حل ناترازي آب تهران؛ انتقال از خزر، انتقال پايتخت يا گزينه سوم؟

يك كارشناس حوزه آب گفت: ما بايد ابزارهاي كاهش مصرف ۲۰ تا ۴۰ درصد براي رسيدن به تراز را فعال كنيم، بايد روي اين ابزارها سرمايه‌گذاري كنيم و غير از سياست تعرفه براي گروه‌هاي همگن فرهنگسازي انجام بدهيم.

داريوش مختاري در گفت‌وگو با ايلنا، درباره اوضاع ناترازي آب در تهران اظهار داشت: مبحث آب شهري و روستايي و مشخصا تهران موضوع پيچيده‌اي است ما ظرفيت پنهاني براي تراز شدن در حوزه آب داريم و آنهم كاهش مصرف است، در طرف كاهش مصرف ظرفيتي داريم كه از آن استفاده نكرده‌ايم، يعني مي‌توانيم با مديريت مصرف بين ۲۰ تا ۴۰ درصد مصرف آب را كاهش بدهيم و اين باعث مي‌شود بخش عمده دغدغه را حل كرده و درواقع  به تراز برسيم.
وي افزود: در فصل تابستان ۳۵۰ ليتر در شبانه‌روز مصرف آب هر شهروند است و اين سرانه سقف بالايي است كه بخش زيادي از آن نيز به خاطر مصرف كولرهاي آبي است، با نصب سايبان و اصلاح تاسيسات سرمايشي مي‌توانيم مصرف را تاحدي كنترل كنيم، يكي از ابزارها نيز آموزش شهروندان و فرهنگسازي در حوزه آب است كه البته هزينه‌بر است، برچسب مصرف آب هم كه در قانون توسعه و بهينه‌سازي مصرف آب شهروندي در اسفند ۱۳۹۵ در قانون آمده و شركت‌ها موظف به اجرا هستند اما تنها بخش‌هاي جزئي اجرا شده و اين قانون فراموش شده است.
اين كارشناس حوزه آب گفت: ما بايد ابزارهاي كاهش مصرف ۲۰ تا ۴۰ درصد براي رسيدن به تراز را فعال كنيم، بايد روي اين ابزارها سرمايه‌گذاري كنيم بايد غير از سياست تعرفه براي گروه‌هاي همگن فرهنگسازي انجام دهيم، موثرترين ابزار آموزش شهروندان است كه همكاري و مشاركت شهروندان را فراهم مي‌كند، ما بايد توانيم كاهش مصرف حدود ۳۰ درصدي را اجرا كنيم.
وي ادامه داد: يك گلوگاه اينكه چرا نمي‌توانيم سياست كنترل مصرف را اجرا كنيم اين است كه دائم در تهران شهرك‌سازي مي‌شود، همچنان تراكم‌فروشي ادامه دارد و به تقاضاي جديد مشتركان افزوده مي‌شود حدود بيش از 3 ميليون واحد مسكوني خالي داريم كه همچنان به اين رقم افزوده مي‌شود، اگر آمار درستي از انشعابات آب و مصرف ساخت‌وساز شهري و تعداد ساختمان‌ها داشته باشيم، مي‌توانيم به سمت مديريت مصرف برويم.
مختاري بيان داشت: راهكارهاي مختلفي براي رويارويي با بحران‌ها داريم ولي گاهي مديريت مصرف كافي است در عين حال در شرايطي كه مديريت مصرف ناممكن است و يا در بلندمدت پاسخگو نيست يك راهكار اين است كه انتقال آب بين حوضه‌اي انجام شود تاكنون انتقال آب براي تهران انجام شده و در پيرامون هرچه سد امكان داشت احداث شده و آبي وجود ندارد كه انتقال آب بين حوضه‌اي داشته باشيم، راهكار ديگر شيرين‌سازي و انتقال آب از خزر است اگر بخواهيم اين راهكارها را اجرا كنيم، درواقع مساله را حل نكرده‌ايم ولي در هر حال اين راهكارها اجتناب‌ناپذير است، يعني وقتي منابع آب چاه و زيرزميني را به كار گرفتيم و به بن بست رسيديم و جمعيت نيز همچنان در حال افزايش است و تراكم‌فروشي ادامه دارد، ناچاريم به گزينه انتقال بين حوضه‌اي فكر كنيم، گزينه ديگر هم جابه‌جايي پايتخت است.
وي ادامه داد: جابه‌جايي پايتخت به عنوان راهكار غيرمنطقي نيست اما در صورتي كه جمعيت به اراضي بدون سكونت منتقل شود، عرصه بزرگي را در نظر بگيرند كه فشار از روي شهر تهران برداشته شود اما بايد محاسبه شود كه جابجايي چه ميزان از فشار روي تهران را كم مي‌كند، يعني اگر ۲۱ وزارتخانه و تشكيلات سياسي انتقال داده شود، شايد تراكم و فشار تهران را ۱۰ درصد كم كند، تهران يك شهر تجاري است؛ همه تقاضاها محفوظ و سر جاي خود باقي مي‌ماند فقط مراجعات به وزارتخانه‌ها و يا پروازها كم مي‌شود بنابراين جابجايي عدد بزرگي از مشكلات تهران را كم نمي‌كند و ممكن است جمعيت غيرساكن و وزارتخانه‌ها كم شود، با جابجايي پايتخت مشكل كم‌آبي تهران به صورت موضعي و با برآورد بين ۵ تا ۱۵ درصد كم مي‌شود.
اين كارشناس حوزه آب خاطرنشان كرد: ما در حوزه آب تهران بايد به راهكار واقع‌بينانه برسيم به حدي اوضاع تهران به لحاظ فرونشست، زلزله و كم‌آبي شكننده شده كه انتقال و شيرين‌سازي آب نيز اقدام ناپايداري محسوب مي‌شود بايد طي برنامه و راهكار ۵ تا ۲۰ ساله مساله را حل كنيم، انتقال آب از خزر باتوجه به سدهايي كه كشورهايي مثل روسيه اطراف آن احداث كرده درياچه را با كم‌آبي روبه‌رو مي‌كند، بنابراين اگر انتقال آب پرهزينه و اجتناب ناپذير باشد و از سوي ديگر راهكار جابجايي هم تاثير كمي داشته باشد ما را به اين نتيجه مي‌رساند كه راهكار ۳۰ درصد كاهش مصرف آب از مسير مديريت را اجرا كنيم و در اين حوزه سرمايه‌گذاري كنيم تا به نتيجه برسيم چراكه بزرگترين گلوگاه تهران تمركز جمعيت و راهكار مديريت مصرف بهترين راه‌حل چالش آبي است.