سرنوشت اينترنت اشيا در ايران چگونه خواهد بود؟
اينترنت اشيا كه چند سالي است به دنياي تكنولوژي راه پيدا كرده، آن‌طور كه مسوولان اعلام كرده‌اند، در كشور ما نيز پيش‌بيني شده كه تا سال ۱۴۰۵ بيش از ۲۰۰ ميليون شيء به اينترنت اشيا متصل شود. به گزارش ايسنا، اينترنت اشيا، شبكه‌اي از ميلياردها شيء و وسيله در سراسر دنياست كه به‌واسطه حسگرها، نرم افزارها و ساير فناوري‌ها به منظور اتصال و تبادل داده با ساير دستگاه‌ها و سيستم‌ها از طريق اينترنت با يكديگر در ارتباط هستند.
اينترنت اشيا كه چند سالي است به دنياي تكنولوژي راه پيدا كرده، آن‌طور كه مسوولان اعلام كرده‌اند، در كشور ما نيز پيش‌بيني شده كه تا سال ۱۴۰۵ بيش از ۲۰۰ ميليون شيء به اينترنت اشيا متصل شود. به گزارش ايسنا، اينترنت اشيا، شبكه‌اي از ميلياردها شيء و وسيله در سراسر دنياست كه به‌واسطه حسگرها، نرم افزارها و ساير فناوري‌ها به منظور اتصال و تبادل داده با ساير دستگاه‌ها و سيستم‌ها از طريق اينترنت با يكديگر در ارتباط هستند.
كوين اشتون اصطلاح «اينترنت اشيا» را در سال ۱۹۹۹ براي ارتقاي شناسايي فركانس راديويي (RFID) اختراع كرد كه شامل سنسورها و محرك‌هاي جاسازي‌شده است. با اين حال، ايده اصلي در دهه ۱۹۶۰ مطرح شده بود؛ در آن دوره، اين ايده محاسبات فراگير يا اينترنت جاسازي‌شده ناميده مي‌شد. اشتون مفهوم اينترنت اشيا را براي بهبود فعاليت‌هاي زنجيره تامين ارايه داد؛ با وجود اين، قابليت‌هاي متنوع اينترنت اشيا به آن كمك كرده تا در تابستان ۲۰۱۰ محبوبيت زيادي كسب كند. كاربرد اينترنت اشيا تنها به يك زمينه محدود نمي‌شود و با اتصال بيش از هفت ميليارد دستگاه اينترنت اشيا انتظار مي‌رفت اين تعداد تا سال ۲۰۲۵ به بيش از ۲۲ ميليارد دستگاه برسد، به همين دليل رقابتي داغ بين شركت‌هاي پيشرو در تكنولوژي براي توسعه اينترنت اشيا و پيشي گرفتن از يكديگر، در جريان است. اينترنت اشيا صنعتي (IIoT) به گسترش و استفاده از اينترنت اشيا (IoT) در بخش‌ها و برنامه‌هاي صنعتي اشاره دارد. اينترنت اشيا صنعتي شامل كاربردهاي صنعتي ازجمله رباتيك، دستگاه‌هاي پزشكي و فرآيندهاي توليد نرم‌افزاري است و يكي از تكنولوژي‌هاي مهم و پركاربرد در فرآيندهاي اتوماسيون صنعتي و مانيتورينگ صنعتي است. با وجود آنكه اينترنت اشيا مزاياي زيادي براي كاربران به ارمغان آورده اما برخي چالش‌ها همراه آن است. امنيت سايبري و خطرات مربوط به حفظ حريم خصوصي مهم‌ترين نگراني محققان و متخصصان امنيتي است و اين دو موضوع چالش‌هاي قابل‌توجهي براي بسياري از سازمان‌هاي تجاري و همچنين سازمان‌هاي عمومي به وجود آمده است. حملات رايج شايع امنيت سايبري آسيب‌پذيري فناوري‌هاي اينترنت اشيا را نشان داده است. اين آسيب‌پذيري صرفا به اين دليل است كه ارتباط متقابل شبكه‌ها در اينترنت اشيا امكان دسترسي از طريق اينترنت ناشناس و غيرقابل اعتماد را فراهم مي‌كند كه نياز به راه‌حل‌هاي جديد امنيتي دارد.
اتصال ۲۰۰ ميليون شيء به اينترنت اشيا
تا سال ۱۴۰۵
فرهاد سنجري فرد، مديركل توسعه صنعت افتا سازمان فناوري اطلاعات ايران در اين زمينه گفته است تا پايان سال ۲۰۲۳ بيش از ۱۵ ميليارد دستگاه متصل به اينترنت اشيا به ثبت رسيده و پيش‌بيني مي‌شود كه اين تعداد تا سال ۲۰۳۰ به ۳۰ ميليارد دستگاه برسد. در كشور ما نيز پيش‌بيني شده است كه تا سال ۱۴۰۵ بيش از ۲۰۰ ميليون شيء به اينترنت اشيا متصل شود. به گفته وي كاربرد اينترنت اشيا در صنعت شامل افزايش بهره‌وري، خلق موقعيت براي كسب و كارهاي جديد و بهبود كيفيت خدمات مي‌شود كه از نظر امنيتي طبق آمار تا سال ۲۰۲۳ حدود ۱.۵ ميليارد حمله به تجهيزات اينترنت اشيا انجام شده است و طبق پيش‌بيني‌ها سالانه ۲۰درصد بر اين حملات افزوده خواهد شد و طبق گزارش‌ها در دنيا، ۷۰درصد از اين حملات به بخش انرژي انجام شده است. سنجري با بيان اينكه ۴۰درصد از تجهيزاتي كه در بازار ايران وجود دارند حداقل الزامات امنيتي را رعايت نكرده‌اند، گفت: ما با پديده‌اي مواجهيم كه شاهديم تعداد زيادي از تجهيزات، هم از طريق واردات و هم به صورت ساخت داخل در حال به‌كارگيري در كشور است و ما بايد از قبل پيش‌بيني‌ها و اقداماتي براي تامين امنيت اين دستگاه‌ها انجام مي‌داديم، اما از آزمايشگاه‌هايي كه داراي پروانه از سازمان فناوري اطلاعات هستند، هيچ‌يك در حوزه اينترنت اشيا نيستند.
برخي از مهم‌ترين كاربردهاي اينترنت اشيا
اينترنت اشيا در صنايع مختلف: شركت‌ها و كارخانه‌هايي كه از حسگر در فرآيند و محصولات تجاري خود استفاده مي‌كنند، بيشترين استفاده را از مزاياي اينترنت اشيا مي‌برند. خودروسازي: امروزه صنعت خودروسازي به‌طرز چشمگيري از مزاياي اينترنت اشيا در محصولات خود، استفاده مي‌كند. علاوه بر مزاياي اينترنت اشيا در خط توليد، حسگرها مي‌توانند خرابي قريب‌الوقوع قطعات، خطرات احتمالي پيش رو هنگام رانندگي، جزييات مسير و حتي پيشنهاد مسير مناسب و... را اطلاع‌رساني كنند. سلامتي و بهداشت: اينترنت اشيا مزاياي متعددي در بخش سلامت و بهداشت ارايه مي‌دهد. پزشكان و پرستاران اغلب نياز دارند محل دقيق دارايي‌هايي كمكي به بيمار مانند ويلچرها را بدانند. هنگامي كه ويلچرهاي بيمارستاني به حسگرهاي اينترنت اشيا مجهز باشند، مي‌توان آنها را از برنامه نظارت بر دارايي اينترنت اشيا رديابي كرد تا بتوان به سرعت نزديك‌ترين ويلچر موجود را پيدا كرد. بسياري از دارايي‌هاي بيمارستان را مي‌توان از اين طريق رديابي كرد تا از استفاده صحيح هر اجزا اطمينان حاصل شود. ايمني عمومي: علاوه بر رديابي دارايي‌هاي فيزيكي، اينترنت اشيا مي‌تواند در جهت افزايش امنيت نيز استفاده شود.
كارشناسان بر اين باور هستند كه آينده اينترنت اشيا به اين بستگي دارد كه تا چه اندازه مي‌تواند به انتخاب حريم خصوصي افراد احترام بگذارد. نگراني در مورد حريم خصوصي و آسيب‌هاي احتمالي همراه با اينترنت اشيا ممكن است در جلوگيري از پذيرش كامل اينترنت اشيا قابل‌توجه باشد.
احترام به حريم خصوصي كاربر براي اطمينان خاطر كاربران در استفاده از اينترنت اشيا، دستگاه‌هاي متصل و خدمات مرتبط ارايه شده اساسي است. كارهاي زيادي در حال انجام است تا اطمينان حاصل شود كه اينترنت اشيا در حال تعريف مجدد مسائل مربوط به حريم خصوصي است، ازجمله مواردي مانند افزايش نظارت و پيگيري نقض‌هاي امنيتي.