اما و اگرهاي سهم تعاوني‌ها از اقتصاد!
احمد ميدري وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعي با طرح اين پرسش كه چرا امروز در كشور در اين وضعيت به سر مي‌بريم و تعاوني‌ها گسترش پيدا نكردند، تاكيد كرد: تعاوني مي‌تواند استثمار را كاهش دهد، حاكميت سرمايه را به حداقل برساند، روابط عادلانه بين انسان‌ها برقرار كند و پيوند‌هاي اجتماعي بين انسان‌ها به وجود آورد، اما نتوانستيم تعاوني‌ها را گسترش دهيم.
احمد ميدري وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعي با طرح اين پرسش كه چرا امروز در كشور در اين وضعيت به سر مي‌بريم و تعاوني‌ها گسترش پيدا نكردند، تاكيد كرد: تعاوني مي‌تواند استثمار را كاهش دهد، حاكميت سرمايه را به حداقل برساند، روابط عادلانه بين انسان‌ها برقرار كند و پيوند‌هاي اجتماعي بين انسان‌ها به وجود آورد، اما نتوانستيم تعاوني‌ها را گسترش دهيم. به گزارش جماران، وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي با بيان اينكه سهم تعاوني‌ها در اقتصاد بايد ۲۵ درصد باشد، گفت: تعاوني‌ها اكنون فقط پنج درصد در اقتصاد كشور سهم دارند. احمد ميدري در سخنراني پيش از خطبه‌هاي نماز عبادي- سياسي جمعه تهران با اشاره به پشت سر گذاشتن ۱۳ شهريور، روز ملي تعاون، به جايگاه تعاوني‌ها در اقتصاد اشاره كرد و افزود: تعاوني در دنياي امروز و در تاريخ ايران وجود داشته و دارد و هدف از آن تجميع قدرت‌هاي كوچك اقتصادي براي ايجاد تحولات بزرگ بوده است. وي با بيان اينكه سال آينده در دنيا به عنوان سال تعاوني‌ها نامگذاري شده است، گفت: دنيا به اين نكته رسيده كه مبارزه با فقر بيكاري و نابرابري و توسعه عادلانه نيازمند گسترش بخش تعاوني است؛ امري كه در قانون اساسي كشور نيز ديده شده است.
ميدري ادامه‌داد: شهيد آيت‌الله بهشتي كه دنيا و تاريخ ايران را به خوبي مي‌شناخت و با ميراث فرهنگي و ديني آشنا بود، در مورد تعاوني‌ها در قانون اساسي اصول بسيار روشني را در مجلس خبرگان تصويب كرد، دركي كه شهيد بهشتي از تعاوني‌ها داشت همان چيزي است كه امروز مي‌بينيم و براي نمونه از ۱۰ بانك بزرگ دنيا يكي از آنها تعاوني است.
وي مثال ديگر را دومين فروشگاه‌هاي زنجيره‌‌اي دنيا برشمرد كه به شكل تعاوني است و خاطرنشان‌كرد: چين با پيوند تعاوني‌ها و شركت‌هاي بزرگ سالي ۱۰ ميليون شغل ايجاد كرده است. وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي اضافه‌كرد: آيت‌الله بهشتي در كتاب اقتصاد تعاوني به خوبي نشان داد مسير توسعه ايران از طريق تعاوني‌ها مي‌گذرد. همچنين از طريق تعاوني‌ها هم شبكه روابط اجتماعي گسترش مي‌يابد و هم مساله بزرگ اقتصادي حل مي‌شود. با توجه به قانون اساسي و فرامين متعددي كه رهبر معظم انقلاب در امر تعاوني‌ها ذكر كردند، فاصله زيادي با آنچه بايد باشد داريم.
وي اظهار داشت: چرا در كشوري كه مردم آن پيشگامان توسعه تعاوني در تاريخ بشر بودند، امروز و بر خلاف مصوبات به جاي اينكه تعاوني‌ها ۲۵ درصد سهم از اقتصاد ايران داشته باشند، كمتر از پنج درصد سهم دارند؟
عضو كابينه دولت چهاردهم با اشاره به تاريخ تعاوني‌ها، به احداث قنات‌ها اشاره كرد و افزود: قنات‌ها تحت فرمان حكام وقت ايجاد مي‌شد، اما شبكه‌اي كاملا مردمي بود و قنات‌هايي كه ايراني‌ها ساختند بزرگ‌ترين سازه‌هاي آبي در جهان و تاريخ بشر بوده است كه از طريق تعاوني‌ها ايجاد شد.
وي با اشاره به بياني از مورخ بزرگ ويل دورانت، ادامه‌داد: وي مي‌گويد ايراني‌ها در كتاب اوستا كه سه هزار سال قبل نوشته شده، تعاوني‌هاي كشاورزي داشتند، ايراني‌ها برخلاف اروپايي‌ها زمين‌هاي بزرگ كشاورزي نداشتند و كاشت، داشت و برداشت به وسيله تعاوني‌ها انجام مي‌شد.
ميدري مثالي ديگر زد و گفت: در جامعه روستايي چوپان داريم و چوپان يك تعاوني است. چند خانواده چند دام را در اختيار يك نفر قرار مي‌دهند كه او مي‌تواند از طريق تجميع اينها دامداري را در كشور بنيانگذاري كند؛ اين همه دامداري كه اگر نبود كشاروزي هم نبود، در اثر تعاوني‌ها به وجود آمده است. وي با طرح اين پرسش كه چرا امروز در كشور در اين وضعيت به سر مي‌بريم و تعاوني‌ها گسترش پيدا نكردند، تاكيد كرد: تعاوني مي‌تواند استثمار را كاهش دهد، حاكميت سرمايه را به حداقل برساند، روابط عادلانه بين انسان‌ها برقرار كند و پيوند‌هاي اجتماعي بين انسان‌ها به وجود آورد، اما نتوانستيم تعاوني‌ها را گسترش دهيم.
وزير كار تاكيد كرد: بخشي از اقدامات بايد توسط مسوولان و بخشي توسط مردم انجام شود. مداخلات نادرست دولت‌ها موجب شد تعاوني‌ها تضعيف شوند. در سال ۱۳۴۷ قانون ملي شدن آب‌ها نوشته شد؛ بدون دانش اينكه مردم چگونه شبكه آبرساني را ساماندهي مي‌كردند، دولت در امر توزيع آب وارد شد و تغييرات نادرستي ايجاد شد. يكي از عوامل فرونشست دشت‌ها و بحران آب در اثر مداخلات نادرست بود كه از سال ۴۷ شروع شد و ادامه پيدا كرد.
وي افزود: دولت در دهه ۶۰ به مردم پول داد تا قنات‌ها را نگهداري كنند، امري كه مردم به صورت خودجوش با كمك مالي دولت انجام مي‌دادند. اين اقدام تبديل به امري دولتي شد و زماني كه دولت كسري بودجه پيدا كرد مردم هم قنات‌ها را رها كردند؛ اين سبك مداخلات باعث مي‌شود نتوانيم شاهد گسترش تعاوني‌ها باشيم. ميدري ادامه‌داد: تعاوني‌ها زماني گسترش مي‌يابند كه مردم از شبكه‌هاي اجتماعي خود استفاده كنند، براي نمونه تعاوني‌هاي خوب كشاورزي مانند تعاوني سيب زميني‌كاران ايران كه پيشگام در عرصه تحول فناوري و افزايش عملكرد كشاورزي هستند. همچنين در روستا كشاورزان كنار هم جمع مي‌شوند و با تبديل كردن تعاوني‌هاي بزرگ تحول ايجاد مي‌كنند. وي با اشاره به اينكه زماني در تعاوني مسكن فرهنگيان شاهد خدمات ارزنده‌اي بوديم، گفت: امروزه شاهد هستيم تعاوني‌هاي نيروهاي مسلح مسكن افراد تحت پوشش خود را تامين مي‌كنند، اما خيلي وقت‌ها تعاوني‌ها نقشي كه بايد داشته باشند را ندارند. وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي ادامه‌داد: دولت قادر به تنظيم روابط بين تعاوني‌ها نبوده و هر زمان آدم‌ها كنار هم هستند، بايد سيستم حقوقي اين كارآمدي را داشته باشد كه اختلافات بين آنها را به‌طور شفاف حل كند، به شكايات مردم به سرعت رسيدگي كند و اجازه سوءاستفاده از اموال عمومي را ندهد. وي ادامه‌داد: در بخش تعاون نتوانستيم اين شكل از ارتباطات را ايجاد كنيم و در بسياري از موارد افرادي كه حداقل سرمايه خود را كنار هم گذاشتند، مغبون شدند و خسارات بزرگي را تحمل كردند.
به گفته وي، در وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي بايد در جهت احقاق حقوق مردم و انجام وظايفي كه قانون براي ما به صراحت ذكر كرده احقاق حقوق مردم را تامين كنيم، نظارت‌ها را صحيح و بدون مداخله و شفاف انجام دهيم و امكان تجميع سرمايه‌هاي محدود مردمي را داشته باشيم.
ميدري اضافه‌كرد: آيت‌الله بهشتي يكي از كاركردهايي كه براي تعاوني‌ها ذكر مي‌كرد، اين بود كه انباشت دانش را به وجود مي‌آورند؛ وقتي افراد دور هم جمع مي‌شوند، اين تعاوني‌ها چگونگي كاركرد را از نسلي به نسل ديگر انتقال مي‌دهند و با از بين رفتن تعاوني‌ها همه اين كاركردها از بين مي‌رود.