عدم مشاركت مردم با دولت، سنگ بزرگ پيش پاي صعود پايدار بورس
سجاد بوربور، كارشناس بازار سرمايه گفت: برخي وعده‌ها از جانب وزير اقتصاد به گوش رسيده اما واقعيت اين است كه اهالي بازار بسيار هوشمندانه به بازار نگاه مي‌كنند و مي‌دانند كه اگر وعده‌هاي آقاي همتي بخواهد عملياتي شود بدون اصلاح سياست‌هاي خارجي اتفاق نخواهد افتاد. كنترل تورم، اصلاح ارزآوري و جبران كسري‌ها، كاهش ناترازي و ... بدون مراودات جهاني ميسر نخواهد شد؛ بنابراين اولين پارامتر اثرگذار بر رشد پايدار بورس اصلاح سياست‌هاي خارجي است. همچنين دولت سرمايه اجتماعي خود را از دست داده است و بدون وجود سرمايه اجتماعي جراحي اقتصادي صورت نخواهد گرفت.
سجاد بوربور، كارشناس بازار سرمايه گفت: برخي وعده‌ها از جانب وزير اقتصاد به گوش رسيده اما واقعيت اين است كه اهالي بازار بسيار هوشمندانه به بازار نگاه مي‌كنند و مي‌دانند كه اگر وعده‌هاي آقاي همتي بخواهد عملياتي شود بدون اصلاح سياست‌هاي خارجي اتفاق نخواهد افتاد. كنترل تورم، اصلاح ارزآوري و جبران كسري‌ها، كاهش ناترازي و ... بدون مراودات جهاني ميسر نخواهد شد؛ بنابراين اولين پارامتر اثرگذار بر رشد پايدار بورس اصلاح سياست‌هاي خارجي است. همچنين دولت سرمايه اجتماعي خود را از دست داده است و بدون وجود سرمايه اجتماعي جراحي اقتصادي صورت نخواهد گرفت. اصلاح ناترازي بنزين، گاز، برق، مسكن و خودرو نيازمند مشاركت مردم است اما مردم ديگر با دولت در تعامل و مشاركت نيستند. بنابراين تا زمان اصلاح دو پارامتر مهم سياست خارجه و سرمايه اجتماعي، وزير اقتصاد يا هر دولتمرد ديگري كاري از پيش نخواهد برد. زماني كه از اين دو منظر تغييري ايجاد شود، فعالان بازار سرمايه باور خواهند كرد كه شرايط بورس بهبود خواهد يافت. وي مطرح كرد: از زمستان سال ۱۴۰۱ (كه دلار به سقف ۶۳ هزار تومان رسيد) بازار‌هاي مسكن، ارز، سكه‌طلا، خودرو و بورس عملكرد قابل دفاعي در مقابل سود بانكي (اوراق) نداشته‌اند. از اوايل سال ۱۴۰۲ شاهد سرد شدن پول بوديم يعني اهالي اقتصاد ترجيح داده‌اند پول‌هاي خود را سپرده كنند پس منطقي است كه در اين شرايط بازار‌ها نوسان خاصي نكنند. بوربور يادآور شد: دلار مهم‌ترين درايور بازار سرمايه است و مهم‌ترين دليل رشد بازار سرمايه در سال‌هاي گذشته رشد بالاي دلار بوده است. همچنين نرخ بهره به ميزاني بالا نبود كه سبب جذابيت سرمايه‌گذاري در بانك‌ها شود. از زمستان ۱۴۰۱ و ابتداي ۱۴۰۲ ديديم كه سود بانكي يا سود اوراق گزينه بهتري نسبت به ساير بازار‌ها بود كه اين مساله بيانگر عدم ورود سرمايه به بازار‌ها است.
وي بيان كرد: جهت خروج بورس از وضعيت نابسامان، ابتدا بايد ديد كه چه پارامتر‌هايي اين وضعيت را براي بورس به وجود آورده‌اند. فاصله جدي دلار نيما با دلار آزاد، افزايش نرخ بهره، تصميمات يك شبه دولتمردان و ريزش‌هاي پياپي بورس در سال ۱۳۹۹، شرايط اسفناكي را براي بازار به وجود آوردند؛ بگذريم كه در ۱۷ ارديبهشت ۱۴۰۲ ابلاغيه‌اي براي نرخ خوراك منتشر شد و عده‌اي كه دسترسي به رانت داشتند، سريع‌تر اقدام به خروج سرمايه كردند و بازار از اين بابت نااميد شد. همچنين ابلاغيه پالايشگاه‌ها براي بنزين اكتان پايين بار ديگر بازار را بيش از پيش نااميد ساخت.
آيا به سمت بهبود شرايط بورس و حذف اين پارامتر‌هاي منفي خواهيم رفت؟
بوربور اشاره كرد: برخي وعده‌ها از جانب وزير اقتصاد به گوش رسيده، اما واقعيت اين است كه اهالي بازار بسيار هوشمندانه به بازار نگاه مي‌كنند و مي‌دانند كه اگر وعده‌هاي آقاي همتي بخواهد عملياتي شود بدون اصلاح سياست‌هاي خارجي اتفاق نخواهد افتاد. كنترل تورم، اصلاح ارزآوري و جبران كسري‌ها، كاهش ناترازي و ... بدون مراودات جهاني ميسر نخواهد شد؛ بنابراين اولين پارامتر اثرگذار بر رشد پايدار بورس اصلاح سياست‌هاي خارجي است. وي ادامه داد: همچنين دولت سرمايه اجتماعي خود را از دست داده است و بدون وجود سرمايه اجتماعي جراحي اقتصادي صورت نخواهد گرفت. اصلاح ناترازي بنزين، گاز، برق، مسكن و خودرو نيازمند مشاركت مردم است، اما مردم ديگر با دولت در تعامل و مشاركت نيستند؛ بنابراين تا زمان اصلاح دو پارامتر مهم سياست خارجه و سرمايه اجتماعي، وزير اقتصاد يا هر دولتمرد ديگري كاري از پيش نخواهد برد. زماني كه از اين دو منظر تغييري ايجاد شود، فعالان بازار سرمايه باور خواهند كرد كه شرايط بورس بهبود خواهد يافت.
آيا شركت‌هاي كوچك مي‌توانند
محرك رشد بازار باشند؟
كارشناس بازار سرمايه اظهار كرد: طي مدت اخير شركت‌هاي كوچك رشد كرده، چراكه شركت‌هاي كوچك پس از افت‌هاي بسيار به قيمت‌هاي جذابي رسيده بودند، اما اين وضعيت ادامه‌دار نخواهد بود. بدون پارمتر‌هايي همچون كاهش نرخ بهره، نزديك شدن دلار نيما به بازار آزاد، خوش‌بيني‌هاي سياسي و ... و بدون بهبود پايدار اين عوامل، نمي‌توان به تداوم اين صعود اميدوار بود.
وي افزود: ما از آغاز سال ۱۴۰۳ هر اتفاق بد محتملي را تجربه كرديم. شركت‌هاي كوچك كه در رشد و افت بورس بيش از شاخص كل رشد و افت مي‌كردند چسبندگي پيدا كرده و به هسته سخت خود رسيده بودند. زماني كه خبر‌هايي منفي همچون ترور اسماعيل هنيه در ايران، جنگ اسراييل با لبنان و... سبب افت اين شركت‌ها نمي‌شود، به اين معناست كه يك كف فاندامنتالي را براي خود بسته‌اند و به همين دليل به سرمايه‌گذاران اميد مي‌دهند. سهام كوچك با نگاه به رشد دلار نيمايي و كاهش نرخ بهره با تحقق وعده‌هاي وزير اقتصاد و همچنين در ابهام بودن شرايط جنگي رشد كردند.
پيش‌بيني روند بازار در نيمه دوم سال
بوربور مطرح كرد: در نيمه اول سال دلار رشد چنداني نداشت؛ چراكه مصرف ارزي كشور در نيمه اول سال مصرف كمتري نسبت به نيمه دوم است و انتخابات امريكا را در پيش داريم كه چندماه قبل از آن سرمايه‌گذاران محافظه‌كار مي‌شوند. رقم ۶۱ تا ۶۲ هزارتومان براي ارزش ذاتي دلار رقم معقولي است (با توجه به رشد نقدينگي و رشد اقتصادي متصور شده) و در حال حاضر قيمت دلار در بازار آزاد به ارزش ذاتي خود نزديك است و به همين دليل تغيير چنداني نمي‌كند. از سال‌هاي بسيار دور تا به حال، هميشه قيمت دلار زير ارزش بوده، اما از زمستان سال ۱۴۰۱ تا به حال قيمت دلار بالاي ارزش قرار گرفته و به همين دليل با وجود اتفاقات سياسي و نظامي مختلف قيمت ارز در همين حدود حفظ شده است.
كارشناس بازار سرمايه گفت: پيش بيني مي‌شود تا پايان سال درصورت تداوم فضاي خاكستري، ارزش دلار حدود ۶۲ هزار تومان باقي بماند، اما قيمت مي‌تواند خود را به حدود ۷۰ هزار تومان نيز برساند. دلار نيمايي به‌طور ميانگين ۲۵ تا ۳۰ درصد كمتر از دلار بازار آزاد نرخ مي‌خورد و اين سيگنال را القا مي‌كند كه دلار نيما مي‌تواند به نرخ ۵۲ تا ۵۴ هزار تومان نيز برسد كه ميانگين كل سال آن براي بورس حدود ۴۸ هزار تومان مي‌شود. نرخ ۴۸ هزار توماني دلار نيما نيز به تنهايي نمي‌تواند شركت‌هاي كاماديتي محور را ارزنده سازد و صرفا آنها را در تعادل نگه خواهد داشت.
وي افزود: ارز به شكلي رشد نخواهد كرد كه بازار را با صعود چشمگير مواجه سازد و يك عامل كمرنگ براي بورس در سال جاري است. پررنگ‌ترين عوامل رشد بازار، بازگشت سرمايه اجتماعي و اصلاح روابط خارجه و نرخ بهره هستند كه نسبت به متغير‌هايي كه پيش از اين براي بورس مهم بودند، از اهميت بيشتري برخوردارند.
بوربور يادآور شد: در همه جهان در شرايط هيجاني به بورس كمك مي‌شود. زمان مناسب براي تعديل دامنه نوسان، قبل از ترور اسماعيل هنيه بود و اين محدوديت پس از ريزش سنگين نمي‌توانست كمك‌كننده باشد. بدترين تصميم مي‌توانست محدوديت دامنه نوسان پس از ريزش و همچنين تداوم آن باشد كه حتي از حركت صعودي محتمل براي بازار جلوگيري كرد. از لحظه ريزش بورس خوشبيني‌هايي شكل گرفت كه مي‌توانست رشد بورس را افزايش دهد، اما به اين شكل از آن جلوگيري شد.
وي خاطرنشان كرد: دامنه نوسان يك ابزار كنترلي است كه به رشد پايدار بازار مربوط نمي‌شود. رشد پايدار بازار سرمايه نيازمند پايدارشدن بهبود متغير‌هاي اساسي است. حتي اگر دامنه نوسان را آزاد كنيم باز هم در رشد يا افت پايدار بورس نقش آفريني نخواهد كرد. اگر مي‌خواهيم بورس خوبي داشته باشيم بايد به جاي معلول‌ها به علت‌ها بپردازيم. دامنه نوسان و حتي افت يا رشد بورس معلول اتفاقات ديگري هستند و بايد به علت‌هاي اصلي پرداخته شود.