چرا پروژه‌هاي نهضت ملي مسكن طولاني شد؟
چند وقتي است، نامه‌اي از وزير راه و شهرسازي در فضاي مجازي دست به دست مي‌شود كه حكايت از آن دارد كه فرزانه صادق مالواجرد مخالف الحاق زمين به محدوده شهرها است.
چند وقتي است، نامه‌اي از وزير راه و شهرسازي در فضاي مجازي دست به دست مي‌شود كه حكايت از آن دارد كه فرزانه صادق مالواجرد مخالف الحاق زمين به محدوده شهرها است. صادق پيش از اين و زماني كه معاون معماري و شهرسازي وزارت راه و شهرسازي بود، بارها مخالفت خود را براي الحاق زمين به محدوده شهرها اعلام كرده بود. همچنين طي هفته‌هاي گذشته هم اظهاراتي از وزير راه و شهرسازي رسانه‌اي شده كه نشان از چراغ سبز او به بلندمرتبه‌سازي در شهرهاي شمالي كشور مي‌دهد. فرشيد ايلاتي، كارشناس مسكن درباره انتشار نامه وزيرراه و شهرسازي مي‌گويد: رويكرد خانم وزير توجه به توسعه عمودي است. او با همين رويكرد در زمان معاونت در مقابل توسعه افقي و الحاق به محدوده شهرها مخالفت كرد. به گفته ايلاتي، اين اتفاق در حالي افتاد كه عمودي‌سازي عامل اصلي طولاني شدن پروژه‌هاي نهضت ملي مسكن و در نتيجه افزايش بهاي تمام شده آن براي مردم است.
اصرار وزير راه بر عمودي‌سازي
اين كارشناس مسكن ادامه مي‌دهد: وزيرراه و شهرسازي يكي از موانع كند شدن طرح نهضت ملي مسكن بود. چون با الحاق زمين به خيلي از شهرها مخالفت كرد. همچنين، باعث افزايش تراكم در ديگر شهرها شد. او ادامه مي‌دهد: به عنوان مثال قرار بود در شهر قم خانه‌هاي نهضت ملي مسكن ويلايي و نهايت در دو طبقه ساخته شوند. اما خانم مالواجرد در آن شهر هم دستور به آپارتمان‌سازي داد. يعني او از دو مسير مخالفت با الحاق زمين‌هاي جديد و افزايش تراكم‌سازي باعث كندي در ساخت و تحويل خانه‌هاي نهضت ملي مسكن در شهر قم شد. ايلاتي با اشاره به اينكه عمودي‌سازي باعث افزايش هزينه‌ها و مدت زمان ساخت مي‌شود، ادامه مي‌دهد: اصرار به تراكم‌سازي در شهر قم عاملي شد تا پروژه‌اي كه مي‌توانست در مدت شش ماه تمام شود، با گذشت دو سال هنوز تمام نشده است. اين كارشناس مسكن اظهار مي‌كند: زماني كه يك پروژه ساختماني مدت زمان بيشتري براي تكميل صرف كند، با تورم مواجه مي‌شود. پس پروژه‌اي كه مي‌توانست بدون تورم شش ماهه تمام شود، بعد از گذشت دو سال، دچار تورم ۸۰ تا ۱۰۰ درصدي شد. يعني مردم براي يك ساختمان يك ميلياردي دو سال قبل، امروز بايد دو ميليارد هزينه كنند. او تصريح مي‌كند: به‌طور خلاصه مي‌توان گفت، رويكرد اشتباه وزارت راه و شهرسازي وجود داشته و همين رويكرد غلط، سرعت اتمام طرح نهضت ملي مسكن را كند كرده است، در نتيجه بهاي ساخت پروژه‌ها هم به خاطر افزايش طبقات بيشتر شد.
قانون فراموش شده برنامه هفتم توسعه
ايلاتي با اشاره به مخالفت وزارت راه و شهرسازي با الحاق زمين به شهرها، مي‌گويد: اين مخالفت در شرايطي انجام مي‌شود كه در شهرها زمين‌هايي وجود دارد كه بدون استفاده رها شده‌اند. به گفته اين كارشناس مسكن، اين در حالي است كه براي مقابله با زمين‌هاي بي‌استفاده شهرها، ارديبهشت ماه قانون «ساماندهي بازار زمين، مسكن و اجاره‌بها» تصويب شد. او تصريح مي‌كند: پس از تصويب اين قانون زمين‌هاي بي‌استفاده شهري مشمول عوارض شده‌اند. اين قانون مالكان را تشويق مي‌كند تا از اين زمين‌ها استفاده كنند. حتي با در نظر گرفتن زمين‌هاي بي‌استفاده در شهرها هم سرانه‌هاي شهري كشور در بسياري از مناطق كم است و بايد زمين به بسياري از شهرها اضافه شود. ايلاتي ادامه مي‌دهد: چون تراكم جمعيت نفر بر هكتار كشور بسيار زياد است. از سوي ديگر، احتكار زمين توسط سازمان ملي زمين و مسكن در كشور انجام شده و كمبود زمين هيچ توجيهي ندارد. بهتر است وزير راه به افكار عمومي و مجلس درباره اين زمين‌هاي احتكار شده، پاسخگو باشد. اين كارشناس مسكن با بيان اينكه بايد از زمين‌هاي احتكار شده در شهرها براي رفع نياز مسكن كشور استفاده شود، اظهار مي‌كند: در حالي كه زمين توسط دولت احتكار شده، لزومي به اصرار بر تراكم‌سازي بيشتر نيست و ابلاغ اين نامه هيچ توجيهي ندارد. اظهارات ايلاتي و مخالفت او با عمودي‌سازي در شرايطي است كه بسياري از كارشناسان مسكن معتقدند كه شهرها براي توسعه و تامين مسكن و ساير نيازهاي جامعه شهري بايد اقدام به تامين فضا كنند كه اين فضا به صورت افقي و يا قائم تامين مي‌شودو براي فراهم كردن سرانه كاربري‌هاي شهري لازم است محدوده شهرها افزايش پيدا كند كه در صورت افقي بودن باعث افزايش محدوده شهري و در نتيجه بدقوار‌گي شهري خواهد شد كه بايد نسبت به اين مقوله اقدامات بازدارنده و اصلاحي صورت گيرد.
به اعتقاد آنها در شهرهايي كه پديده گستردگي لجام‌گسيخته رخ مي‌دهد، شهرها دچار رشد برون‌گراي خارج از محدوده افقي مي‌شوند، به گونه‌اي كه شهر متخلخل شده و توسعه درون‌زا در آن اتفاق نمي‌افتد.