نجات بورس با فرمول رييس جديد!
بورس تهران شهريور ماه نسبتا سختي را پشت سر گذاشت و نتوانست در آخرين ماه تابستان نيز روزهاي طلايي رقم بزند؛ البته هنوز سهامداران بورسي اميد دارند كه با تغيير رييس روزهاي خوش بورس بازگردد و مجدد بازار سبزپوش شود.
آخرين روزهاي دومين هفته شهريور ماه بود كه نامه‌اي مبني بر دريافت وام 10.5 ميلياردي مجيد عشقي، رييس سابق سازمان بورس و هيات‌مديره اين سازمان منتشر شد. در ساعات اوليه انتشار اين نامه واكنش‌هاي بسياري از سوي سرمايه‌گذاران و فعالان بورسي شاهد بوديم، پس از حدود 24 ساعت وي نسبت به اين موضوع واكنش نشان داد و دريافت وام با نرخ بهره 4 درصدي را امري طبيعي بيان كرد و در نهايت همان روز نامه استعفاي خود را به وزير اقتصاد نوشت و پس از چندساعت اين استعفا مورد تاييد قرار گرفت.
نكته قابل توجه اينجاست كه وام 10.5 ميلياردي اعضاي سازمان بورس در زمان تغيير دولت از سيزدهم به چهاردهم پرداخت شده و به نوعي در اين بازه زماني مسوولان وقت از شرايط پيش آمده سوءاستفاده كردند!
در نامه معاونت نظارت و بازرسي امور اقتصادي سازمان بازرسي كل كشور خطاب به همتي وزير اقتصاد و رييس شوراي عالي بورس تاكيد شده بود: تيرماه سال جاري (در دوره زماني تغيير دولت) در مجموع مبلغي حدود 10.5 ميليارد تومان تسهيلات با نرخ كارمزد 4 درصد، دوره بازپرداخت 10 ساله، از محل منابع داخلي سازمان بورس و اوراق بهادار آن‌هم در ازاي دريافت تضمين به صورت چك معادل مبلغ تسهيلات، به اعضاي هيات‌مديره سازمان بورس و اوراق بهادار پرداخت شده است.
پس از واكنش شديد نسبت به دريافت وام ميلياردي، عبدالناصر همتي وزير اقتصاد و امور داريي در تویيتي نوشت: « پس از نامه سازمان بازرسي در مورد وام قرض‌الحسنه دريافتي توسط رييس و اعضاي هيات‌مديره سازمان بورس، موضوع را جهت بررسي سريع كارشناسي و اعلام نظر به بازرسي وزارتخانه ارجاع داده‌ام. در دولت چهاردهم براي حذف رانت‌ها آمده‌ايم و اجازه ويژه‌خواري به هيچ‌كس نخواهيم داد.»
پس از تجربه تمامي اين شرايط سه شنبه هفته گذشته در جلسه شوراي عالي بورس، با اراي اكثر اعضا حجت‌الله صيدي به عنوان رييس سازمان بورس اوراق بهادار انتخاب شد. بررسي رزومه وي و نظرات كارشناسان نشان مي‌دهد كه اين رييس جديد مي‌تواند نياز سرمايه‌گذاران را تامين كند و به نوعي مي‌تواند با اجراي قوانين و تامين منافع سهامداران روزهاي خوشي را براي بازار رقم بزند و در نهايت مي‌توان گفت پاييز خوشي در انتظار سرمايه‌گذاران بورسي است.
سه مدير براي بورس
وزير اقتصاد، رييس جديد سازمان و عبده تبريزي مديراني هستند كه مي‌توانند روزهاي خوش را براي بورس رقم بزنند.
عبدالناصر همتي، وزير اقتصاد و دارايي گفت: «بخش عمده‌اي از چالش‌هاي بورس به تصميمات دولت باز مي‌گردد. سياست‌گذاري، قيمت‌گذاري دستوري، نرخ ارز و اختلاف نرخ ارز بازار آزاد و نيمايي بحث‌هاي مهمي هستند كــه صنايع را با مشكل مواجه كرده است و شركت‌هاي بورسي تقريبا نزديك به ۵۰ درصد نسبت به دوره قبل كاهش سود داشته‌اند.بايد به همراه ساير اعضاي دولت تلاش كنيم تا اين روند متوقف شده، شركت‌ها احيا و شرايط بهتر شود و شاهد رشد سودآوري آنها باشيم و اين ممكن نيست مگر با تعامل رييس سازمان بورس و اوراق بهادار با ساير اعضاي دولت.از دلايل انتخاب رييس جديد سازمان بورس هم اين بود كه مي‌توانند تعامل خوبي با وزرا و روساي سازمان‌هاي مهم مربوطه داشته باشند.»
حجت‌الله صيدي، رييس سازمان بورس و اوراق بهادار بعد از كسب اعتماد از شورا عالي بورس اعلام كرد: «برنامه اصلي مديريت جديد بازار سرمايه، كاهش ريسك در بازار و افزايش اعتماد به بورس است.بازار سرمايه در همه جهان داراي چالش‌هاي خاص خود است. ايران نيز از اين قاعده مستثني نبوده و در سال‌هاي اخير شاهد افزايش ريسك‌هاي بازار بوده‌ايم. بخشي از اين اتفاق ناشي از نبود قطعيت‌ها و عدم تعادل‌هاي موجود در اقتصاد ايران و بخش ديگر آن نيز تحت تاثير تحولات سياسي، اجتماعي و بين‌المللي است. اقتصاد ايران به‌شدت نيازمند مثبت شدن نرخ رشد سرمايه است؛ رفع مشكلات بازار سرمايه و مسائل مربوط به آن، مقدمه تشكيل سرمايه را فراهم مي‌كند. اميدواريم بتوانيم با افزايش شفافيت، ارتقاي كارايي بازار، كاهش ريسك و صيانت از حقوق سهامداران، كمك‌كننده به تشكيل سرمايه و كسب بازده مناسب از بازار سرمايه باشيم.»
حسين عبده تبريزي، مشاور اقتصادي رييس‌جمهور نيز در هفته گذشته در خصوص بورس و افق آن سخناني را مطرح كرد و گفت: «بازار سرمايه با تغييراتي كه در ساختار آن در حال انجام است، تا پايان سال جاري تقويت خواهد شد. با اين تغييرات انتظار مي‌رود بازار نه تنها به سمت تضعيف نخواهد رفت بلكه تا پايان سال جاري تقويت شده و رشد خواهد كرد.
بازار سرمايه، تا به امروز مسير پر پيچ و خمي را گذرانده، اما بايد بيشتر بر روي شفاف‌سازي‌ها كار شود. به نظر مي‌رسد در صندوق‌هاي بازنشستگي تكميلي مي‌توان اقدامات عمده‌اي انجام داد؛ چرا كه بخشي از گرايش بورس، سرمايه‌گذاري كوتاه‌مدت است و ورود سرمايه‌هاي بلندمدت و ۳۰ ساله از سوي صندوق‌هاي بازنشستگي مي‌تواند به تعادل بازار سرمايه منتهي شود.»
به نظر مي‌رسد كه بازار سرمايه به يك دغدغه مشترك براي سياست‌گذاران تبديل شده و اگر سياست‌هاي اتخاذي هدفمند باشد و جزيره‌اي تصميمي اتخاذ نشود، اتفاقات ويژه‌اي براي بورس كشور آن هم بعد از ۴ سال خواهد افتاد.
به‌طور كلي كارشناسان پيش بيني مي‌كنند كه در وهله اول وزير اقتصاد و در مرحله دوم نيز رييس جديد سازمان بورس بتواند شرايط خوبي براي بازار رقم بزنند و تجربه تلخ 4 سال زيان از خاطر سرمايه‌گذاران فراموش شود. بورس تهران 4 سال سخت را پشت سر گذاشت و در اين مدت متولي براي حمايت از بازار سهام وحود نداشت و به نوعي هر رييس به فكر منافع خود بوده براي نمونه مجيد عشقي كه وام ميلياردي از منابع بورسي برداشت كرد و در نهايت با زيان و اعلام حق بودن استعفا داد. اكنون نيز صيدي به عنوان رييس جديد سازمان بورس انتخاب شده و به نظر مي‌رسد وي بتواند روزهاي بهتري براي بازار رقم بزند.
بازار از دريچه معاملات
در معاملات دومين روز كاري هفته يعني يكشنبه، شاخص كل بورس تهران 9 هزار و 964 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 65 هزار و 507 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با افت هزار و 841 واحدي در رقم 674 هزار و 765 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس 22 واحد ريزش كرد به رقم 21 هزار و 567 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با افزايش 97 واحد به سطح 117 هزار و 480 واحد رسيد.
روز يكشنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار منفي شد و 210 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد كه نسبت به روز گذشته 320 درصد افزايش داشته است. در اين روز نماد وبملت بيشترين خروج پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 34 ميليارد تومان بود. پس از بانك ملت، نمادهاي ثفارس، كالا، شصفها و خساپا بيشترين خروج پول را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي ثپرديس، شيران، فملي، تيپيكو و خساپا تعلق داشت.
روز يكشنبه ارزش معاملات كل بازار سهام به 21 هزار و 979 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 13 هزار و 307 ميليارد تومان بود كه 61 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز تشكيل مي‌دهد. در روز مذكور ارزش معاملات خرد سهام با افت 12 درصدي نسبت به روز سه‌شنبه به رقم 3 هزار و 305 ميليارد تومان رسيد.
در معاملات يكشنبه، 122 نماد صف خريد داشتند و 170 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با افت يك درصدي نسبت به روز كاري قبل به 848 ميليارد تومان كاهش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با افزايش 21 درصدي به رقم 415 ميليارد تومان رسيد.