افت تحصيلي يكي از نتايج تغيير هر ساله قوانين در حوزه آموزش است
سرنوشت آموزش در كشور ما هر روز مبهم‌تر مي‌شود. هر دولتي كه بر سر كار مي‌آيد قوانين تازه‌اي را براي اجرا دارد و اين دانش‌آموزان هستند كه هر چهار سال يك‌بار مانند موش آزمايشگاهي بايد به روش‌هاي جديد و قوانين تازه عادت كنند.
سرنوشت آموزش در كشور ما هر روز مبهم‌تر مي‌شود. هر دولتي كه بر سر كار مي‌آيد قوانين تازه‌اي را براي اجرا دارد و اين دانش‌آموزان هستند كه هر چهار سال يك‌بار مانند موش آزمايشگاهي بايد به روش‌هاي جديد و قوانين تازه عادت كنند. از يك طرف افت تحصيلي محسوس دانش‌آموزان ازسوي مسوولان آموزش و پرورش يا تكذيب مي‌شود يا اصلا آن را مساله بحراني نمي‌دانند و از طرف ديگر هر روز شاهد سقوط چند پله‌اي آموزش كشور در رده بندي‌هاي جهاني هستيم. به گفته يك كارشناس آموزش يك روز مي‌خواهند معدل دانش‌آموزان را بنا به خواست خودشان در نتيجه كنكور آنها تاثير دهند و روز ديگر مي‌گويند تا 60درصد قبولي آنها در كنكور به معدل سه سال آخر تحصيلي‌شان وابسته است. يك روز نظام قديم را روي كار مي‌آورند و روز ديگر نظام ترمي- واحدي را... يك روز مدعي حضور بهترين معلمان در مدارس دولتي هستند و روز ديگر مديران مدارس يكي از دلايل افت تحصيلي دانش‌آموزان را كمبود معلمان با سابقه به خصوص در مدارس دولتي و استفاده از معلمان بي‌تجربه مي‌دانند.
انگيزه‌اي براي درس خواندن نمانده است
فرشته موسوي، كارشناس آموزش و مشاور تحصيلي در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: وضع برخي قوانين و مصوبه‌ها تنها نتيجه‌اش مي‌شود بي‌انگيزه شدن دانش‌آموزان براي درس خواندن. او مي‌افزايد: در واقع دولت‌ها با اين قوانين دايم‌التغيير فقط مي‌خواهند در مورد مشكلات اصلي حوزه آموزش فرافكني كنند، وگرنه الان بيش از هر زمان ديگري بحث عدالت آموزشي مطرح است و مردم خواهان اين هستند كه فرزندان‌شان بدون تبعيض بتوانند از امكانات آموزشي بهره‌مند شوند. اين مشاور تحصيلي مي‌گويد: مثلا مي‌خواستند با مصوبه تاثير معدل بر قبولي كنكور راه را براي دانش‌آموزان مدارس دولتي هموار كنند در‌حالي كه كاملا به بيراهه رفته‌اند. مساله اينجاست كه باز هم اين معادله به نفع دانش‌آموزاني تمام مي‌شود كه در مدارس غير دولتي و با حضور معلمان باسابقه و حرفه‌اي درس مي‌خوانند و دانش‌آموزان مدارس دولتي كه اين روزها بيش از هميشه درگير معلمان تازه‌كار و غير‌حرفه‌اي هستند، نمي‌توانند در اين رقابت نابرابر برنده باشند.
كمبود معلم و بي‌توجهي مسوولان
فرشته موسوي در ادامه به مساله كمبود معلم در مدارس دولتي اشاره كرده و مي‌افزايد: بحث كمبود معلم در مدارس دولتي به جايي رسيد كه آموزش و پرورش از معلمان بازنشسته خواست يك سال ديگر به خدمت خود ادامه دهند. در اين شرايط كه يا معلمان تازه‌كار سر كلاس حاضر مي‌شوند يا معلم بازنشسته‌اي كه ديگر توان تدريس ندارد بايد به كلاس درس برود چطور انتظار داريم دانش‌آموزان در مدارس دولتي با پيشرفت تحصيلي مواجه باشند. او اظهار مي‌دارد: مساله سطح توانايي و ميزان يادگيري دانش‌آموزان است. همه دانش‌آموزان نخبه نيستند برخي نيازدارند تا يك معلم كار بلد به آنها آموزش بدهد در اين بين شايد تعداد انگشت‌شماري هم باشند كه با استفاده از هوش و ذكاوت خدادادي مطالب را سريع‌تر از بقيه درك مي‌كنند.
اين كارشناس آموزش با اشاره به اينكه مدارس به بنگاه درآمدزايي تبديل شده‌اند، ادامه مي‌دهد: همان‌طور كه در قانون اساسي قرار بود بهداشت و درمان براي تمام افراد جامعه رايگان باشد ولي الان نه‌تنها رايگان نيست كه بيماران به دليل بالا رفتن هزينه‌هاي درمان قيد بهبودي را مي‌زنند در مورد آموزش و پرورش هم قرار بود كه براي تمام بچه‌هاي اين سرزمين آموزش به‌طور مساوي و رايگان باشد اما الان نه تنها عدالتي در آن رعايت نمي‌شود كه حتي در مدارس دولتي هم ديگر اين آموزش رايگان نيست.
تمام راه‌ها به بن‌بست استرس‌افزايي مي‌رسد
فرشته موسوي در بخش ديگري از سخنان خود مي‌گويد: متاسفانه سال‌ها پيش قرار بود كه سد كنكور از پيش پاي فرزندان اين سرزمين برداشته شود اما از آنجا كه مافياي كنكور بسيار قدرتمندتر از قانون بود اين اتفاق رخ نداد و ما نتوانستيم اين استرس بي‌رحمانه كنكور را از بين ببريم.
او مي‌افزايد: حالا به جاي اينكه راهكاري مناسب براي كاهش اين استرس و اتفاق‌هاي تلخي كه بعد از آن رخ مي‌دهد، پيدا كنيم اين استرس را به سال‌هاي قبل‌تر هم انتقال داده‌ايم و باعث شده‌ايم تا دانش‌آموزان 15 ساله كه بايد امتحان نهايي بدهند دچار استرس بيشتري شوند كه اگر معدل قابل قبولي نداشته باشند، نمي‌توانند به دانشگاه راه پيدا كنند.
اين مصوبه عادلانه نيست
مصوبه كنكوري شوراي عالي انقلاب فرهنگي نيت داشت از تاثيرگذاري آزمون سراسري در قبولي داوطلبان براي ورود به دانشگاه‌ها كم كند، راه‌حل را در افزايش تاثير معدل دانش‌آموزان پيدا كرد، معدلي كه حالا يك سهم ۶۰درصدي دارد و در مقايسه با كنكور با سهم ۴۰درصد دست بالا را گرفته است، به‌طور طبيعي كسي دوست ندارد سهم ۶۰ درصدي معدل را از دست بدهد، اما با توجه به دفترچه راهنماي آزمون سراسري سال ۱۴۰۴، اين علاقه‌مندي با يك محدوديت مواجه است، اينكه داوطلبان فقط يك‌بار حق ترميم معدل خود را دارند، مصوبه‌اي كه كمي شرايط را براي داوطلبان ورود به دانشگاه سخت مي‌كند، اگر آنها در فرصت داده شده براي ترميم معدل نتوانند آن‌طوركه بايد و شايد معدل خود را تقويت كنند تقريبا بايد با يك بخش بزرگ از سهم قبولي‌شان در دانشگاه خداحافظي كنند، يا حداقل اينكه بايد قبولي در دانشگاه‌هاي برتر و رشته‌هاي پر‌رقيب را فراموش كنند. علي شريفي زارچي، استاد دانشگاه صنعتي شريف هم در واكنش به همين بند در شبكه اجتماعي ايكس نوشت: «مصوبه جديد شوراي عالي آموزش و پرورش در مورد آنكه داوطلبان فقط يك بار مجاز به ترميم معدل هستند به معناي آن است كه اگر كسي بعد از ترميم نتوانست معدل خوبي كسب كند، براي هميشه از ورود به رشته‌هاي برتر دانشگاهي محروم مي‌شود. اين مصوبه عادلانه نيست.»
اجازه ترميم معدل نداشته باشيم ضرر مي‌كنيم
درهمين‌باره كارزاري هم راه افتاده تا لحظه تنظيم اين گزارش چيزي حدود ۳۱ هزار و ۵۰۰ نفر آن را امضا كرده‌اند، نويسندگان اين كارزار خطاب به «وزير آموزش و پرورش» و «سرپرست سازمان سنجش آموزش كشور» در بخشي از متن خود نوشته‌اند: «معطوف به اطلاعات ارايه شده در دفترچه شماره يك راهنماي ثبت‌نام و شركت در آزمون سراسري سال ۱۴۰۴، در صفحه شماره ۶۷ اين دفترچه اعلام شده است كه مطابق با مصوبه هزار و بيستمين جلسه شوراي عالي آموزش و پرورش، متقاضيان كنكور صرفا يك‌بار مجاز به ترميم معدل بوده و اگر كسي از فرصت ترميم معدل استفاده كرده باشد، امكان ترميم معدل مجدد را نخواهد داشت!...برخي داوطلبان كنكور، بنا بر دلايل متفاوت در فرصت ترميم امتحانات نهايي پارسال نمرات خوبي را كسب نكرده و در صورت عدم امكان ترميم مجدد معدل، در كنكور امسال بسيار متضرر خواهند شد.»
دانش‌آموزان معتقدند شبيه موش آزمايشگاهي شده‌اند
آن‌طوركه مشخص است روش اخير سنجش و پذيرش داوطلبان به دانشگاه و البته محدوديت‌هاي آن حسابي سبب اعتراض شده است. فروغ تيموريان، معلم و كارشناس آموزش در اين باره به خبرآنلاين مي‌گويد: اين قبيل اقدامات بدون هيچ زيرساخت و فقط براساس آزمون و خطا انجام شده است، خود دانش‌آموزان معتقدند شبيه موش آزمايشگاهي شده‌اند. اگر قبل از تغيير روش سنجش و پذيرش ورود به دانشگاه‌ها و راه انداختن ماجراي تاثير ۶۰درصدي معدل و امكان ترميم معدل از چهارتا كارشناس باسابقه استعلام مي‌كردند متوجه مي‌شدند كه اين روش تاثيرگذار نخواهد بود.
اين يك تبعيض محسوب مي‌شود
و اصلا عدالت آموزشي نيست
او بيان مي‌كند: همين مساله باعث شده دانش‌آموزان درس نخوانند، الان دانش‌آموز پايه دوازدهمي داريم كه مجبور است دو درس از پايه يازدهم را ترميم معدل كند، در واقع يك وضعيت سردرگمي و بلاتكليفي براي دانش‌آموزان درست كردند، اگر دانش‌آموزان نتوانند نمرات مدنظر را بگيرند در واقع براي هميشه آن ۶۰درصد تاثيرگذاري معدل در نتايج نهايي قبولي را از دست مي‌دهند و احتمالا دست‌شان به دانشگاه‌هاي بزرگ و رشته‌هاي خوب نمي‌رسد، يعني فرصت مجددي ندارند، اين يك تبعيض محسوب مي‌شود و اصلا عدالت آموزشي نيست.
اجحاف براي دانش‌آموزاني كه دسترسي
به امكانات ندارند
اين كارشناس آموزش ادامه مي‌دهد: وقتي فقط مدارس خوب و بِرند مي‌توانند طوري به دانش‌آموزان درس بدهند كه نمره‌اش بالاي ۱۹ شود و بتواند تاثيرگذاري ۶۰درصدي را كسب كند تكليف دانش‌آموزي كه در مدرسه دولتي معمولي درس خوانده است و معلم خوب ندارد، چيست؟ آموزش و پرورش امروز از نومعلم‌هاي تازه فارغ‌التحصيل شده به دليل كمبود نيرو براي تدريس در پايه دوازدهم استفاده مي‌كند، نمي‌خواهم كار معلم‌هاي جديد را زير سوال ببرم اما متاسفانه اين گروه تجربه كافي در تدريس ندارند. ترميم معدل و تقويت كردن سهم ۶۰درصدي معدل يك پازل است، نياز به مدرسه، آموزش و معلم خوب و خيلي موارد ديگر دارد كه اين ۶۰ درصد تاثيرگذاري در قبولي دانشگاه كسب شود، بنابراين براي دانش‌آموزي كه به اين امكانات دسترسي ندارد واقعا اجحاف است.
بازگشت به دوران ديپلم ردي...
تيموريان مي‌گويد: اگر به سال‌هاي قبل برگرديم، اصطلاحي وجود داشت به‌نام ديپلم ردي، يعني كساني‌كه هيچ‌وقت نمي‌توانستند ديپلم بگيرند، اما بعدتر سيستمي را گذاشتند كه دانش‌آموزان تحت هر شرايطي بتوانند ديپلم بگيرند، امروز انگار سيستم طوري شده كه به همان دوران ديپلم ردي داريم برمي‌گرديم، الان شرايط طوري شده كه دانش‌آموزان انگيزه درس خواندن و تحصيل ندارند حالا اگر قرار باشد با برخي مصوبه‌ها اين بي‌انگيز‌گي تشديد شود كه كار خيلي براي‌شان سخت مي‌شود. سهم ۶۰درصد معدل اجحاف كامل به دانش‌آموز است، نمي‌گويم معدل دوره متوسطه تاثيرگذاري نداشته باشد، مي‌شود فقط معدل سال دوازدهم را تاثير داد و حتي مي‌شود سهم آن را پنجاه پنجاه در‌نظر گرفت يا مثلا ۳۰درصد معدل، ۷۰درصد كنكور، بنابراين بايد وضعيت را اصلاح كرد.