ريشه اصلي ناترازي انرژي چيست؟
به اعتقاد رييس كميسيون سرمايه‌گذاري و تأمين مالي اتاق بازرگاني ايران، ريشه اصلي ناترازي انرژي در كشور، تنظيم‌گري اين بازار توسط نهادهاي دولتي است كه نظام توزيع انرژي را هم به عهده دارند.
به اعتقاد رييس كميسيون سرمايه‌گذاري و تأمين مالي اتاق بازرگاني ايران، ريشه اصلي ناترازي انرژي در كشور، تنظيم‌گري اين بازار توسط نهادهاي دولتي است كه نظام توزيع انرژي را هم به عهده دارند.
به گزارش ايسنا، امروز صنايع كشور با چالش ناترازي انرژي مواجه هستند كه به اعتقاد رييس كميسيون سرمايه‌گذاري و تأمين مالي اتاق ايران دليل اصلي آن جذاب نبودن سرمايه‌گذاري در حوزه توليد انواع انرژي است كه علت آن برمي‌گردد به قرار گرفتن انحصار توزيع و نظام تنظيم‌گري بازار در دست نهادهاي دولتي.
فرشيد شكرخدایي،رييس كميسيون سرمايه‌گذاري و تأمين مالي اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي ايران در اين رابطه تصريح كرد: تا همين چند سال پيش، زماني كه درباره مزيت‌هاي نسبي كشور صحبت مي‌كرديم تا سرمايه‌گذاران را وارد بازار كنيم به انرژي ارزان و فراوان، نيروي انساني متخصص و اقليم پهناور اشاره مي‌كرديم؛ اما امروز اين مزيت‌هاي نسبي همگي دستخوش تغيير شدند و شايد ديگر مزيتي به حساب نيايند.
اين فعال اقتصادي تأكيد كرد: در حوزه انواع انرژي، دچار ناترازي هستيم، تعداد قابل توجهي از نيروي انساني متخصص مهاجرت كرده يا در حال مهاجرت هستند و از منظر اقليم هم با كمبود آب و از بين رفتن سفره‌های‌آب‌هاي زيرزميني مواجه هستيم. عضو هيات نمايندگان اتاق ايران از نقره‌داغ شدن سرمايه‌گذاراني كه روي توليد انرژي متمركز شدند، انتقاد كرد و گفت: زماني بود كه سرمايه‌گذاران وارد حوزه توليد انرژي شدند؛ اما مطالبات خود را از دولت نتوانستند دريافت كنند و همچنان بعد از گذشت چندين سال، دولت بدهي خود را به آنها پرداخت نكرده است. از سويي خريدار انحصاري انرژي توليد شده، فقط دولت است و توليدكننده نمي‌تواند در يك بازار رقابتي محصول خود را ارائه كند.
بر اساس اظهارات شكرخدايي در طراحي حكمراني انرژي، حق انتقال انرژي متعلق به دولت است و بخش خصوصي فقط مي‌تواند در حوزه عرضه وارد شود. متأسفانه اين توزيع‌كننده انحصاري در طول ساليان گذشته بسيار بد عمل كرد و موجب شد امروز با ناترازي انرژي مواجه شويم. رييس كميسيون سرمايه‌گذاري و تأمين مالي اتاق ايران خاطرنشان كرد: زماني كه بازار توزيع به صورت انحصاري در اختيار فردي باشد كه نظام تنظيم‌گري همان بازار را هم به عهده دارد، در نهايت شرايطي ايجاد مي‌شود كه جذابيت توليد آن محصول از بين مي‌رود. او يادآور شد: سال گذشته شركت توانير بالغ بر ۶۰ هزار ميليارد تومان سود كرد و براي سال جاري هم پيش‌بيني مي‌شود بين ۸۰ تا ۱۱۰ هزار ميليارد تومان سود به اين شركت تعلق بگيرد. اين درحالي است كه قرار نبود اين شركت سودي داشته باشد. در حقيقت اكوسيستم انرژي كشور به گونه‌اي طراحي شده كه فقط در بخش توزيع كه انحصار وجود دارد، سود حاصل شود. اين فعال اقتصادي راه‌حل ناترازي انرژي را در ايجاد بازار رقابتي و نظام تنظيم‌گري مستقل دانست و گفت: بايد وظيفه رگلاتوري را از وزارت نيرو بگيريم و يك سيستم مستقل براي اين منظور طراحي كنيم؛ به‌رغم اينكه بخش خصوصي ۶ سال است كه براي رسيدن به اين هدف مهم برنامه‌ريزي كرده و يك الگو پيشنهاد داده، همچنان وزارت نيرو و نفت در برابر اجراي آن مقاومت مي‌كنند. شكرخدايي از وضعيت مشابه در روند توليد و توزيع برق، گاز و ساير انواع انرژي سخن گفت و افزود: اگر نظام تنظيم‌گري در بازار انرژي اصلاح شود، مقوله احداث نيروگاه هم جذاب مي‌شود. اين جذابيت، سرمايه‌گذاران جديد را دعوت مي‌كند و به دنبال آن مساله ناترازي حل مي‌شود. متأسفانه چون امروز تنها جذابيت حوزه انرژي در روند توزيع آن است كه به صورت انحصاري در اختيار دولت است، در نتيجه سرمايه‌گذاري اتفاق نمي‌افتد. رييس كميسيون سرمايه‌گذاري و تأمين مالي اتاق ايران در بخش ديگري از سخنان خود ايجاد يك سبد و پرتفوي متنوع از انواع انرژي در كشور را مورد توجه قرار داد و گفت: در كنار توليد انرژي خورشيدي، بايد به بحث گاز هم توجه داشت. ايران دومين ذخاير گاز جهان را در اختيار دارد و بايد از اين موهبت بهره ببرد. شايد انرژي خورشيدي زودبازده باشد و در اين وضعيت به كمك صنايع بيايد؛ اما به اين معنا نيست كه ساير منابع انرژي را فراموش كنيم. او تصريح كرد: شايد استفاده از منابع گاز در ايران خيلي اقتصادي‌تر و به‌صرفه‌تر از ساير منابع باشد. به هرحال منظور ايجاد يك سبد متنوع و كامل در توليد انرژي و استفاده از همه ظرفيت‌هاي كشور است. عضو هيات نمايندگان اتاق ايران درباره ميزان سرمايه‌گذاري مورد نياز در حوزه انرژي گفت: براي حل ناترازي‌ها به ۴۰ تا ۶۰ ميليارد دلار سرمايه‌گذاري نياز داريم كه دولت نمي‌تواند در اين حوزه كاري كند. پس تنها راه، ورود بخش خصوصي است؛ اما بخش خصوصي نگران است به محض اينكه مشكل ناترازي حل شد، مجدد انحصارگري‌ها و تنظيم‌گري‌هاي دولت از سرگرفته شود. بنابراين همچنان رغبتي براي ورود به اين حوزه وجود ندارد. شكرخدايي ادامه داد: اينكه ايران با اين همه ظرفيت در حوزه انرژي در برخي از ماه‌هاي سال به واردكننده تبديل شود، دور از شأن اوست.