد: در كميسيون، موضوعات مختلفي براي ارتقاي ايمني سفرهاي نوروزي مطرح شد و بر لزوم كاهش تلفات جاده‌اي در نوروز 1404 نسبت به سال گذشته تأكيد جدي صورت گرفت. او با اشاره به برگزاري همزمان و برخط كميسيون ايمني راه‌هاي استان‌هاي سراسر كشور، افزود: در اين نشست، پنج عامل اصلي ايمني كه در سند مربوط به بند«ت » ماده 59 قانون برنامه هفتم پيشرفت آمده است، مورد بررسي قرار گرفت. رسولي ضمن اشاره به نقش دستگاه‌هاي اجرايي و امدادي در ارتقاي ايمني جاده‌ها گفت: اميدواريم با اقدامات در نظر گرفته شده، همراهي پليس راهور فراجا، اورژانس و هلال احمر، و همچنين اجراي پويش«نه به تصادفات » كه با حمايت رييس‌جمهور راه‌اندازي شده، شاهد كاهش حوادث جاده‌اي در نوروز امسال باشيم.
شتاب و عجله، منشأ بسياري از تصادفات
علاوه بر معاون حمل‌ونقل وزير راه و شهرسازي و دبير كميسيون ايمني راه‌هاي كشور، وزير كشور هم به آمار بالاي تصادفات رانندگي در سال‌هاي اخير اشاره كرد و منشأ بسياري از تصادفات را شتاب و عجله دانست وگفت: با آرامش رانندگي كنيم و براي ديگران هم حقي قائل شويم و احساس كنيم كه ديگران هم بايد به مقصد برسند. به گزارش ايسنا، اسكندر مومني با پيوستن به «پويش نه به تصادف»، درباره اين پويش افزود: اين پويش پيشنهادي، در درجه اول براي حفظ سلامتي خود شهروندان، هموطنان عزيز، رانندگان و سرنشينان است، هيچ چيزي بالاتر از حفظ جان نيست و همه بايد به هم در رانندگي كمك كنيم.
او افزود: بايد مسير هم بخشي از سفر در نظر گرفته شود، از مبدا حركت مي‌كنيم نبايد اينگونه باشد كه با شتاب و عجله خود را به يك نقطه يعني مقصد برسانيم؛ بلكه بايد از مسير استفاده كنيم. وزير كشور ادامه داد: از مسير لذت ببريم و با آرامش رانندگي كنيم و براي ديگران هم حقي قائل شويم و احساس كنيم كه ديگران هم بايد به مقصد برسند.
نگاهي به آمار تصادفات در سال‌هاي اخير
بررسي آمار قربانيان حوادث رانندگي كشورمان نشان مي‌دهد كه سالانه هزاران نفر از شهروندان ايراني جان خود را در جاده‌هاي كشور از دست مي‌دهند. براساس آمار منتشر شده در سال ۱۴۰۱، ۱۴۰۲ و نه ماهه ابتدايي سال 1403، بيش از ۵۴ هزار نفر از هموطنانمان در سوانح رانندگي جان باخته‌اند. بر طبق گزارش پزشكي قانوني، تلفات حوادث رانندگي در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۹هزار‌و ۴۹۰ نفر، در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۰هزار‌و ۴۵ نفر و در ۹ماهه سال جاري، تعداد نفرات جان‌باخته بر اثر تصادفات ۱۴هزار‌و ۹۴۵ نفر بودند. انتشار اين آمار زماني بحث برانگيز مي‌شود كه آمار تلفات رانندگي ۹ماهه سال جاري، با آمار تلفات حوادث سال ۱۳۹۵ كه ۱۵هزار و ۹۳۲ نفر بودند، تقريبا برابري مي‌كند. طبق بررسي آمارهاي مربوط به حوادث رانندگي در دهه ۹۰، تعداد كشته‌هاي تصادفات از سال ۱۳۹۱، به كمتر از ۲۰ هزار نفر و در برخي موارد به ۱۵ هزار كشته در سال رسيده بود. اما متأسفانه در سال ۱۴۰۲ با ثبت ۲۰هزار‌و ۴۵ كشته در حوادث رانندگي، پس از گذشت ۱۱ سال آمار تلفات تصادفات مجدد از مرز ۲۰ هزار نفر عبور كرد واين در حالي است كه از سال ۱۳۹۱ تا پايان ۱۴۰۱ آمار كشته‌هاي تصادفات همواره كمتر از ۲۰ هزار نفر بود. در اين سال ۱۳هزار‌و ۷۷۰ نفر در محورهاي برون‌شهري، چهارهزار‌و ۹۳۰ نفر در مسيرهاي درون‌شهري، هزار و ۱۲۰ نفر در مسيرهاي روستايي و مابقي كشته‌ها هم در ساير مسيرها جان خود را از دست داده‌اند. براساس آخرين اظهارات سردار تيمور حسيني، رييس پليس راهور فراجا، سالانه حدود ۲۰ هزار نفر در سوانح رانندگي در ايران جان خود را از دست مي‌دهند و حدود ۳۹۱ هزار نفر ديگر نيز دچار مصدوميت‌هاي شديد مي‌شوند. به گفته حسيني، اين آمار نه‌تنها از نظر انساني فاجعه‌بار است، بلكه از لحاظ اقتصادي و اجتماعي نيز آثار جبران‌ناپذيري به همراه دارد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه عوامل متعددي ازجمله تخلفات رانندگي، وضعيت نامناسب جاده‌ها، نقص فني خودروها و حتي شرايط اجتماعي و اقتصادي مي‌توانند در بروز اين حوادث نقش داشته باشند. حسيني اظهار كرد: در كنار اقدامات پليس كه بخش عمده‌اي از مسووليت نظارت و اجراي قوانين رانندگي را بر عهده دارد، وزارتخانه‌ها و سازمان‌هاي مختلف نيز بايد در اين راستا گام‌هايي اساسي بردارند. وزارت كشور و شهرداري‌ها مي‌توانند با اصلاح و بهبود زيرساخت‌هاي شهري و جاده‌اي، به‌ويژه در نقاط پرحادثه، به كاهش تصادفات كمك كنند. رييس پليس راهور فراجا بيان كرد كه در هر شبانه‌روز دوميليون‌و صد تردد در جاده‌هاي كشور اتفاق مي‌افتد كه با توجه به اين ميزان ترددهاي بسيار، نيازمند تغيير رويكرد براي نظارت بر ترافيك جاده‌ها هستيم و حدود ۷۰ درصد جانباختگان تصادف، ناشي از تصادفات جاده‌هاي كشور است.
آيا افزايش نرخ جريمه‌ها موثر بود؟
در اين ميان يكي از راهكارهايي كه بسياري از كارشناسان پيشنهاد مي‌كنند افزايش نرخ جريمه‌هاست، اما اظهارات مسوولان پليس راهور نشان مي‌دهد كه با وجود افزايش نرخ جريمه‌ها، هيچ تغيير محسوس و قابل توجهي در كاهش تصادفات رخ نداده است و اين امر نشان مي‌دهد كه صرفا تغييرات در نرخ جريمه‌ها به تنهايي نمي‌تواند باعث كاهش حوادث ترافيكي شود و براي اين منظور بايد مجموعه‌اي از اقدامات فرهنگي، آموزشي، نظارتي و زيرساختي به‌طور همزمان به كار گرفته شود. البته با وجود اينكه افزايش جريمه‌ها تاثير قابل ملاحظه‌اي بر كاهش تصادفات رانندگي نداشته است، پليس راهور فراجا اعلام كرده تمامي جريمه‌هاي رانندگي در ايام نوروز يك سوم بيشتر از رقم اصلي اعمال مي‌شود و اين موضوع در اصلاح جديد آيين نامه تصادفات هم درج شده است. اما به نظر مي‌رسد علاوه بر افزايش جريمه‌هاي رانندگي بايد اقدامات ديگري هم براي كاهش تلفات انجام شود، در اين ميان راهكارهايي ازجمله ارتقاي ايمني خودرو، اقدامات فرهنگي و آموزشي، توجه ويژه به ايمني راه‌ها مطرح مي‌شود، در همين راستا وزارت صمت و سازمان استاندارد بايد براي كاهش تلفات، اقدامات جدي در راستاي ارتقاي ايمني خودروها انجام دهند. همچنين تغيير نگرش و رفتار رانندگان از طريق برنامه‌هاي آموزشي و تبليغاتي بايد در اولويت قرار گيرد. تنها در صورتي كه فرهنگ رعايت قوانين در جامعه نهادينه شود، مي‌توان اميدوار به كاهش حوادث رانندگي بود، يكي از اين اقدامات پويش «نه به تصادف » است كه علاوه بر كاهش تصادفات، به آگاهي‌بخشي مردم در زمينه حفظ محيط زيست و ايمني جاده‌ها كمك مي‌كند.