تهران غوطه‌ور در خشكسالي!
طبق آخرين آمار اعلامي، بررسي‌هاي تاريخي نشان مي‌دهد دوره‌هاي خشكسالي در تهران دو ساله بوده و پس از آن ترسالي بر اين استان حاكم مي‌شد، اما در سال آبي جاري استان تهران براي چهارمين سال پياپي خشكسالي را تجربه كرد كه در تمامي دوره‌ها بي‌سابقه است.
طبق آخرين آمار اعلامي، بررسي‌هاي تاريخي نشان مي‌دهد دوره‌هاي خشكسالي در تهران دو ساله بوده و پس از آن ترسالي بر اين استان حاكم مي‌شد، اما در سال آبي جاري استان تهران براي چهارمين سال پياپي خشكسالي را تجربه كرد كه در تمامي دوره‌ها بي‌سابقه است.
به گزارش خبرنگار «تعادل»، منابع آبي تهران به دليل شرايط جغرافيايي و اقليمي، همواره با چالش‌هاي بزرگي در تامين آب روبرو بوده است. تهران به‌طور عمده به دو منبع اصلي براي تامين آب وابسته است: منابع سطحي و منابع زيرزميني. هر يك از اين منابع نقش مهمي در تامين آب شهري ايفا مي‌كنند و چالش‌هاي خاص خود را دارند.
اين منابع به سدهايي كه بر روي رودخانه‌هاي اطراف تهران احداث شده‌اند وابسته هستند. از جمله مهم‌ترين سدهاي تامين‌كننده آب تهران مي‌توان به سد لار اشاره كرد، اين سد روي رودخانه لار در شرق تهران قرار دارد و يكي از منابع اصلي تامين آب شرب پايتخت است. تهران همچنين از منابع آب زيرزميني براي تامين نيازهاي خود استفاده مي‌كند. اين منابع شامل چاه‌هاي عميق و نيمه‌عميق است كه در طول سال‌ها به دليل برداشت بي‌رويه و كاهش بارندگي، دچار افت شديد سطح آب شده‌اند. بحران اصلي در اين منابع اين است كه احياي آنها بسيار زمان‌بر و دشوار است و در برخي مناطق به فروچاله‌هاي زمين منجر شده است.
علاوه بر اين، تابستان امسال گرماي بي‌سابقه‌اي در تهران ثبت شد كه دماي هوا به ۴۳ درجه سلسيوس رسيد و اين گرما حتي تا اوايل شهريورماه ادامه يافت. تأثير اين گرما باعث افزايش شديد مصرف آب شده، به‌طوري كه مصرف روزانه آب شهروندان تهراني به چهار ميليون مترمكعب و پيك لحظه‌اي مصرف به ۶۰ هزار ليتر بر ثانيه رسيد. به‌طور كلي بايد گفت كه با افزايش جمعيت و گسترش شهر تهران، مصرف آب نيز به‌طور مداوم افزايش يافته است. گرماي بي‌سابقه تابستان‌ها نيز به اين مشكل افزوده است، به‌طوري كه مصرف آب به ركوردهاي بي‌سابقه‌اي رسيده است.
علاوه بر اين به دليل برداشت بي‌رويه و كاهش سطح آب زيرزميني، كيفيت آب در برخي از چاه‌ها به مرور زمان كاهش يافته و نياز به تصفيه بيشتري دارد.
در همين زمينه محمد ابراهيمي، كارشناس حوزه انرژي، در گفت‌وگو با خبرنگار «تعادل»، اظهار كرد: خشكسالي در تهران يكي از چالش‌هاي جدي زيست‌محيطي و اجتماعي است كه در سال‌هاي اخير شدت يافته و پيامدهاي گسترده‌اي براي ساكنان اين منطقه به همراه داشته است. اين مشكل چندين عامل دارد و تأثيرات آن بر زندگي شهري و منابع آب تهران بسيار قابل توجه است. وي عنوان كرد: كاهش شديد بارندگي در سال‌هاي اخير در تهران و مناطق اطراف، يكي از اصلي‌ترين دلايل تشديد خشكسالي است. ميزان بارش در بسياري از سال‌ها به زير حد نرمال رسيده و در نتيجه منابع آبي كه از بارش‌ها تغذيه مي‌شوند، به‌شدت كاهش يافته‌اند.
وي ادامه داد: تغييرات اقليمي نيز موجب تغيير در الگوي بارش شده است. بارش‌هاي نامنظم و كاهش كلي بارش به ويژه در فصول حياتي مانند بهار و پاييز، تأثير مستقيمي بر منابع آب سطحي و زيرزميني دارد.
وي بيان كرد: يكي از شاخص‌هاي مهم براي ارزيابي خشكسالي، سطح ذخاير آب سدها است. سدهاي مهمي كه آب تهران را تأمين مي‌كنند (مانند سدهاي لتيان، طالقان، ماملو و كرج)، به دليل كاهش بارندگي و افزايش تقاضا، دچار كاهش شديد در ذخاير آب شده‌اند. اين موضوع باعث محدوديت در تأمين آب براي مصرف‌كنندگان شهري و صنعتي شده است.
وي تصريح كرد: برخي گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه سطح آب برخي سدها به پايين‌ترين ميزان در چند دهه اخير رسيده است، كه زنگ خطر جدي براي مديريت آب در تهران محسوب مي‌شود.
به گفته ابراهيمي، جمعيت بالاي تهران و همچنين رشد بي‌رويه مصرف آب در بخش‌هاي خانگي، صنعتي و كشاورزي، فشار زيادي بر منابع آبي وارد كرده است. تهران يكي از پرجمعيت‌ترين كلان‌شهرهاي جهان است و تقاضاي آب براي مصرف روزانه، به ويژه در فصول گرم، افزايش چشمگيري داشته است.
وي بيان كرد: فرونشست زمين يكي از عواقب جدي خشكسالي و برداشت بي‌رويه از آب‌هاي زيرزميني است. در برخي مناطق تهران و حومه، فرونشست زمين به دليل افت سطح آب زيرزميني به مرحله بحراني رسيده است. اين مشكل نه تنها به منابع آب زيرزميني آسيب مي‌زند، بلكه زيرساخت‌هاي شهري را نيز در معرض خطر قرار مي‌دهد.
وي خاطرنشان كرد: در صورت ادامه خشكسالي و عدم مديريت كارآمد منابع آب، پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد كه بحران آب در تهران ممكن است به سطوح بحراني‌تري برسد. اين مي‌تواند منجر به جيره‌بندي آب، محدوديت در مصرف و حتي كاهش كيفيت زندگي در اين شهر شود.
وي با بيان اينكه، خشكسالي در تهران يك بحران جدي است كه با كاهش بارندگي، افزايش مصرف و كاهش ذخاير سدها، به‌شدت تشديد شده است، گفت: اگرچه راهكارهايي براي مديريت اين بحران وجود دارد، اما نياز به اقدامات فوري و جامع در سطح ملي و منطقه‌اي براي جلوگيري از بدتر شدن شرايط احساس مي‌شود. در غير اين صورت، تهران ممكن است با بحران‌هاي جدي‌تر از جمله جيره‌بندي آب و آسيب‌هاي زيست‌محيطي و اقتصادي روبرو شود.