فرصت‌سوزی «برجام» برای صنعت
در شرایطی که «رکود» به طور فزاینده در لایه‌های اقتصاد کشور درحال پیشروی است، اوضاع تولید و صنعت پس از «برجام» در کانون توجه فعالان بخش خصوصی قرار گرفته است. صنعتگران امیدوارند که با اجرای نهایی این توافق، صنعت از رکود سنگین خارج شود اما براساس ارقام و آمار به دست آمده از بازار، این بلا همچنان بخش عمده تولید کشور را گرفتار کرده است. در این شرایط افزون بر «رکود» ورود به مرحله اجرای برجام نیز به عامل نگران‌کننده دیگری برای تولیدکنندگان تبدیل شده است. اما اینکه چگونه «فرصتی» که همگان چشم امید به آثار مثبت آن در اقتصاد دارند «می‌سوزد» و تبدیل به تهدید می‌شود جای تامل دارد. آن طور که در روزهای اخیر صنعتگران در گفت‌وگوهای متعدد با «تعادل» مطرح کرده‌اند، «نگرانی از جاری شدن سیل واردات» از دیگر کشورها تبدیل به دغدغه اصلی «تولید پسابرجام» شده است. اگرچه پیش از تصویب نهایی این توافقنامه، شخص رییس‌جمهور نسبت به پرهیز سیاست‌های اقتصادی کشور از تمرکز بر واردات کالاها و ورود کشور به بازی «برد- برد» اقتصادی با کشورهای طرف معامله ایران تاکید کرد، ارزیابی صنعتگران از آمد و شد هیات‌های اقتصادی به ایران حاکی است، بیش از اینکه ایران به دنبال جذب سرمایه طرف خارجی، ورود به بازارهای جهانی و هدف‌گذاری برای توسعه صادرات غیرنفتی باشد، خارجی‌ها در پی سهم‌خواهی هرچه بیشتر از بازارهای ایران و صدور کالاهای آماده خود به کشورمان هستند. در این راستا نگرانی تولیدکنندگان و فعالان بخش خصوصی تا آنجا افزایش یافته که آنها خواستار تشکیل یک «کمیته نظارت» با حضور نمایندگان دستگاه‌های اجرایی و قوای سه‌گانه کشور شده‌اند تا در مذاکرات و نشست‌های هیات‌های تجاری کشور و جلسات امضای توافقنامه‌ها حاضر و ناظر باشد و تهدیدهای سهم‌خواهی نابرابر خارجی‌ها از بازار و اقتصاد ایران را خنثی کند. از سوی دیگر حتی نظام بانکی کشور نیز در روزهای اخیر در این زمینه ابراز نگرانی کرده و آن طور که برخی مدیران عامل بانک‌ها گفته‌اند؛ «نگران‌کننده‌ترین موضوع در رابطه با برداشته شدن تحریم‌ها و ورود منابع بیشتر به داخل کشور، استفاده از منابع احیا شده برای واردات کالاهای مصرفی است.» این نگرانی از آنجاست که با رفع تحریم‌ها، منابع ارزی بانک‌ها تحریک شده و در کوتاه‌مدت در اختیار آنها قرار می‌گیرد؛ افزایش منابع ریالی نیز در مرحله بعد قرار دارد و عملا در دو مرحله شاهد افزایش منابع نظام بانکی پس از برجام خواهیم بود؛ با وجود این، کارشناسان هشدار می‌دهند که شاید در فرصتی که در شرف ایجاد است، منابع به سمت واردات کالاهای مصرفی که در داخل امکان تولید آنها وجود دارد، حرکت کند. حال اینکه دولت تا چه اندازه به این نگرانی بخش صنعت کشور پاسخ درخور دهد و در جهت رفع آن برآید، خود جای سوال دارد؛ آن هم در شرایطی که رکود هر روز بیش از قبل در تار و پود صنعت و تولید می‌پیچد.
