بورس در انتظار روزهاي روشن

بورس تهران در آخرين روز كاري هفته نيز سرخ‌پوش شد و همچنان شرايط بدي را پشت سر مي‌گذارد، ونتوانسته با ورود نقدينگي روبه‌رو شود. درحال حاضر وزير اقتصاد و رييس سازمان بورس از بازار سهام حمايت مي‌كنند؛ اما اين حمايت به صورت عملي در بازار اجرايي نشده و سرمايه‌گذاران نيز به دنبال خبر درماني نيستند. به نوعي مي‌توان گفت كه صحبت‌هاي اخير همتي و صيدي يك خبر درماني بود؛ ولي بايد به اين نكته توجه داشت كه بورس از خبر درماني اشباع شده است.

مشكلات بورس بايد ريشه‌اي حل شود تا وضعيت بازار تغيير كند. درحال حاضر مشكل اساسي بازار سهام كمبود نقدينگي دارد و تنها تزريق نقدينگي سنگين مي‌تواند شرايط را تغيير دهد. بورس تهران ماه‌ها در انتظار سيگنال مثبت افزايش قيمت دلار نيمايي بود و اين روزها شاهد حضور نيمايي درمحدوده 48 هزار و 300 تومان هستيم و احتمالا تا پايان ماه قيمت دلار به 50 هزار تومان برسد. همچنين با توجه به بزرگ‌تر بودن نرخ رشد قيمت حواله نسبت به نرخ رشد قيمت اسكناس، علاوه بر كاهش فاصله نرخ نيما با نرخ بازار آزاد، شاهد كاهش فاصله نرخ حواله با اسكناس نيز هستيم. از طرفي با توجه به رشد روزانه بيش از ۱۰۰ توماني احتمالادر هفته اول آبان حواله دلار نيما وارد كانال ۴۹ هزار تومان شود و تا پايان مهر و ابتداي آبان ماه از مرز ۵۰ هزار تومان نيز عبور كند.

پيش از اين اغلب فعالان بازار سرمايه تصور مي‌كردند، زماني كه نرخ دلار نيمايي و آزاد به يكديگر نزديك شود، بازار سهام روند صعودي بسيار قابل توجهي تجربه خواهد كرد؛ اما اكنون در عمل مي‌بينيم كه با كاهش فاصله ميان دلار نيمايي و بازار آزاد بورس تهران واكنشي نشان داده و اين واكنش‌ها را به مرور مي‌توان در صورت مالي شركت‌ها ديد. بورس تهران نياز به شوك مثبت بسيار قوي دارد تا تغيير شرايط دهد كه اين شوك مثبت را مي‌توان تزريق نقدينگي به بازار دانست. پول قوي مي‌تواند مسير تمامي بازارهاي مالي را تغيير دهد و بورس نيز از اين قاعده مستثني نيست و پول مي‌تواند مسير اين بازار را نيز تغيير دهد.

نقدينگي يكي از اركان بازارهاي مالي در سيستم بانكي هر كشور است. از بين سه راس مثلث مالي، يعني بانك، بورس و بيمه، نقدينگي براي بانك‌ها از اهميت بيشتري برخوردار است. چرا كه ممكن است سپرده‌‌‌گذاران بانك‌ها، هر لحظه، براي دريافت يا جابه‌‌‌جايي سپرده‌‌‌ خود اقدام كنند حتي در برخي مواقع، به دنبال برخي از نااطميناني‌‌‌هاي اقتصادي، موج بزرگي از متقاضيان به بانك‌ها هجوم مي‌‌‌برند تا سپرده خود را برداشت يا منتقل كنند. بنابراين، نحوه مواجهه بانك‌ها و موسسات اعتباري با اينگونه اتفاقات، مي‌تواند جايگاهي حياتي براي بقاي اين موسسات داشته باشد. ريسك نقدينگي به اين معناست كه يك فرد يا شركت، نقدينگي كافي براي رسيدگي به تعهدات مالي خود را نداشته باشد.

ممكن است كه نداشتن نقدينگي كافي، در حالت عادي مشكلي را متوجه بانك‌ها نكند. اما در مواقع بحران و نااطميناني يا حتي در صورت انتشار شايعات، اين موضوع مي‌تواند يك بانك را زمين‌‌‌گير كند. در واقع بانك‌ها مخازن ريسك كشور هستند. زيرا منابع مختلف را با كيفيت‌‌‌ها و كميت‌‌‌ها و زمان‌‌‌بندي‌‌‌هاي مختلف جذب كرده و آن را با زمان‌بندي‌‌‌ها و مخاطرات مختلف در اختيار انواع اعتبارگيرندگان قرار مي‌دهند. مديريت، تامين و تخصيص منابع در بازار پول توسط بانك‌ها انجام مي‌شود. مديريت محتاطانه نقدينگي به عنوان بخشي از مديريت ريسك كلي موسسات بانكي، يك سيستم بانكي سالم و باثبات را تضمين كرده و از ورشكستگي بانك جلوگيري مي‌كند.

شرايط بورس بهتر مي‌شود؟

به گفته الياس كردي كارشناس بازارهاي مالي، بازار سرمايه نه تنها شش ماهه اول خوبي نداشته است، بلكه دو تا سه سال است كه شرايط خوبي را تجربه نمي‌كند و عملا از بازار‌هاي رقيب جامانده و اين جاماندگي بسيار زياد است. اين در شرايطي است كه وزارت اقتصاد و رييس سازمان بورس از بازار ۳۰۰ تا ۴۰۰ ميليارد دلاري صحبت مي‌كنند، اما بازار سهام در حال حاضر ۱۴۰ ميليارد دلار است و تقريبا مي‌توانيم بگوييم كه نصف آن اعدادي است كه در صحبت‌هاي مسوولان وزارت اقتصاد و سازمان بورس بيان شده است. بايد براي تحقق اين اعداد بزرگ، اقدام موثر هم در دستور كار باشد. يعني شرايط را براي جذب سرمايه‌گذار داخلي و خارجي تسهيل كنيم. اين در حالي است كه سرمايه‌گذار داخلي در ماه‌ها و يكي دو سال اخير، از بازار سرمايه فرار كرده و شرايط خوبي نداشته است. اگر قبول كنيم كه مسوولان بورس به سمت حمايت‌هاي اثرگذار از بازار و تسهيل جذب سرمايه‌گذار بروند و از سوي ديگر شاهد كاهش تنش‌ها در نيم سال دوم باشيم، پيش بيني مي‌شود كه بازار سهام روند خوب و مثبتي را در شش ماهه دوم سال تجربه كند. اين در حالي است كه به گفته كارشناسان، شاخص ارزي و نرخ دلار نيز سمت و سوي افزايشي تا پايان سال دارد و با رشد نرخ نيمايي، حمايت مثبتي از بازار سرمايه مي‌شود. بنابراين معتقدم بازار سهام در ماه‌هاي آتي از رقبايش، عقب نخواهد ماند و رشد مي‌كند.

بازار از دريچه معاملات

در آخرين روز كاري هفته يعني چهارشنبه 25 مهر 1403، شاخص كل بورس تهران 3 هزار و 517 واحد معادل 0.17 درصد نسبت به معاملات روز گذشته كاهش داشت و به عدد 2 ميليون و65 هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن نيز 3 هزار و 778 واحد برابر با 0.55 درصد افت را تجربه كرد و به عدد 680 هزار و 963 واحدي رسيد. در سوي ديگر بازار سرمايه نيز شاخص كل فرابورس با كاهش 70 واحدي به عدد 21 هزار و 600 واحدي رسيد. ارزش كل معاملات بازار نيز 13هزار و 975 ميليارد تومان بود كه در مقايسه با روز گذشته با افت مواجه شد اما از اين مبلغ 3هزار و 179 ميليارد تومان مربوط به معاملات خرد سهام و حق تقدم بود كه نسبت به سه‌شنبه با رشد همراه بود. امروز 23 درصد از كل ارزش معاملات مربوط به معاملات خرد بود. همچنين در اين روز 222 ميليارد تومان سرمايه از بازار خارج شد و به اين ترتيب چهارمين روز متوالي خروج سرمايه از بورس رقم خورد.