پايداري به وقت نيروگاه برق‌آبي
نيروگاه‌هاي برق‌آبي به عنوان يكي از مهم‌ترين منابع توليد انرژي پايدار و تجديدپذير، نقشي استراتژيك و بسيار مهم در افزايش بهره‌وري صنعت آب و برق كشور ايفا مي‌كنند.
نيروگاه‌هاي برق‌آبي به عنوان يكي از مهم‌ترين منابع توليد انرژي پايدار و تجديدپذير، نقشي استراتژيك و بسيار مهم در افزايش بهره‌وري صنعت آب و برق كشور ايفا مي‌كنند. اين نيروگاه‌ها نه تنها در توليد انرژي برق سهم چشمگيري دارند، بلكه در مديريت بهينه منابع آبي و كاهش خاموشي‌ها نيز موثر هستند. در اين يادداشت به بررسي اهميت و نقش نيروگاه‌هاي برق‌آبي در حل مسائل صنعت آب و برق، اهميت وجود آنها در مديريت مصرف انرژي و كاهش چالش‌هاي كشور در زمينه آب و انرژي پرداخته مي‌شود.
نيروگاه‌هاي برق‌آبي با توجه به امكان تنظيم و ذخيره‌سازي انرژي، نقش موثري در مديريت هوشمند ميزان مصرف برق برعهده دارند. اين نيروگاه‌ها در ساعات اوج مصرف، به سرعت وارد مدار شده و نياز به برق اضافي را تأمين مي‌كنند. بدين ترتيب، عملكرد نيروگاه‌هاي برق‌آبي منجر به كاهش فشار بر شبكه برق در زمان بحران و كمك به پايداري شبكه مي‌شود. همچنين، اين نوع نيروگاه‌ها با تنظيم ميزان توليد برق بر اساس نياز شبكه و با ايجاد تعادل در ميزان عرضه و تقاضا، از به هدررفتن انرژي جلوگيري مي‌كنند. چنين روش هوشمندي در مديريت مصرف انرژي، علاوه بر كاهش هزينه‌هاي توليد، مي‌تواند بر توليد انرژي پاك و پايدار نيز تاثير مثبت داشته باشد.
نيروگاه‌هاي برق‌آبي ضمن توليد انرژي، در مديريت منابع آبي نيز نقش دارند. سدهايي كه براي نيروگاه‌هاي برق‌آبي احداث مي‌شوند، علاوه بر توليد برق، به ذخيره و مديريت منابع آبي كمك مي‌كنند. اين سدها جريان آب را كنترل كرده و مي‌توانند تامين كننده آب مورد نياز براي مصارف گوناگوني مانند كشاورزي، شرب و صنعتي در مواقع كم‌آبي يا خشكسالي باشند. به همين دليل، نيروگاه‌هاي برق‌آبي نه تنها به صنعت برق، بلكه به بهبود مديريت منابع آب و هوشمند شدن اين مسير مديريتي نيز كمك مي‌نمايند. همچنين، در مواقع بحراني به‌ويژه در مناطق خشك و نيمه‌خشك كشور نقش حياتي برعهده دارند.
در نتيجه، نيروگاه‌هاي برق‌آبي با استفاده از انرژي بالقوه ذخيره‌شده در منابع آبي، توانسته‌اند بهره‌وري همزمان در صنعت آب و برق كشور را به شكل قابل توجهي افزايش دهند.
فصل تابستان همواره براي صنعت برق يك مساله جدي به شمار مي‌رود. يكي از چالش‌هاي اصلي صنعت برق كشور در اين فصل، مديريت خاموشي‌ها و كاهش تعداد ساعات بي‌برقي است كه به دنبال افزايش ميزان مصرف و يا كمبود توليد به وجود مي‌آيد. در تابستان به دليل افزايش ميزان استفاده از سيستم‌هاي سرمايشي و تهويه، تقاضا براي مصرف برق به‌شدت افزايش مي‌يابد و همين امر موجب مي‌شود تا بر شبكه تامين برق كشور فشار زيادي تحميل شود. از همين رو، نيروگاه‌هاي برق‌آبي با برخورداري از انعطاف‌پذيري و توانايي توليد سريع برق، مي‌توانند در زمان بروز بحران و هنگامي كه نيروگاه‌هاي ديگر به دليل مشكلات فني قادر به تأمين برق نيستند، نقش مهمي ايفا كنند. لازم به ذكر است كه اين قابليت به‌ويژه در فصل تابستان، كه ميزان مصرف برق به بالاترين حد خود مي‌رسد، اهميت ويژه‌اي پيدا مي‌كند. به صورت كلي، با بهره‌مندي از نيروگاه‌هاي برق‌آبي و استفاده صحيح از آنها، تعداد ساعات خاموشي به طرز چشمگيري كاهش پيدا كرده و منجر به بهبود پايداري شبكه مي‌شود. همچنين، وجود اين نيروگاه‌ها به‌ويژه در زمان پيك تابستان، باعث كاهش نياز به واردات برق و به دنبال آن صرفه‌جويي در هزينه‌هاي ارزي مي‌شود.
سخن پاياني
در مجموع همانطور كه اشاره شد، نيروگاه‌هاي برق‌آبي با توجه به ماهيت و نقش دوگانه خود در توليد برق و مديريت منابع آبي، يك راهكار همزمان، موثر و پايدار براي مصائب موجود در صنعت آب و برق كشور هستند. اين نيروگاه‌ها با ارتقای ميزان بهره‌وري انرژي، مديريت بهتر مصرف، كاهش خاموشي‌ها و تأمين برق در زمان‌هاي بحراني مانند پيك تابستان، نقشي حياتي در توسعه پايدار كشور دارند.
ماهيت چندمنظوره نيروگاه‌هاي برق‌آبي به گونه‌اي است كه به‌طور همزمان در دو حوزه آب و برق مي‌توانند ضمن ياري به حل مسائل و مشكلات موجود، به بهبود بهره‌وري در اين صنعت نيز منجر شود. اين نيروگاه‌ها با استفاده از آب ذخيره شده در سدها، علاوه بر توليد برق، به تنظيم جريان آب رودخانه‌ها و مخازن كمك مي‌كنند كه اين روش از مديريت بهينه منابع آبي به‌طور مستقيم موجب تامين هرچه بيشتر و بهتر آب براي بخش‌هاي مختلف كشاورزي، آشاميدني و... مي‌شود، همچنين كاهش وابستگي به نيروگاه‌هايي با سوخت‌هاي فسيلي و در نتيجه كاهش آلودگي هوا و انتشار گازهاي گلخانه‌اي را به دنبال دارد.