نرخ بهره بايد مديريت شود
حجت‌اله صيدي، در نشست تخصصي «بررسي رابطه اصلاحات اقتصادي و رونق بورس» گفت: مجموعه حكمراني به اصلاحات اقتصادي هم اعتقاد دارند و هم اراده خوبي براي انجام آن دارند اما هر بار اين اصلاحات شروع مي‌شود با موانعي همراه مي‌شود. او با بيان اينكه اصلاحات بايد تدريجي و به دور از هرگونه شتابزدگي باشد، افزود: براي بهبود شرايط بايد اقدامات اصلاحي براي رفع ناترازي‌ها انجام داد.
حجت‌اله صيدي، در نشست تخصصي «بررسي رابطه اصلاحات اقتصادي و رونق بورس» گفت: مجموعه حكمراني به اصلاحات اقتصادي هم اعتقاد دارند و هم اراده خوبي براي انجام آن دارند اما هر بار اين اصلاحات شروع مي‌شود با موانعي همراه مي‌شود. او با بيان اينكه اصلاحات بايد تدريجي و به دور از هرگونه شتابزدگي باشد، افزود: براي بهبود شرايط بايد اقدامات اصلاحي براي رفع ناترازي‌ها انجام داد. از اين رو، ضرورت دارد، اركان به وظايف خود به درستي عمل كنند و عمل اصلاحي را به درستي پيش ببرند. رييس سازمان بورس و اوراق بهادار با بيان اينكه محدوديت‌ها را بايد مديريت كرد، افزود: رونق بازار سهام به اين معنا نيست كه قيمت سهام هميشه افزايشي باشد، بلكه رونق بازار سهام چندين مولفه دارد كه حجم قابل قبول معاملات، نبود ركود در بازار، پايين نبودن حجم معاملات، نقدشوندگي در سطح مطلوب و بازده مورد انتظار فعالان بازار» نمونه آن است. صيدي با تاكيد بر اينكه بدون بازده معقول، مطلوب و مورد انتظار حجم معاملات افزايش پيدا نمي‌كند و نقدشوندگي حفظ نمي‌شود، افزود: چشم‌انداز اقتصاد امر مهمي است چرا كه در معامله‌گران بايد آينده مناسبي را پيش روي خود ببينند تا اقدام به خريد وفروش كنند در غير اين صورت از بازار خارج مي‌شوند.
او، تسهيل تشكيل سرمايه و صيانت از حقوق سرمايه‌گذاران را ماموريت اصلي و مهم سازمان بورس و اوراق بهادار ذكرد و گفت: كارايي بازار براي حفظ حقوق سرمايه‌گذار ضرورت دارد، وقتي كارايي بازار افزايش يابد طبيعتا سرمايه‌گذاري نيز جذابيت پيدا مي‌كند. صيدي با تاكيد براينكه بازار سرمايه همانند بازارهاي ديگر ذينفعان متعددي دارد، گفت: در صورت افزايش كارايي بازار سرمايه، همه گروه‌ها منتفع مي‌شوند. اين مسوول، معامله‌گران، سرمايه‌گذاران، شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس، نهادهاي مالي، اركان بازار سرمايه و اركان نظام حمكراني را از ذينفعان بازار سرمايه ذكر كرد و افزود: همه اين گروه‌ها در بازار سرمايه نقش‌آفرين هستند و تصميمات آنها در بازار تاثيرگذار است. صيدي، مديريت ذينفعان و انتفاع همه آنها از بازار سرمايه، را مهم برشمرد و تاكيد كرد: اگر يكي از اركان نباشد، نمي‌توان انتظار بازار موفقي را داشت.
رييس سازمان بورس در بخش ديگري از صحبت‌هايش، نظام حكمراني را از قدرتمندترين ذينفعان دانست و بيان كرد: درآمدهاي ارزي، تورم، مسائل اثرگذار بر نرخ ارز و دسترسي به درآمدهاي ارزي بر اقتصاد ايران اثرگذار است.
او در عين حال با تاكيد بر اينكه نرخ بهره بايد مديريت شود، دسترسي به نرخ ارز را مهم خواند و گفت: ماموريت سازمان بورس اين است كه نقش خود را براي بهبود مسائل فوق و كنترل آثار آنها برجسته كند. صيدي، تسهيل تامين مالي، تدوين مقررات و نظارت بر استانداردهاي گزارشگري و اطلاع‌رساني و تدوين و نظارت بر استانداردهاي نظام حكمراني شركتي را در حمايت از بنگاه‌ها در تعامل با سياست‌گذاران مهم ذكر كرد و افزود: در عين حال، ضرورت دارد، با به كارگيري ابزارهاي مالي جديد، رونق در خدمات مالي موجود و تسهيل تاسيس نهادهاي مالي جديد و تنظيم‌گري و تسهيل فعاليت بيش از ۱۱۰۰ نهاد مالي تحت نظارت اقداماتي صورت گيرد.
او، همچنين تاكيد كرد: صيانت از حقوق سرمايه‌گذاران و مديريت آثار سياست‌ها و تعامل با سياست‌گذاران اقتصادي، به كارگيري ابزارهاي پوشش ريسك، تغيير نصاب‌ها و قيمت‌گذاري خوراك پالايشگاه‌ها و صنايع پتروشيمي بايد مورد توجه جدي قرار گيرد.
صيدي با اعلام اينكه چشم‌انداز بازار سرمايه شامل تداوم نقدشوندگي و افزايش حجم معاملات، تداوم به كارگيري سياست‌ها و ابزارهاي مديريت ريسك، افزايش انسجام و هماهنگي با بازارهاي پول و سرمايه، افزايش فرصت‌ها و ظرفيت‌هاي حمايت و همكاري با دولت است، تاكيد كرد: بازار سرمايه زماني رونق مي‌گيرد كه همه اركان در آن نقش‌آفريني كنند. او با اشاره به اينكه متغيرهاي زيادي بر اقتصاد كشور اثرگذار است، گفت: مي‌بايست اصلاحات در بسته عملياتي جامعي ارايه شود. صيدي در پايان اضافه كرد: در صورتي كه ۵۰ درصد از برنامه هفتم توسعه عملياتي شود، اقدامات مربوط به اصلاحات به خودي خود انجام خواهد شد.
سودآوري شركت‌هاي بورسي در ۲۳ سال گذشته، بيش از نرخ تورم بوده است
حسين عبده تبريزي، پيشكسوت بازار سرمايه با اشاره به اينكه هزينه شركت‌ها نيز در سه سال اخير به‌شدت افزايش يافته، گفت: «نرخ‌هاي دستمزد، برق، گاز، هزينه‌هاي دولتي، عوارض و حقوق دولتي» از جمله مسائلي هستند كه حاشيه سود شركت‌ها را كاهش داده و موجب شده بازار سهام بيش از پيش تحت فشار قرار گيرد.
او افزود: آمارها نشان مي‌دهد، بخش كلي اقتصاد با درآمدهاي نفتي حركت مي‌كند اما درآمدهاي نفت كه با نرخ ارز تعيين مي‌شود به دليل دخالت‌هاي دولتي، در بازار انعكاس پيدا نمي‌كند، بنابراين، رابطه آن مخدوش است.
عبده‌تبريزي با تاكيد بر اينكه افزايش يك باره نرخ بهره بدون ريسك از ۲۳ به ۳۰ درصد از سوي بانك مركزي، تمامي نرخ‌ها در بازارهاي مالي را تغيير داد، افزود: افزايش اين نرخ باعث شده بنگاه‌هاي توليدكننده تحت كنترل بسياري قرار داشته باشند و با توجه به اينكه قيمت‌ها به صورت دستوري تعيين مي‌شود، قادر نباشند، هزينه‌هاي خود را كاهش دهند. او، با اشاره به تبعات افزايش نرخ بهره گفت: افزايش اين نرخ حاشيه سود شركت‌ها را كاهش داده است. عبده تبريزي، با تاكيد بر اينكه بازار سهام تحت فشار رقابتي قرار گرفته و ابزار رقابتي را در اختيار ندارد، گفت: بنگاه‌ها امروز نمي‌توانند به ميزان نرخ سود اوراق با درآمد ثابت، نرخ سود ۴۰ تا ۴۵ درصد و به اندازه نرخ تورم ايجاد كنند. او درباره علت اين موضوع توضيح داد: بخش قابل توجهي از اين نرخ‌ها وارد بخش‌هاي بازرگاني مي‌شود كه كنترل‌هاي كمتري در آن صورت مي‌گيرد، اما بنگاه توليدي به دليل كنترل در نرخ ارز، تعيين قيمت‌هاي دستوري، پرداخت عوارض جانبي و... نمي‌تواند رشد كند.
اين پيشكسوت بازار سرمايه خاطرنشان كرد: با وجود چنين محدوديت‌هايي بنگاه‌هاي توليدي قادر نخواهند بود با نرخ بهره آزاد شده رقابت كنند.
او افزود: آنچه كه قيمت سهم را مشخص مي‌كند، تحت كنترل‌هايي است در حالي كه در بازار رقيب اين كنترل‌ها حذف شده است، در اين صورت بديهي است مردم به سمت اين بازارها حركت كنند و قيمت سهم تحت تاثير فشار بيشتري قرار گيرد.
ضرورت رفع پايدار ناترازي‌ها
مسعود نيلي، اقتصاددان در ادامه اين نشست، درباره اصلاحات اقتصادي با هدف رفع پايدار ناترازي‌ها در شرايط نامساعد خارجي و داخلي مطالبي ايراد كرد و اظهار داشت: بايد به دنبال رفع پايدار ناترازي‌ها باشيم.
او با بيان اينكه به لحاظ شرايط خارجي در فضاي نامساعد قرار گرفته‌ايم و به دليل شرايط داخلي هم با مسائلي مواجه هستيم، گفت: ناترازي‌ها مزمن بوده و در اقتصاد ايران در حال بزرگ شدن است.
اين اقتصاددان با اشاره به اينكه نظام بانكي مجموعه مشكل‌داري است و از نظر نرخ ارز با ناترازي‌هاي بزرگي مواجه هستيم، افزود: قاچاق انرژي، نابرابري در حوزه درآمد، ناترازي گاز و برق و كسري ذخاير آب و...از ديگر ناترازي‌هاي موجود در كشور است.
نيلي در عين حال، با تاكيد بر اينكه ناترازي در بودجه و وضعيت صندوق‌هاي بازنشستگي وجود دارد، گفت: اين ناترازي‌ها اقتصاد كشور رو به افزايش است، به عنوان مثال؛ كسري بودجه همچنان رو به افزايش است و بخش بين‌الملل تحت فشار قرار گرفته است. از سوي ديگر، شوك‌هاي ارزي باعث شده تقاضاي نقدي به سمت بازار عرضه ارز سوق پيدا كند. او دربخش ديگري از صحبت‌هايش، مداخله دولت در بازار را به ضرر اقتصاد دانست و توضيح داد: مداخله دولت در بازار افرادي را متضرر و اقتصاد را با چالش‌هاي متعدد مواجه مي‌كند.
نيلي همچنين، به اين موضوع اشاره كرد: عواملي كه باعث ايجاد فساد اداري و سياسي مي‌شوند به گروه‌هاي ذي‌نفع در اداره كشور كمك مي‌كند و اين موضوع انگيزه را براي اصلاح اقتصادي كاهش مي‌دهد.
اين اقتصاددان، ناترازي محوري را اساس نظام حكمراني در كشور برشمرد و تاكيد كرد: ناترازي‌ها باعث شده اقتصاد با مشكلات داخلي و خارجي بسياري مواجه شود.
او، انجام اصلاحات سياسي و اقتصادي را در گرو رفع ناترازي‌ها ذكر كرد و گفت: در شرايط كنوني، افزايش منابع دولت نيز با دشواري زياد همراه است و محيط پيراموني اقتصاد نيز بيش از هر زمان ديگري نيازمند تصميمات سخت و شجاعانه است. بنابراين، در شرايط فعلي، بايد به تغيير اثر راهبردي پيشگيرانه بينديشيم.
سودآوري شركت‌هاي بورسي بيش از تورم
مهدي حيدري، مدرس دانشگاه و مدرس بازار سرمايه، در اين نشست، با اشاره به تحليل روند سود شركت‌هاي بورسي در بلندمدت گفت: شركت‌هاي بورسي در بلندمدت، علي رغم اتفاقات گذشته، همچنان تورم را هج كرده و بيش از تورم سود ساخته‌اند. حيدري افزود: به نظر مي‌رسد، در يك سال گذشته واكنش بازار بيش از واقعيت بوده است؛ علي رغم افت سودآوري، بازار واكنش بيشتري نشان مي‌دهد. اين كارشناس بازار سرمايه با بيان اينكه شركت‌هاي بورسي سودساز هستند و سرمايه‌گذار از آنها بهره‌مند مي‌شود، افزود: اين شركت‌ها بخش مهمي از اقتصاد هستند، رشد سودآوري و اقتصادي كمابيش به هم نزديك است. او با بيان اينكه همزمان با رشد نرخ ارز نيما، شاخص نيز رشد كرده است، افزود: در دو بازه زماني تابستان ۱۴۰۰ و زمستان ۱۴۰۱، با افزايش نرخ نيما و رشد سود شركت‌ها، بازار سرمايه هم رشد كرده است، اما زماني كه اين رشد به آرامي اتفاق مي‌افتد، بازار توجه چنداني به آن نداشته است. حيدري با تاكيد بر اينكه در ۲۳ سال گذشته، سودآوري شركت‌هاي بورسي بيش از نرخ تورم بوده، توضيح داد: اين شركت‌ها در حال سودسازي هستند و ريسك تورم را هج مي‌كنند و بازار سرمايه به بخش واقعي جواب مي‌دهد.