بورس در ميان آتش جنگ
بورس تهران از شنبه هفته گذشته تا امروز سرخ پوشي را تجربه كرده و نتوانسته روند قابل قبولي براي سهامداران رقم بزند. درحال حاضر قيمت‌ها در كف خود هستند و هر روز شاهد خروج نقدينگي از بازار هستيم و عملا معامله‌اي در بازار صورت نمي‌گيرد و ارزش معاملات نيز روز به روز كاهش پيدا مي‌كند، تجربه تمامي اين شرايط درحالي است كه پس از تغيير رييس سازمان بورس، اين بازار به تازگي روند صعودي خود را آغاز كرده بود و به نوعي درحال تجربه روزهاي خوش بود كه جنگ و شهادت باعث ترس و نزول بازار شد.
بورس تهران از شنبه هفته گذشته تا امروز سرخ پوشي را تجربه كرده و نتوانسته روند قابل قبولي براي سهامداران رقم بزند. درحال حاضر قيمت‌ها در كف خود هستند و هر روز شاهد خروج نقدينگي از بازار هستيم و عملا معامله‌اي در بازار صورت نمي‌گيرد و ارزش معاملات نيز روز به روز كاهش پيدا مي‌كند، تجربه تمامي اين شرايط درحالي است كه پس از تغيير رييس سازمان بورس، اين بازار به تازگي روند صعودي خود را آغاز كرده بود و به نوعي درحال تجربه روزهاي خوش بود كه جنگ و شهادت باعث ترس و نزول بازار شد.
از شنبه هفته گذشته به واسطه حمله اسراييل به لبنان و پس از آن شهادت سيد حسن نصرالله، دامنه نوسان محدود و شاخص‌هاي بازار سرخ پوش شد و اين روند همچنان در بازار ادامه‌دار است و به نظر نمي‌رسد كه بازار سرمايه به اين زودي‌ها تغيير رنگ دهد و سبزپوش شود.
درحال حاضر بازار تحت تاثير تنش‌هاي سياسي قرار دارد و در اين شرايط روند به خود گرفته و به نوعي بازار نمي‌تواند خود را با تنش‌ها همسو كند و از اين روند گذر كند. مشكلات بورس مشخص است و هر كدام يك راهكار آشكارا دارد كه با تكیه به آن مي‌توان شرايط را تغيير داد و از مسوولان امر و رييس سازمان بورس و ارواق بهادار انتظار مي‌رود كه مشكلات پيش روي بورس را حل كنند و به نوعي براي اين مشكلات راهكارهاي اساسي به كار بگيرند.
طي سه الي چهار سال گذشته، راهكار هر مشكلي در بازارسرمايه دامنه نوسان بوده و هر در شرايطي روساي سازمان بورس ترحيج دادند كه به جاي حل مشكل دامنه نوسان را محدود كنند. در اصل طي اين مدت دامنه نوسان تبديل به يك سرپوش براي مشكلات شده است و هر مشكلي در بازار سرمايه با محدود كردن دامنه نوسان حل مي‌شود!
در اصل اينطور نيست شايد دامنه نوسان در كوتاه‌مدت و در شرايط خاص كاربردي باشد؛ اما استفاده و اجرايي شدن دامنه نوسان در بلندمدت نتيجه مشخصي ندارد و به بازار سرمايه آسيب وارد مي‌كند و اعتماد سرمايه‌گذاران را نيز در مسير كاهشي قرار مي‌دهد. درحال حاضر محدوديت يك درصدي دامنه نوسان جلوي معاملات بازار سرمايه را گرفته است و معامله خاصي در بازار انجام نمي‌شود؛ يعني در شرايط محدود يك درصدي سرمايه‌گذار حاضر نيست كه سرمايه خود را در بازار پرريسكي همانند بورس معامله كند.
رييس سازمان بورس و مسوولان مربوطه هرچه زودتر بايد فكري براي بازار سرمايه كنند تا از اين شرايط خارج شود و مجدد به روزهاي خوش و صعودي خود بازگردد.
موسي احمدي، رييس هيات‌مديره شركت تأمين سرمايه كيميا درخصوص اين شرايط نوشت: «رخداد تنش‌ها و ريسك‌هاي سياسي موضوعي است كه بازارهاي سرمايه مختلف در رويه‌ها و مقررات خود آن را پيش‌بيني كرده و براي آن دستورالعمل‌هاي اجرايي مصوب كرده‌اند. در بازار سرمايه ايران نيز در اجراي تبصره ماده ۳۲ قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران مصوب آذرماه ۸۴ مجلس شوراي اسلامي، دستورالعمل اجرايي شرايط اضطراري موضوع ماده (۳۲) قانون بازار اوراق بهادار در سال ۱۳۹۰ به تأييد شوراي عالي بورس و اوراق بهادار رسيده است.
مطابق اين دستورالعمل به سازمان بورس و اوراق بهادار اجازه داده شده است تا در صورت وقوع شرايط اضطراري و در راستاي حمايت از حقوق و منافع سرمايه‌گذاران و حفظ بازار شفاف، منصفانه و كارا، دستور تعطيل يا توقف تمام يا بخشي از معاملات هر يك از بورس‌ها يا بازارهاي خارج از بورس را حداكثر به مدت سه روز كاري صادر كند. همچنين بنابراين دستورالعمل، در صورتي كه سازمان تشخيص دهد كه به دليل بروز شرايط اضطراري تعطيلي يا توقف انجام معاملات هر يك از بورس‌ها يا بازارهاي خارج از بورس به مدتي بيش از ۳ روز كاري ضرورت دارد بايد پيشنهاد تداوم تعطيلي يا توقف انجام معاملات را قبل از پايان روز كاري سوم به شوراي عالي بورس ارايه كند و تداوم مدت مزبور صرفاً پس از موافقت شورا امكان پذير خواهد بود. مطابق دستورالعمل مصوب سازمان، «شرايط اضطراري» شامل شرايطي است كه در اثر وقوع آن ارايه خدمات مربوط به معاملات يا تسويه غيرممكن شده يا براي آن تهديد جدي ايجاد شود و عدم شفافيت اطلاعاتي يا معاملاتي كه منجر به ايجاد مخاطرات جدي براي منافع سرمايه‌گذاران شود، ايجاد شده باشد.
مصاديق شرايط اضطراري شامل وقوع رويدادهاي غيرمترقبه از قبيل سيل، زلزله، آتش‌سوزي، شرايط بد آب و هوايي، نا آرامي‌هاي اجتماعي، عمليات تروريستي، جنگ يا هر واقعه ديگري كه امكان ارايه خدمات معاملاتي يا تسويه را براي بورس‌ها يا بازارهاي خارج از بورس غيرممكن سازد يا براي آن تهديد جدي ايجاد كند، شده است. در صورتي كه نقص اساسي در زيرساخت‌هاي سخت‌افزاري يا نرم‌افزاري سامانه‌هاي معاملاتي يا تسويه‌اي به وجود‌ايد يا در صورتي‌كه ارزش بازار بورس يا بازار خارج از بورس (بجز مواردي كه ناشي از اقدامات شركتي باشد) در مدت حداكثر يك روز كاري به ميزان پنج درصد كاهش يا افزايش داشته باشد. همچنين اعلام شده است كه در صورت تعطيلي يا توقف معاملات بر اثر شرايط موضوع اين ماده و وجود امكان تسويه معاملات، امور تسويه بايد طبق روال عادي انجام پذيرد. اين موضوع همزمان با اعلام تعطيلي يا توقف معاملات اطلاع‌رساني مي‌شود. در پايان متذكر شده است كه تصميمات مربوط به توقف يا تعطيلي معاملات و رفع آن از طريق سايت رسمي بورس يا بازار خارج از بورس مربوط اعلام مي‌شود. استفاده از قطع‌كننده‌هاي مدار از جمله تجاربي است كه در دنيا در اين شرايط مورد استفاده قرار گرفته است. در اين حالت، محدوديت نوساني براي سيستم در نظر گرفته نمي‌شود و تنها در صورت ريزش قيمت بيشتر از حدي مشخص، معاملات تا زماني معين به حالت تعليق درمي‌آيند.»
بازار از دريچه معاملات
طي دومين روز معاملاتي هفته يعني يكشنبه، شاخص كل بورس نسبت به معاملات روز گذشته كاهش ۵ هزار و ۵۴ واحدي را تجربه كرد و به تراز ۲ ميليون و ۱۰۱ هزار واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن ۷۵۴ واحد معادل ۰,۱۱ درصد نسبت به معاملات روز گذشته نزول كرد و به محدوده ۶۹۸ هزار و ۶۵۴ واحدي رسيد.
در سوي ديگر معاملات نيز شاخص كل فرابورس با كاهش ۲۸ واحدي نسبت به معاملات روز گذشته به تراز ۲۲ هزار و ۷۱ واحدي رسيد. همچنين شاخص كل هم وزن فرابورس نيز ۱۲۷ واحد كاهش را تجربه كرد تا به عدد ۱۲۳ هزار و ۱۶۸ واحدي برسد.
ارزش معاملات خرد بازار سرمايه به عدد ۶۲۵ ميليارد تومان رسيد و شاهد خروج ۱۷۹ ميليارد تومان نقدينگي از معاملات بازار بوديم. همچنين ارزش دلاري بازار سرمايه به ۱۹۸ ميليارد دلار رسيد و حجم معاملات نيز برابر با ۱,۴۳ ميليارد سهم شد.
در روزي كه گذشت ۹ نماد معادل ۱ درصد صف خريد و ۳۹۶ سهم معادل ۶۲ درصد با صف فروش مواجه شدند.
نمادهاي پارسيان، فولاد، تپكو، وپارس، فن افزار، وسرمد، وشهر و بجهرم بيشترين حجم معاملات روز اخير را كسب كردند. همچنين بيشترين ارزش بازار سرمايه به نمادهاي فارس، فملي، فولاد، شستا، نوري، وبلمت، پارسان، واميد و شپنا رسيد.