دكمه رفع فيلتر دست كدام نهاد است؟
تصميم‌گيري درباره رفع فيلترينگ به‌طور كلي در دست شوراي عالي فضاي مجازي است اما هيچ محدوديتي براي ورود مجلس به مساله فيلترينگ وجود ندارد
تصميم‌گيري درباره رفع فيلترينگ به‌طور كلي در دست شوراي عالي فضاي مجازي است اما هيچ محدوديتي براي ورود مجلس به مساله فيلترينگ وجود ندارد و طبق قانون، مجلس شوراي اسلامي صلاحيت دارد به مساله فيلترينگ ورود كند. باتوجه به اينكه مجلس دوازدهم همزمان با دولت چهاردهم آغاز شده است، به نظر نمي‌آيد به زودي موضوع فيلترينگ مجددا در مجلس تنش آفرين باشد مخصوصا كه به گفته نماينده محمود آباد، نمايندگان مجلس اعتقادي به برقراري فيلترينگ ندارند.
بر اساس قانون اساسي، مجلس صلاحيت ورود به تمام حوزه‌ها را دارد اما نمايندگان مجلس معتقدند با وجود شوراي عالي فضاي مجازي به نظر مي‌آيد كه به‌طور كلي شورا تصميم‌گيرنده اصلي براي رفع يا اعمال فيلترينگ است. روزنامه اعتماد چندي پيش در گزارشي خبر از تلاش‌هاي پزشكيان براي اخذ مجوزهاي لازم از نهادهاي بالادستي براي از دستور كار خارج كردن طرح صيانت و ارايه لايحه رفع فيلترينگ داده بود با اين وجود نمايندگان مجلس مي‌گويند در شرايط فعلي مجلس و نمايندگان مجلس نيز رويكردشان فيلترينگ نيست. عباس‌پور، عضو كميسيون صنايع در گفت‌وگو با پيوست با تاكيد بر اين موضوع كه مجلس طبق قانون اساسي صلاحيت دارد در همه امور مملكت دخالت كند درباره ورود مجلس به مساله فيلترينگ گفت: بحث فيلترينگ مربوط به شوراي عالي فضاي مجازي است كه اين شورا و نهايتا شوراي عالي امنيت ملي مي‌تواند به صورت كامل وارد موضوع شوند و تصميم نهايي را بگيرد و اين تصميم‌گيري هم بايد نسبت به الزامات اتخاذ شود. عباس‌پور درباره اينكه «آيا كميسيون فرهنگي صلاحيت دخالت در حوزه فيلترينگ را دارد؟» به فضاي مجازي و آسيب‌هاي فرهنگي شبكه‌هاي اجتماعي اشاره كرد و گفت: بخش فرهنگي فضاي مجازي مربوط به كميسيون فرهنگي است و اين كميسيون مي‌تواند نظرات خود را بيان كند. اما عمده كار مربوط به شوراي عالي فضاي مجازي است كه رياست آن بر عهده رييس‌جمهور است. او درباره ورود مجلس به مساله فيلترينگ در گذشته، با بيان اينكه مجلس نتوانسته به مساله فيلترينگ وارد شود افزود: مجلس تنها در حوزه قانون‌گذاري مي‌تواند ورود كند و بخشي از آن تعيين چارچوب و قانون در مورد شبكه‌هاي اجتماعي است كه اين مسووليت به شوراي عالي فضاي مجازي واگذار شده است. يكي ديگر از دلايلي كه موجب شده تا مجلس وارد موضوع فيلترينگ شود شكايت برخي كاربران است. البته يكي ديگر از دلايل لزوم ورود مجلس به حوزه فيلترينگ مربوط به ورود قوه قضاييه به حوزه فيلترينگ است براي اين منظور بايد مجلس قانوني براي آن تدوين كند. عباس‌پور در نهايت درباره ورود بحث فيلترينگ به مجلس باتوجه به حواشي آن گفت: نهايتا مي‌توان گفت كه مجلس به شكل تاثيرگذاري به دليل شرايط و موقعيت نامناسب به حوزه فيلترينگ نپرداخته است و پيش‌بيني مي‌كنم ورود هم نخواهد كرد چرا كه اين دغدغه در حيطه كاري شوراي عالي فضاي مجازي است.
سوم مردادِ نافرجام
براي كوبيدن ميخ فيلترينگ در مجلس
دو فوريتي شدن دوباره طرح صيانت در مجلس در سوم مرداد، موج جديدي از احتمال تصويب نهايي اين مصوبه توسط نمايندگان را به جريان انداخت. طبق گفته محمد قسيم عثماني، رييس مجلس اين طرح دو فوريتي را وتو كرد و موجب شد تنش تازه‌اي ميان نمايندگان ايجاد شود. منصور عليمرداني نماينده زنجان و ابهر، درباره به نتيجه نرسيدن طرح دو فوريتي صيانت در سوم مرداد با «انتخاب» گفت‌وگو كرد و گفت: «فيلترينگ كه با نظر مجلس نبوده است كه حالا مجلس بخواهد آن را بردارد؛ رييس و اختياردار مساله فيلترينگ و اينترنت رييس‌جمهور است و ايشان وقتي مستقر شدند مي‌توانند راسا نسبت به فيلترينگ تصميم‌گيري كنند و نيازي به مصوبه ندارد. يك نفر با سليقه خود فيلتر كرده است حالا هم دولت مي‌تواند به آن ورود كند.». چند روز بعد از تنش به وجود آمده در سوم مرداد، سيد جواد نيك‌بين كه در دوره يازدهم مجلس هم حضور داشت و عضو كميسيون فرهنگي بود، در گفت‌وگو با تابناك درباره فيلترينگ گفت: «هرچند هنوز كسي مطمئن نيست كه رييس‌جمهور توان برداشتن فيلترينگ را داشته باشد، چون اساسا تصميم‌گيري درباره فيلترينگ ابهامات فراواني دارد و نهاد فيلتركننده دقيقا مشخص نيست، اما يكي از نمايندگان مجلس مي‌گويد اختيار فيلتر كردن و برداشتن آن با رييس‌جمهور است. فعلا هيچ قانوني در مجلس براي فيلترينگ و رفع آن گذاشته نشده و همه اختيارات دست شوراي عالي فضاي مجازي و شوراي عالي امنيت ملي است كه رييس هر دو رييس‌جمهور است. بنابراين اختيارات لازم براي رفع فيلترينگ يا ادامه آن براي او وجود دارد و دولت آقاي پزشكيان بايد براي اين موضوع تصميم بگيرد.» دو ماه پيش از از وقوع تنش‌هاي سوم مرداد در صحن علني مجلس، احمد راستينه سخنگوي كميسيون فرهنگي در اولين جلسه فراكسيون گام دوم مجلس دوازدهم درباره فيلترينگ گفت: «طرح تنظيم مقررات خدمات فضاي مجازي موسوم به طرح صيانت هم در اين مجلس پيگيري شد؛ در كشور ما رهاشدگي عرصه فضاي مجازي مشكلاتي را در پي داشته است و بايد اين فضا ساماندهي شود. طرح صيانت منتظر ۱۰ دقيقه وقت مجلس است كه هيات رييسه بايد در دستور بياورد و قائله تمام شود، ولي اين اتفاق نمي‌افتد.» هرچند راستينه بعد از اين اظهارنظر در گفت‌وگو با پيوست درباره فيلترينگ گفت: «اظهارنظري در اين مورد ندارم. درباره فيلترينگ بايد با اعضاي كميسيون جلسه بگذاريم».
كميسيون فرهنگي توانايي مواجهه
با فيلترينگ را ندارد
عبدالوحيد فياضي نماينده نور و محمودآباد درباره اينكه كميسيون فرهنگي تا چه اندازه مي‌تواند در موضوع فيلترينگ دخالت كند به پيوست گفت: كميسيون فرهنگي در گذشته نمايندگان فرهنگي و علمي و روحانيون مطرح را به خود ديده افراد شاخصي در اين كميسيون حضور داشتند. كميسيون فرهنگي هميشه يكي از بهترين كميسيون‌هاي تاثيرگذار مجلس بود اما در حال حاضر تبديل به يك كميسيون لاغر شده است كه نمي‌توان از او انتظار معجزه داشت. كميسيون فرهنگي بايد قدرت بيشتري براي ورود به حوزه فيلترينگ داشته باشد. زماني كه نمايندگان از كميسيون فرهنگي استقبال كمي مي‌كنند، نبايد انتظار اقدامات موثري توسط اين كميسيون داشت. كميسيون فرهنگي نقش مهمي دارد اما به جهت اينكه از هميشه دوره مجلس ضعيف نگهداشته شده، نمي‌توان خيلي روي تاثيرگذاري در اين حوزه حساب كرد. او درباره موضع نمايندگان نسبت به فيلترينگ گفت: نمايندگان مجلس در حال حاضر به فيلترينگ اعتقادي ندارند. فيلترينگ معني ندارد و مشخص نيست چرا فيلتر است و پول فيلترينگ كجا مي‌رود. نمايندگان توقع دارند كه سياست‌گذاران برنامه‌هاي پيشرفته‌تري طراحي كنند. فياضي درباره اينكه آيا مجلس صلاحيت و توانايي كافي براي ورود به فيلترينگ را دارد يا مسووليت‌هاي آن به عهده شوراي عالي فضاي مجازي است، گفت: همه اركان نظام كه در بخش اجرا هستند وظيفه قانوني خود را حول قانون انجام مي‌دهند و تكاليف دارند و قانون‌گذار آن تكاليف را تعيين مي‌كند. مجلس صلاحيت نظارتي در تمام موارد را دارد و فضاي مجازي هم مستثني نيست. اينكه آيا اقدامات مجلس روي فيلترينگ تاثيرگذار خواهد بود يا خير به كارآمدي مجلس برمي‌گردد و به عبارت بهتر بستگي دارد نمايندگان از اختياراتي كه قانون اساسي به مجلس داده استفاده بكند يا نكند. نماينده محمود آباد در نهايت با فيلترينگ مخالفت كرد و گفت: مجلس دوازدهم چون با تشكيل دولت چهاردهم مواجه شده است فعلا سابقه‌اي درباره فيلترينگ ندارد. معتقدم فيلترينگ در زمان حساس خود، به دليل اضطرار وضع شد اما ادامه پيدا كردن آن به نظر من كار ناروايي است و اين عملكرد بايد تغيير شود چرا كه موجب آزار مردم شده است و نشان‌دهنده بلوغ فرهنگي ما نيست.