ايران و امريكا مي‌توانند به توافق پايدار دست پيدا كنند

۱۴۰۳/۱۰/۳۰ - ۰۰:۲۹:۴۴
|
کد خبر: ۳۳۱۲۴۳

سيد حسين موسويان، پژوهشگر دانشگاه پرينستون امريكا معتقد است كه ايران و امريكا با رعايت پنج اصل مي‌توانند به توافقي پايدار دست پيدا كنند. سيد حسين موسويان، پژوهشگر دانشگاه پرينستون امريكا در مطلبي كه در نشريه هيل منتشر شده است، نوشت: دونالد ترامپ حمايت خود را از مذاكره با ايران براي يافتن راه‌حل مشكلات موجود بين دو كشور اعلام كرده است.

سيد حسين موسويان، پژوهشگر دانشگاه پرينستون امريكا معتقد است كه ايران و امريكا با رعايت پنج اصل مي‌توانند به توافقي پايدار دست پيدا كنند. سيد حسين موسويان، پژوهشگر دانشگاه پرينستون امريكا در مطلبي كه در نشريه هيل منتشر شده است، نوشت: دونالد ترامپ حمايت خود را از مذاكره با ايران براي يافتن راه‌حل مشكلات موجود بين دو كشور اعلام كرده است. هنگامي كه از ترامپ در مورد پيامي به رهبر ايران سوال شد، رييس‌جمهور منتخب تنها گفت: براي او آرزوي موفقيت دارم. در طول كارزار انتخاباتي سال ۲۰۲۴، ترامپ اعلام كرد كه سياست او در قبال ايران در دوره دوم بسيار متفاوت از دوره اول خواهد بود. او سياست «تغيير رژيم» را رد كرد و تاكيد كرد كه مي‌خواهد ايران موفق باشد، اما همچنين با دستيابي ايران به تسليحات هسته‌اي مخالف است. در سپتامبر ۲۰۲۴، پزشكيان، رييس‌جمهور ايران، اعلام كرد كه تهران آماده گفت‌وگوي سازنده است و آمادگي خود را براي تعامل با غرب در مورد انرژي هسته‌اي و بهبود روابط با ايالات‌متحده ابراز كرد. با اين حال، پر كردن شكاف‌ها بين واشنگتن و تهران دشوار خواهد بود. اگر رييس‌جمهور ترامپ بخواهد با مذاكره با ايران بن‌بست روابط را بشكند، با مخالفت‌هاي شديد در داخل ايالات متحده، در ايران و در منطقه روبه‌رو خواهد شد. اگر هدف اصلي ترامپ اطمينان از عدم دسترسي ايران به بمب هسته‌اي باشد، او نياز به طرحي دارد كه به‌طور دايمي دستيابي به بمب هسته‌اي را نه تنها توسط ايران بلكه توسط ساير كشورهاي بلندپرواز منطقه نيز مسدود كند. همان‌طور كه رييس‌جمهور بايدن هشدار داد: اگر ايران به بمب دست پيدا كند، پس از آن عربستان‌سعودي، تركيه و مصر نيز به دنبال بمب هسته‌اي خواهند رفت. عناصراصلي يك طرح براي مذاكرات موفق از اين قرار است: همانند برجام در دوره دولت اوباما، ايران موافقت كند كه شفافيت كامل در برنامه‌هاي هسته‌اي خود داشته باشد و اقدامات حداكثري راستي‌آزمايي طبق مقررات آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را اجراكند. اصول كليدي توافق هسته‌اي بايد منطقه‌اي شود تا شامل تمام كشورهاي منطقه باشد. اين امر امكان دايمي كردن محدوديت‌هاي اصلي عدم اشاعه در برجام در كل منطقه را فراهم مي‌كند، ازجمله محدود كردن غني‌سازي اورانيوم به زير ۵ % و جداسازي پلوتونيوم از سوخت مصرف‌شده. پس از اجراي توافق هسته‌اي جديد، واشنگتن و تهران مي‌توانند گفت‌وگوهايي در مورد امنيت منطقه داشته باشند. هر دو كشور به عنوان گام اول و حسن‌نيت، بايد به‌طور موقت تمام تهديدها و خصومت‌ها را متوقف كنند. چند سال پيش، رابرت اينهورن، كه در آن زمان مذاكره‌كننده هسته‌اي ايالات متحده بود، به من گفت: وقتي ما بر ضرورت گفت‌وگوهاي منطقه‌اي تاكيد مي‌كنيم، برخي ايراني‌ها به اشتباه فكر مي‌كنند كه منظور ما برچيدن توانايي‌هاي موشكي و دفاعي ايران است. همه كشورها ازجمله ايران حق دارند كه قابليت‌هاي دفاعي موردنياز خود را داشته باشند. ما درك مي‌كنيم كه ايران نيز مانند ما نگراني‌هاي امنيتي خود را دارد. بنابراين، هر دو طرف بايد وارد گفت‌وگويي جدي و عادلانه شوند تا نگراني‌هاي مشروع و قانوني يكديگر را بررسي كنند و به راه‌حلي متعادل دست يابند. آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر ايران، تصميم‌گيرنده نهايي در مورد روابط ايران و ايالات‌متحده است. در تاريخ ۸ ژانويه ۲۰۲۴، او اظهار داشت كه ايالات‌متحده ذاتا دشمن ملت ايران و جمهوري اسلامي است و آرزوي نابودي ايران را دارد. براساس چند دهه شناخت من از ديدگاه‌هاي ايشان، معتقدم كه جوهره نگراني‌هاي رهبري ايران در مورد روابط با ايالات‌متحده را مي‌توان در سه نكته كليدي خلاصه كرد: اول: تهديد استقلال ايران از طريق دخالت امريكا در امور داخلي ايران؛ دوم: سياست امريكا در مورد «تغيير رژيم» در ايران؛ سوم: عدم احترام و به رسميت شناختن منافع ملي ايران توسط امريكا. از سوي ديگر، در طول ۱۵ سال تحقيق‌ام در دانشگاه پرينستون درباره روابط ايران و ايالات‌متحده، معتقدم كه به چالش كشيدن و تهديد منافع ايالات ‌متحده در منطقه مهم‌ترين نگراني ايالات‌متحده نسبت به سياست‌هاي ايران پس از انقلاب ۱۹۷۹ است. اگر قرار باشد يك توافق عادلانه و متوازن حاصل شود، بايد: اولا: هر دو پايتخت منافع مشروع منطقه‌اي يكديگر را به رسميت بشناسند و متعهد شوند كه منافع يكديگر را تهديد نكنند. اين امر نيازمند بازنگري در استراتژي‌هاي امنيتي و ديپلماتيك منطقه‌اي آنها، به‌ويژه در ارتباط با متحدان كليدي‌شان است. ثانيا: علاوه بر اين، توافق جديد نيازمند يك مدل و ساختار قابل‌اعتماد و پايدار براي ثبات و صلح منطقه‌اي است. ايران، عراق، عربستان‌سعودي و ساير كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس مي‌توانند از طريق يك ساختار جديد امنيتي و همكاري جمعي، مشابه سازمان امنيت و همكاري اروپا، به چنين ترتيبي دست يابند.