زنگ خطر مصرف گاز به صدا درآمد
در حالي كه سرما به كشور نزديك مي‌شود، هشدارها درباره افزايش مصرف گاز طبيعي شدت گرفته است. به گفته مسوولان، روند رو به رشد مصرف خانگي و صنعتي، شبكه توزيع گاز را در آستانه بحراني جدي قرار داده است.
در حالي كه سرما به كشور نزديك مي‌شود، هشدارها درباره افزايش مصرف گاز طبيعي شدت گرفته است. به گفته مسوولان، روند رو به رشد مصرف خانگي و صنعتي، شبكه توزيع گاز را در آستانه بحراني جدي قرار داده است.
به گزارش «تعادل» كارشناسان انرژي تأكيد دارند كه بهينه‌سازي مصرف و كاهش هدررفت انرژي، تنها راه جلوگيري از قطعي احتمالي گاز در روزهاي سرد پيش‌رو است. آيا امسال زمستان بدون چالش سپري خواهد شد يا بحران انرژي زودتر از تصور به درهاي خانه‌ها خواهد رسيد؟
با كاهش دما و ورود سامانه‌هاي سرد بارشي در سراسر كشور، مصرف گاز در بخش‌هاي خانگي، تجاري و صنايع كوچك به رقم بي‌سابقه‌اي رسيده است، تاجايي كه معاون وزير نفت در امور گاز، اعلام كرد كه مصرف روزانه گاز در كشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۰ ميليون مترمكعب افزايش يافته و پيش‌بيني مي‌شود طي هفته جاري به ۶۰۰ ميليون مترمكعب برسد، اين موضوع اهميت مديريت مصرف را نشان مي‌دهد.
وضعيت مصرف به‌ويژه در اين چند روز اخير با ورود سامانه سرد بارشي از شمال كشور و درگير كردن استان‌هاي شمالي، شمال‌شرق و مركزي كه همراه با برف و باران و كاهش محسوس دماست، روند افزايشي به خود گرفت.
معاون وزير نفت در امور گاز از افزايش ۵۰ ميليون متر مكعبي مصرف گاز در بخش خانگي نسبت به سال گذشته خبر داد. سعيد توكلي با اعلام اين خبر اظهار كرد: وضعيت مصرف به‌ويژه در اين چند روز اخير با ورود سامانه سرد بارشي از شمال كشور و درگير كردن استان‌هاي شمالي، شمال‌شرق و مركزي كه همراه با برف و باران و كاهش محسوس دماست، روند افزايشي به خود گرفت.
وي با بيان اينكه بر اساس پيش‌بيني‌ها، ماندگاري اين سرما با كاهش ۸ درجه‌اي دماي هوا تا اواخر هفته آتي ادامه دارد، گفت: با توجه به اين مقدار كاهش دما، پيش‌بيني مي‌شود مصرف گاز در بخش خانگي، تجاري، صنايع جز و حمل‌ونقل، طي هفته جاري به مرز ۶۰۰ ميليون مترمكعب برسد.
معاون وزير نفت افزود: با توجه به مقدار گاز ارسالي به شبكه طي روز گذشته و مقدار مصرفي كه بخش خانگي، تجاري، صنايع جز و حمل‌ونقل در همين بازه زماني داشتند، شرايط دمايي حاكي از آن است كه بالغ بر ۸۵ ميليون مترمكعب از سوي همين بخش افزايش مصرف خواهيم داشت.
توكلي تصريح كرد: بنابراين از آنجا كه مصارف بخش خانگي، تجاري و صنايع جز بيش از ۶۰ درصد از گاز تحويلي به شبكه انتقال كشور را به خود اختصاص داده، از تمامي هموطنان عزيز مي‌خواهيم با مديريت مصرف انرژي، از طريق استفاده از تجهيزات گرمايشي با راندمان بالا، رعايت دماي مناسب محيط (۱۸ تا ۲۱) و جلوگيري از هدررفت انرژي به‌ويژه در بخش‌هاي خانگي و تجاري، به حفظ جريان پايدار گاز در تمامي بخش‌ها در اقصي نقاط كشور كمك كنند. وي با بيان اينكه با كاهش يك درجه سانتي‌گراد دماي خانه، مي‌توان حدود ۶ درصد مصرف گاز در آن خانه را كاهش داد، گفت: اين كار كمك مي‌كند تا گاز را به صنايع مولد، پتروشيمي‌ها، سيمان، فولاد و ساير صنايع برسانيم تا هم اقتصاد كشور رونق يابد و هم با كمتر سوزاندن سوخت مايع در نيروگاه‌ها، هواي بهتر و پاك‌تري را تجربه كنيم.
مديرعامل شركت ملي گاز ايران در پايان، شرط عبوري آرام از زمستان پيش‌رو را مديريت مصرف گاز در تمام بخش‌ها عنوان و بيان كرد: اين نكته مهم را فراموش نكنيم كه كاهش يك درجه سانتي‌گراد دماي هوا، سبب افزايش ۲۵ ميليون مترمكعبي مصرف گاز، يعني معادل يك فاز عسلويه مي‌شود كه رقم بسيار بالايي است.
بر اساس پيش‌بيني‌ها، ماندگاري اين سرما با كاهش ۸ درجه‌اي دماي هوا تا اواخر هفته آتي ادامه دارد، با توجه به اين مقدار كاهش دما، طبق اعلام سعيد توكلي، معاون وزير نفت پيش‌بيني مي‌شود مصرف گاز در بخش خانگي، تجاري، صنايع جزو و حمل‌ونقل، طي هفته جاري به مرز ۶۰۰ ميليون مترمكعب برسد.
با توجه به مقدار گاز ارسالي به شبكه طي روز گذشته و مقدار مصرفي كه بخش خانگي، تجاري، صنايع جزو و حمل‌ونقل در همين بازه زماني داشتند، شرايط دمايي حاكي از آن است كه بالغ بر ۸۵ ميليون مترمكعب از سوي همين بخش افزايش مصرف خواهيم داشت.
مصارف بخش خانگي، تجاري و صنايع جزو بيش از ۶۰ درصد از گاز تحويلي به شبكه انتقال كشور را به خود اختصاص مي‌دهد، با كاهش يك درجه سانتي‌گراد دماي خانه، مي‌توان حدودا ۶ درصد مصرف گاز در آن خانه را كاهش داد.
كاهش يك درجه سانتي‌گراد دماي هوا، سبب افزايش ۲۵ ميليون مترمكعبي مصرف گاز، يعني معادل يك فاز عسلويه مي‌شود كه رقم بسيار بالايي است. در چنين شرايطي، تمركز بر كاهش اتلاف انرژي در ساختمان‌هاي عمومي، به‌ويژه ادارات، امري حياتي است، از جمله راهكارهاي پيشگيري از اتلاف انرژي در ادارات مي‌توان به عايق‌بندي ساختمان‌هاي اداري، سيستم‌هاي هوشمند تنظيم دما، تعمير و نگهداري سيستم‌هاي گرمايشي، برنامه‌ريزي مناسب ساعات كاري، اجراي سياست‌هاي تشويقي و تنبيهي، آموزش منابع انساني، استانداردسازي بودجه انرژي و جايگزيني سيستم‌هاي پراكنده با حرارت مركزي اشاره كرد.
استفاده از پنجره‌هاي دوجداره، عايق‌بندي كف، سقف و ديوارها و درزگيري دريچه‌ها و پنجره‌ها مي‌تواند هدررفت انرژي را كاهش بدهد. اين اقدام ساده اما موثر مي‌تواند مصرف انرژي را در ساختمان‌هاي قديمي تا ۳۰ درصد كاهش بدهد. همچنين تجهيز ادارات به سيستم‌هاي هوشمند جهت كنترل حرارت ثابت، امكان كاهش مصرف در ساعات غيركاري را فراهم مي‌كند. تنظيم خودكار سيستم‌هاي گرمايشي بر اساس حضور يا عدم حضور كاركنان از ديگر مزاياي اين فناوري است.
انجام سرويس‌هاي دوره‌اي براي سيستم‌هاي گرمايشي، از جمله بررسي مبدل‌هاي حرارتي و پاك‌سازي فيلترها، به بهبود راندمان سيستم و كاهش هدررفت انرژي كمك مي‌كند، ضمن اينكه تعيين ساعات كاري ادارات بر اساس شرايط جوي و كاهش فعاليت‌ها در ساعات پيك مصرف انرژي، مي‌تواند به تعادل مصرف گاز كمك كند. همچنين كاهش دما در ساعات غيركاري يكي ديگر از راهكارهاي مهم است.
از سوي ديگر تخصيص جريمه براي ادارات پرمصرف و ارائه تسهيلات به اداراتي كه مصرف بهينه دارند، مي‌تواند انگيزه لازم براي مديريت مصرف را ايجاد كند. برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي براي كاركنان ادارات در زمينه استفاده بهينه از انرژي، تنظيم دماي مناسب و استفاده از لباس‌هاي گرم‌تر، راهكار موثري براي كاهش مصرف است.
تدوين بودجه انرژي مشخص براي ساختمان‌هاي عمومي و دولتي، كنترل بيشتري بر ميزان مصرف ايجاد و ادارات را به رعايت مصرف بهينه تشويق مي‌كند، علاوه‌بر اين استفاده از سيستم‌هاي متمركز حرارت مركزي به‌جاي سيستم‌هاي پراكنده در ساختمان‌هاي بزرگ، علاوه بر كاهش هزينه‌ها، بازدهي انرژي را افزايش مي‌دهد.
تنظيم دماي سيستم‌هاي گرمايشي بين ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتي‌گراد، مي‌تواند مصرف گاز را تا ۱۰ درصد كاهش بدهد چراكه كاهش يك درجه سانتي‌گراد دما در خانه باعث كاهش ۶ درصدي مصرف گاز مي‌شود. همچنين پوشيدن لباس‌هاي گرم در خانه مي‌تواند نياز به افزايش دماي سيستم گرمايشي را كاهش بدهد.
علاوه‌بر اين استفاده از پنجره‌هاي دوجداره و پرده‌هاي ضخيم براي جلوگيري از هدررفت انرژي، عايق‌بندي سقف، ديوارها و كف منازل براي حفظ گرماي داخلي، درزگيري درها و پنجره‌ها با استفاده از نوارهاي درزگير، خاموش كردن سيستم گرمايشي در زمان خروج از منزل يا كاهش دما به ميزان حداقلي، استفاده از ترموستات‌هاي هوشمند براي تنظيم دماي خودكار محيط، سرويس سالانه بخاري‌ها، شوفاژها و پكيج‌ها براي افزايش راندمان، تميز كردن دودكش‌ها و فيلترهاي گرمايشي به‌طور منظم، تنظيم دماي آبگرمكن در حد ۵۰ درجه سانتي‌گراد و خاموش كردن آن در ساعات غيرضروري و استفاده از دوش‌هاي كم‌مصرف براي كاهش مصرف آب گرم در اين مهم اثرگذار است.
در بخش تجاري نيز تنظيم سيستم‌هاي گرمايشي بر اساس ساعات كاري و كاهش دما در زمان تعطيلي، استفاده از ترموستات‌هاي هوشمند براي مديريت دما در فروشگاه‌ها، دفاتر و اماكن تجاري، نصب پنجره‌هاي دوجداره و درهاي عايق براي جلوگيري از هدررفت گرما، عايق‌بندي سقف و ديوارها در ساختمان‌هاي تجاري، استفاده از بخاري‌ها، شوفاژها و سيستم‌هاي حرارت مركزي با راندمان بالا، جايگزيني سيستم‌هاي قديمي با تجهيزات كم‌مصرف و هوشمند، نصب پرده‌هاي ضخيم در محل‌هاي پرتردد و استفاده از درهاي اتوماتيك براي كاهش ورود هواي سرد به فضاي داخلي مي‌تواند در كاهش مصرف انرژي و مديريت مصرف موثر باشد.
ضمن اينكه ارائه آموزش به كاركنان براي استفاده بهينه از سيستم‌هاي گرمايشي و كاهش اتلاف انرژي، تشويق به خاموش كردن تجهيزات اضافي در ساعات غيركاري، استفاده از روشنايي LED و خاموش كردن سيستم‌هاي گرمايشي و روشنايي در ساعات غيركاري، نصب حسگرهاي حركتي براي خاموش و روشن كردن خودكار تجهيزات، انجام سرويس‌هاي دوره‌اي سيستم‌هاي گرمايشي و شوفاژها براي افزايش كارايي و كنترل سيستم‌هاي تهويه و گرمايش براي جلوگيري از اتلاف انرژي براي تحقق اين مهم اثرگذار است.
رعايت اين راهكارها توسط شهروندان و صاحبان كسب‌وكارها مي‌تواند نقش مهمي در عبور از چالش‌هاي مصرف انرژي در فصل سرد ايفا كند. مشتركان با اجراي راهكارهاي ارايه‌شده مي‌توانند نقشي كليدي در كاهش مصرف و تأمين پايدار گاز ايفا كنند. رعايت مصرف بهينه علاوه بر كاهش هزينه‌ها، به حفظ منابع ملي براي نسل‌هاي آينده كمك خواهد كرد.