جمعيت ۲.۵ ميليوني «تجرد قطعي» در انتظار كشور
«سالخوردگي جمعيت» در كشورهاي پيشرفته به‌طورتدريجي طي بيش از دو قرن گذشته رخ داده است، به همين دليل اقتصاد و اجتماع اين كشورها، زمان كافي براي برنامه‌ريزي در خصوص مواجهه با اين تغيير ساختار سني را داشته‌اند.
«سالخوردگي جمعيت» در كشورهاي پيشرفته به‌طورتدريجي طي بيش از دو قرن گذشته رخ داده است، به همين دليل اقتصاد و اجتماع اين كشورها، زمان كافي براي برنامه‌ريزي در خصوص مواجهه با اين تغيير ساختار سني را داشته‌اند. در ايران به‌دليل چالش‌هاي اقتصادهاي نوظهور و سياست‌هاي جمعيتي كه در دهه 60 براي تحديد جمعيت كشور اتخاذ شد، كاهش چشمگير نرخ باروري و همچنين كاهش نرخ‌هاي مرگ‌ومير، ساختار سني طي چند دهه تغيير كرده است و اين امر، كشور را مجبور به يك واكنش سريع به نيازها و تقاضاهاي متفاوت گروه‌هاي سني كرده است. براساس پيشبينيها، در سال 2030 نيمي از جمعيت جهان سن بالاي 50 سال خواهند داشت، در عين حال ميزان اميد به زندگي نيز به‌دليل پيشرفت‌هاي علمي صورت‌گرفته روند افزايشي دارد و بنابراين پيش‌بيني مي‌شود كه در سال‌هاي آينده جمعيت سالمندان كشورها افزايش بيشتري پيدا كند. اين تغييرات جمعيتي تأثيرات بسيار زيادي بر مسائلي نظير اشتغال، ساختار خانواده‌ها، تقاضاي خدمات بهداشتي و درماني، مسكن و حمل‌ونقل و... خواهد داشت و اين مسائل باعث شده است سالمند شدن جمعيت در آينده، نگراني بسياري از كارشناسان را برانگيزد زيرا برآوردها نشان مي‌دهد كه احتمالا با پير شدن بخش عمده جامعه، سيستم‌هاي اقتصادي و نظام‌هاي سلامت دچار فروپاشي شوند زيرا جمعيت افراد سالمندي كه نيازمند خدمات بهداشتي و درماني مي‌شوند افزايش مييابد و جمعيت نيروي مولدي كه بتواند چرخه اقتصادي را به حركت درآورد كاهش مييابد. شواهد نشان مي‌دهد كه روند پيري در كشور ما وضعيت رو به شتاب بيشتري به خود گرفته است.
پيش بيني جمعيت 25 ميليوني سالمندان
دكتر احمد دلبري، رييس مركز تحقيقات سالمندي به‌مناسبت روز جهاني سالمندان در گفت‌وگو با تسنيم به آينده كشور در زمينه سالمندي اشاره و اظهار كرد: در زمان حاضر نزديك به 10 ميليون نفر سالمند در كشور داريم و پيش‌بيني مي‌شود كه جمعيت سالمندان در سال 1430 به بيش از 25 ميليون نفر خواهد رسيد!
جواني جمعيت به رفع بحران سالمندي كمك مي‌كند؟
او افزود: مشكلي كه وجود دارد اين است كه برخي تصور مي‌كنند كه با تلاش براي جوان شدن جمعيت، به رفع بحران سالمندي در آينده كمك مي‌شود در حالي كه اين‌طور نيست و همين فرزنداني كه طي ساليان اخير متولد شده‌اند نيز در سال‌هاي آينده سالمند مي‌شوند و به جمعيت سالمندان اضافه مي‌شوند و بنابراين نياز است كه براي دوران سالمندي آنها نيز فكري به حال زيرساخت‌هاي مورد نياز شود.
آينده تلخ عروس و دامادهاي تك فرزند!
دلبري ادامه داد: در زمان حاضر 40 درصد از خانواده‌ها، تك‌فرزند و 40 درصد ديگر نيز داراي دو فرزند هستند و به‌عبارت ديگر نزديك به 80 درصد از خانواده‌ها، تنها يك يا دو فرزند دارند ! اين يعني در آينده عروس و دامادها تك‌فرزند خواهند بود و خواهر و برادري نخواهند داشت در حالي كه مادر و پدر هر كدام از اين افراد، به سن سالمندي خواهند رسيد و مسووليت چهار نفر (پدر و مادر عروس و پدر و مادر داماد) تنها به‌عهده دو نفر (عروس و داماد) خواهد بود ! اين در حالي است كه وقتي يك سالمند به بيماري مزمن يا مشكلات و ناتواني‌ها دچار شود نياز به چندين نفر براي مراقبت دارد.
جمعيت 2.5 ميليوني تجرد قطعي
در انتظار كشور!
علاوه بر مشكلات تك‌فرزندي در آينده، يكي از معضلاتي كه بزودي گريبانگير جامعه ايراني خواهد شد، تجرد قطعي است. در زمان حاضر، جمعيت زيادي از جوانان مجرد را داريم كه ممكن است هيچگاه ازدواج نكنند و همين امر باعث مي‌شود در آينده وقتي به سن سالمندي مي‌رسند، هيچ فرزندي براي كمك به انجام امور روزمره نداشته باشند و همين امر، نياز به خدمات پرستاري و نگهداري از سالمندان را به‌شدت افزايش مي‌دهد، در حالي كه نيروهاي جوان كشور نيز به‌دليل كاهش نرخ باروري در آينده كاهش خواهند يافت و به‌عبارتي ديگر نيروي كافي براي مراقبت از سالمندان مجرد و بدون فرزند نخواهيم داشت! رييس مركز تحقيقات سالمندي درباره اين موضوع نيز ابراز كرد: در زمان حاضر 80 هزار نفر تجرد قطعي داريم كه همه اين افراد طبيعتا به سالمندي خواهند رسيد؛ پيشبينيها نشان مي‌دهد كه اين آمار در دهه‌هاي آينده به‌شدت افزايش خواهد يافت به‌طوري كه در سال 1430 به 2 ميليون و 500 هزار نفر تجرد قطعي خواهد رسيد!
وزارت بهداشت صورت مساله سالمندي جمعيت را پاك كرد!
دلبري با بيان اينكه وزارت بهداشت با ابلاغ بخشنامه‌‌اي، سن سالمندي را افزايش داده است، گفت: «وزارت بهداشت بدون مشورت انجمن‌هاي علمي فعال در حوزه سالمندي، يك‌شبه سن سالمندي را از 60 سال به 65 سال افزايش داده است در حالي كه به تعويق انداختن آغاز سن سالمندي در كشور، به‌نوعي پاك كردن صورت مساله سالمندي در كشور به شمار مي‌رود.»
فقط 80 تخت توان بخشي براي 85 ميليون نفر داريم!
يكي ديگر از نگراني‌هايي كه درخصوص سالمندي ايران در آينده وجود دارد، موضوع نبود زيرساخت‌هاي مناسب براي ارائه خدمات توانبخشي به سالمندان است. گزارش اخير مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي برآورد كرده است كه نظام تأمين اجتماعي كشور در 20 سال آينده، بايد منتظر تأمين اجتماعي و مراقبت بهداشتي از يك جمعيت بالغ بر سه برابر وضعيت فعلي باشد، اين در حالي است كه كشور در زمان حاضر با معضل جدي كمبود پزشك و پرستار روبروست و در عين حال، به‌گفته دلبري، مشكل جدي در ارايه خدمات توانبخشي نيز وجود دارد. رييس مركز تحقيقات سالمندي دانشگاه علوم توانبخشي و سلامت در اين باره نيز گفت: در كل كشور براي كل سالمندان، تنها 80 عدد تخت توانبخشي بيمارستاني داريم و در حوزه توانبخشي و سالمندي تقريبا زيرساخت جامع و كاملي براي ارائه خدمات به سالمندان وجود ندارد!