پايان عشقي در بورس

در اولين روز كاري هفته يك خبر مهم به بازار سرمايه مخابره شد و آن هم خبر استعفاي مجيد عشقي، رييس پرحاشيه ‌سازمان بورس بود.

طي چند روز گذشته بازار سرمايه ميزبان اخبار متفاوتي از سوي سازمان بورس بوده كه مهم‌ترين آن وام 10 ميلياردي رييس و دوستان بود كه پس از انتشار اين خبر شاهد واكنش‌هاي بسيار شديدي بوديم و در نهايت رييس سازمان بورس استعفا داد. برخي از افراد اعلام مي‌كنند كه استعفاي رييس سازمان بورس ربطي به وام ندارد و خود بدون توجه به حواشي استعفا داده است. اما اين اعلام برخلاف گفته محسن عليزاده، عضو ناظر پيشين شوراي عالي بورس است.

طبق اعلام سازمان بورس و اوراق بهادار، مجيد عشقي كه پيش‌تر بلافاصله پس از راي اعتماد مجلس شوراي اسلامي به عبدالناصر همتي، وزير امور اقتصاد و دارايي به صورت شفاهي استعفاي خود را به وزير امور اقتصادي و دارايي اعلام كرده بود، روز شنبه با ارسال نامه‌اي به‌طور رسمي از سمت خود استعفا داد. مجيد عشقي در تاريخ ۲۱ مهر ۱۴۰۰ با راي اكثريت اعضاي شوراي عالي بورس به عنوان رييس سازمان بورس و اوراق بهادار انتخاب شده بود. عشقي ۳۰ ماه بعد يعني در ۲۰ فروردين ۱۴۰۳ يك‌بار ديگر با كسب راي اعتماد و حمايت مجدد اعضاي شوراي عالي بورس براي دو سال و نيم ديگر در سمت خود ابقا شده بود. اكنون با وجود گذشت حدود پنج ماه از اين دوره، با توجه به تغيير دولت و انتخاب وزير جديد اقتصاد، رييس سازمان بورس براي باز گذاشتن دست وزير اقتصاد براي اعمال تغيير در ساختار مديريت بازار سرمايه از سمت خود استعفا داد.

استعفاي عشقي؛ راه نجات بورس؟

سال 1400 بود كه مجيد عشقي به عنوان رييس سازمان بورس و اوراق بهادار منصوب شد. در اين مدت همواره از عملكرد وي در خصوص بورس انتقادهاي بسيار جدي مي‌شد و عشقي واكنشي به اين موضوع نشان نمي‌داد و به نوعي اين و انتقادها را ناديده مي‌گرفت. در همين مدت بسياري از كارشناسان اقتصادي و فعالان بورسي استعفاي عشقي را راه نجات بورس بيان كردند. مجيد عشقي اولين بار نيست كه استعفا مي‌دهد؛ اما اين بار داستان استعفا فرق دارد و او به علت وام ميلياردي و ويژه‌خواري براي خود و اعضاي هيات مديره مجبور به استعفا شد! نامه‌اي كه انتهاي هفته گذشته منتشر شد و در اين نامه آمده بود كه وام بيش از 10 ميلياردي با سود چهار درصدي و بازپرداخت 10 ساله به اعضاي شوراي عالي بورس و اوراق بهادار ازمحل منابع داخلي اين سازمان پرداخت مي‌شود! نامه منتشر شده نشان مي‌دهد كه مجيد عشقي بيشترين وام را دريافت كرده و ملبغ آن 2.7 ميليارد تومان است! اين درحالي است كه يك فرد عادي براي حل مشكلات خود نمي‌تواند 30 ميليون تومان نيز وام دريافت كند. از سوي ديگر در اين زيان‌سازي بورس، عشقي چطور از منابع داخلي وام 10 ميلياردي تامين كرده است؟ در ادامه نامه آمده است كه عليرضا ناصرپور 1.9 ميليارد تومان، رضا عيوضلو 1.9 ميليارد تومان، مهرداد مسعودي‌فر 1.9 ميليارد تومان و حسن فرج‌زاده دهكردي نيز 1.9 ميليارد تومان وام با سود 4 درصد دريافت كرده‌اند. عشقي عملكرد درخشاني نداشته كه اكنون براي تقدير از خود وام 2.7 ميليارد توماني بگيرد؛ بهتر بود وي به جاي دريافت وام ميلياردي به حل مشكلات بورس فكر مي‌كرد و پول و شرايط مالي خود را به وظيفه ترجيح نمي‌داد. عملكرد عشقي در دولت پيشين هم مورد انتقاد شديد بوده و حتي آن زمان بهادري جهرمي، سخنگوي دولت سيزدهم، گفته بود كه: «سازمان بورس با استدلالي مشابه آنچه غالب نهادهاي مالي و داراي اموال و دارايي كه مورد پذيرش دولت سيزدهم نيز نبوده، با اخذ مصوبه از شوراي عالي فراقوه‌اي بالادست خود اقدامي به ظاهر قانوني، اما خلاف سياست‌هاي كلان كشور و دولت وقت رقم زده است.» مشخص نيست به انتقادهاي شديد وارد شده نسبت به مجيد عشقي، وي چگونه رييس سازمان بورس باقي مانده و چرا در دولت پيشين تغيير نكرده است؟ اكنون بهترين فرصت براي تغيير رييس سازمان بورس است و بايد مشخص شود كه آيا عبدالناصر همتي به وعده‌هاي خود به عنوان وزير اقتصاد عمل مي‌كند يا خير؟ برخي از كارشناسان عقيده دارند كه اكنون زمان امتحان وزير اقتصاد دولت چهاردهم است كه آيا وي به وعده‌هاي خود عمل مي‌كند يا خير؟ اگر وي به وعده‌هاي خود عمل كند شاهد افرايش اعتماد مردم خصوصا در بازار سهام خواهيم بود. پس از انتشار نامه دريافت وام 10 ميلياردي توسط اعضاي سازمان بورس، عبدالناصر همتي، وزير اقتصاد در توييتي نوشت: «پس از نامه سازمان بازرسي در مورد وام قرض‌الحسنه دريافتي توسط رييس و اعضاي هيات مديره سازمان بورس، موضوع را جهت بررسي سريع كارشناسي و اعلام نظر به مركز بازرسي وزارتخانه ارجاع داده‌ام. ‌در دولت چهاردهم براي حذف رانت‌ها آمده‌ايم و اجازه ويژه‌ خواري به هيچكس نخواهيم داد.» مجيد عشقي در واكنش به اين خبر گفته بود كه شوراي عالي بورس براساس ماده چهار قانون اوراق بهادار مسووليت تعيين حقوق و دستمزد مزاياي هيات مديره سازمان بورس را برعهده دارد، اين مبالغ هم بر اساس مصوبه شورا پرداخت شده و پرداخت چنين مبالغي در تمامي نهادهاي پولي و مالي متناظر يك روال كاملا عادي است و حتي گاه در برخي نهادها مبالغ پرداختي بيشتر از اين ارقام است. رييس سازمان بورس تاكيد كرد كه مديران و كاركنان سازمان بورس، به خاطر شرايط خاص اين نهاد، با محدوديت‌هاي متعددي مواجه‌اند، در نتيجه براي حفظ منابع انساني نهاد ناظر بازار سرمايه، لازم است اين تسهيلات پرداخت شود. شوراي عالي بورس هم براساس همين موضوع با پرداخت تسهيلات موافقت كرده است. اما چندي بعد، محسن عليزاده، عضو ناظر پيشين شوراي عالي بورس اعلام كرد كه وام ميلياردي با سود 4 درصد به پيشنهاد خود رييس سازمان بورس به تصويب رسيد و پيش از اين چنين رويه‌اي وجود نداشت و اكنون هم اين حواشي باعث شد كه براي عشقي گزينه‌اي به‌جز استعفا يا بركناري وجود نداشته باشد.

بازار از دريچه معاملات

در معاملات اولين روز كاري هفته يعني شنبه، شاخص كل بورس تهران 7 هزار و 665 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 101 هزار و 628 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با افزايش هزار و 989 واحدي در رقم 661 هزار و 691 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس 24 واحد رشد كرد به رقم 21 هزار و 260 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با افزايش 441 واحد به سطح 114 هزار و 27 واحد رسيد. بر اساس آمار اكوايران، روز شنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار منفي شد و 96 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد. روز گذشته نماد فملي بيشترين خروج پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 28 ميليارد تومان بود. پس از فملي، نمادهاي شفام، فپنتا، شستا و شاوان بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي شبريز، شبهرن، وبملت، غپآذر و وبصادر تعلق داشت. در روزي كه گذشت نمادهاي فملي، فولاد و وبملت نمادهاي قرمزپوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در افت شاخص كل بورس داشتند. در سوي ديگر نمادهاي پارس، نوري و شبريز نمادهاي سبزپوشي بودند كه بيشترين اثر مثبت را بر شاخص داشتند. در فرابورس نيز نمادهاي شاوان، خاور و سپيدار بيشترين اثر افزايشي را بر شاخص كل داشتند و نمادهاي سامان، حسينا و فصبا بيشترين اثر كاهنده را بر شاخص داشتند. در بين نمادهاي پرتراكنش بورس نيز نماد ذوب بيشترين تراكنش را داشت و فولاد و فملي در رتبه‌هاي بعدي بيشترين تراكنش قرار گرفتند. در فرابورس نيز خاور، خنور و شفام بيشترين تراكنش را داشتند. روز گذشته ارزش معاملات كل بازار سهام به 12 هزار و 279 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 3 هزار و 153 ميليارد تومان بود كه 26 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز تشكيل مي‌دهد. در روزي كه گذشت ارزش معاملات خرد سهام با افت 8 درصدي نسبت به روز سه‌شنبه به رقم 3 هزار و 57 ميليارد تومان رسيد. در معاملات روز اخير نماد فولاد بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 85 ميليارد تومان بود. پس از فولاد، فملي بيشترين ارزش معاملات را داشت و وبملت رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد حكشتي و ثفارس در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند. در جدول حجم معاملات نيز سهام ذوب با تعداد 678 ميليون و 852 هزار و 379 سهم در صدر قرار گرفته است. وبملت در رتبه دوم بيشترين حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به فولاد تعلق داشت. دو نماد شستا و خاور نيز در رتبه‌هاي بعدي بيشترين حجم معاملات بازار قرار داشتند. در معاملات شنبه، 158 نماد صف خريد داشتند و 144 نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با رشد 13 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 655 ميليارد تومان افزايش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با افزايش 40 درصدي به رقم 468 ميليارد تومان رسيد.