جنگ ابرقدرت‌ها در جبهه اقتصاد و سرمایه
گروه جهان|
چین و ژاپن همزمان با هم می‌خواهند اهدافشان را در منطقه دنبال کنند و این همزمانی در مواردی موجب شده تا برخوردهایی میان آنها شکل بگیرد. این اهداف حتی به مرحله منازعات ارضی در دریای جنوبی چین بر سر جزایر مصنوعی نیز کشیده شده است. چین همچنین در تازه‌ترین اقدامش چهار ژاپنی را به جرم جاسوسی دستگیر کرده تا نشان دهد که برای دستیابی به اهدافش از هیچ وسیله‌یی چشم‌پوشی نخواهد کرد.
به گزارش شینهوا، چین برای نخستین بار تایید کرد که چهار جاسوس ژاپنی را دستگیر کرده و کار رسیدگی به پرونده آنان را براساس جرایمی که مرتکب شده‌اند، رسیدگی می‌کند. دستگیری چهار تبعه ژاپنی به جرم جاسوسی پیش از این از سوی نشریه «ژاپن پست» اعلام شد اما دولت چین درخصوص تایید دستگیری این تعداد افراد، موضعی اتخاذ نکرده بود. تا اینکه صبح روز شنبه «خه جین لیانگ» سخنگوی سفارت چین در ژاپن این خبر را اعلام کرد و گفت که این چهار نفر اکنون در اختیار دولت چین هستند و براساس قوانین به جرایم آنها رسیدگی خواهد شد. دستگیری جاسوسان ژاپنی در چین در شرایطی اتفاق می‌افتد که روابط دو کشور تیره است.
همزمان شدن این خبر با سفر قریب‌الوقوع «لی کچیانگ» نخست‌وزیر چین برای حضور در نشست سه جانبه چین، کره جنوبی و ژاپن در سئول نیز حاکی از آن است که یکی از موضوعاتی که احتمالا در دیدار نخست‌وزیران چین و ژاپن در سئول مطرح خواهد شد، دستگیری این چهار نفر است.
چین توضیحات زیادی درباره جرایمی که این افراد مرتکب شده‌اند، نداده است اما برخی از گزارش‌ها اعلام کردند که این افراد اطلاعاتی در مورد فعالیت‌های نظامی چین در «دریای جنوبی» و «دریای شرقی» تهیه می‌کرده‌اند. چین درحال اجرای طرح‌هایی در این دو منطقه است و به همین خاطر با ژاپن و امریکا دچار اختلافات شدیدی شده است. اینگونه به نظر می‌رسد که خبر این دستگیری بیشتر تحت تاثیر منازعات طولانی‌مدت میان چین و ژاپن است که جنبه‌های غیرسیاسی نیز دارد.
با وجود آنکه ژاپن در رابطه با امریکا و استرالیا و هند موفق‌تر از چین بوده اما چین هم ثابت کرده که در اجرای اهداف اقتصادی در آسیای شرقی بازیگر قابلی است و نیازی به کمک ندارد.
« خورشید تابان» در برابر «اژدهای زرد»
رقابت چین و ژاپن در بحث اقتصادی پدیده‌یی قدیمی است. رکود اقتصادی در ژاپن راه را برای چین باز کرد تا راحت‌تر راه رشد اقتصادی را پیش بگیرد. با این وجود تا سال ٢٠١٤میلادی همچنان در بخش کیفیت رشد اقتصادی عقب‌تر از ژاپن بود. حالا که دومین اقتصاد دنیا رشدش در سراشیبی افتاده این امید برای ژاپن زنده شده تا بتواند از جمعیت چهار میلیارد و 427میلیون نفری ساکن قاره کهن نهایت استفاده را کند.
اقتصاد ژاپن در مقایسه سالانه سه ماهه اول ٢٠١٥ میلادی ٣,٩درصد رشد کرد. این درحالی است که پیش‌بینی‌های اولیه حاکی از رشد 2.4درصدی بود. دلیل این رشد قابل توجه افزایش سرمایه‌گذاری بود با این حال خانوارها و شرکت‌ها همچنان کمتر از حد تصور هزینه می‌کنند.
ابزارهای اقتصادی در این رقابت برای هر دو کشور مهم است. ژاپن در این رقابت به «ین» خود که تا دو ماه پیش چهارمین ارز مهم دنیا بود می‌نازد. همزمان پکن نیز با ادعای اینکه اقتصادش دومین اقتصاد بزرگ دنیاست توانسته ارزش «یوآن» را پس از دهه‌های طولانی در جایگاه چهارمین ارز مهم دنیا قرار دهد و «ین» را پشت سر بگذارد.
با وجود آنکه اقتصاد چین به طور واضح بزرگ‌تر از ژاپن است اما ژاپن در بسیاری از شاخص‌های بلندمدت جلوتر از همسایه خود است. با وجود آنکه ژاپن در زمینه سیستم‌های نظارت صنعتی بسیار پیشرفته‌تر از چین است اما با موانع زیادی روبه‌روست. چشم‌انداز بلندمدت اقتصادی ژاپن همچنان مبهم است و همین امر احتمالا سبب خواهد شد رشد بلندمدت ژاپن سالانه حدود یک درصد باشد.
در مقابل ژاپن، ابتکارات نظامی را فراموش نکرده است. فروش تسلیحات به فیلیپین و دیگر کشورهای آسیای جنوب شرقی، تقویت همکاری نظامی با امریکا و استرالیا، امضای بیانیه‌ها و قراردادهای همکاری دفاعی با کشورهای اندونزی، فیلیپین و ویتنام از آن جمله است. طبیعی است که اقتصاد صدها میلیارد دلاری در آسیای جنوب شرقی برای هر دو کشور، بازار بزرگی را نمایان می‌کند و تبادل سرمایه‌گذاری، ارتباطات دولتی، تجارت بین حکومت‌ها و شرکت‌های خصوصی و حضور قوی‌تر در دریاهای جنوبی و شرقی همگی از نگاه چین و ژاپن دور نمانده است.
جنگ در زمین جاده و بانک
«شی جین پینگ» رییس‌جمهوری چین برای تحقق اهدافش در این رقابت سرسختانه برنامه احیای جاده‌های ابریشم دریایی و زمینی را مطرح کرد. ژاپنی‌ها هم بی‌درنگ کار روی لایحه امنیتی را آغاز و آن را تصویب کردند تا این کشور بتواند نیروی نظامی خود را پس از 70سال برای نخستین بار به عملیات برون‌مرزی اعزام کند. اینها همه نشانه این است در این رقابت ابزارهای نظامی هم به وقت خود به کار گرفته می‌شوند.
«راه ابریشم» چین مسیری است که بزرگ‌ترین کشور قاره آسیا را به اروپا و آسیای مرکزی مرتبط می‌کند. چین برای احیای این جاده در صندوق 40میلیارد دلار اختصاص داده و امیدوار است این میزان سرمایه‌گذاری راه باستانی ابریشم و دیوار چین را بار دیگر احیا کند.
با این سرمایه‌گذاری کلان، بنادر و شهرک‌های صنعتی در آسیا، خاورمیانه، آفریقا و اروپا ساخته می‌شود و راه‌ها گسترش می‌یابد. گام بلند چین برای این هدف، ایجاد بانک سرمایه‌گذاری توسعه آسیا با 100میلیارد دلار سرمایه است. این بانک قرار است با 57 عضو رقیب «بانک توسعه آسیایی» زیر نظر ژاپن و «بانک جهانی» در تسلط امریکا باشد. محور فعالیت این بانک توسعه زیرساخت‌ها و بخش‌های تولید در قاره کهن عنوان شده است.
چین با راه ابریشم دریایی و زمینی و بانک توسعه زیرساختی سرمایه‌گذاری، خود را به اقتصاد آسیا به خصوص همسایگانش گره زده است تا حضور اقتصادی در این کشورها را تقویت کند. ژاپن نیز کوشش زیادی دارد که با برنامه‌های مشابه سرمایه‌گذاری 110میلیارد دلاری و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آسیای جنوب شرقی و اجرای طرح‌های زیربنایی چون چین از حضور لازم برخوردار باشد تا این منطقه در کنترل چین قرار نگیرد.
ژاپن نیز با تخصیص اعتبار مالی قابل توجه 110میلیارد دلاری آشکار به جنگ بانک سرمایه‌گذاری توسعه آسیایی چین رفت و به کشورهای آسیایی وعده پیشنهادهای ویژه داده است. با این حساب زمانی که طرح‌های زیربنایی انرژی، حمل و نقل، مخابرات، برق، کشاورزی در مناطق روستایی و شهری با مشارکت بانک «زیرساخت آسیایی» چین و اعتبار مالی ژاپن ایجاد شود، آنگاه دو کشور می‌توانند از منفعت‌های جمعیت 63درصدی جهان که در قاره کهن زندگی می‌کنند، بهره‌مند شوند.
مشارکت ژاپن برای ایجاد منطقه صنعتی در سواحل دریای «آندامان» برمه همچنین توسعه بنادر در هند و برخی دیگر از مناطق آسیا ازجمله فعالیت‌های توکیو برای مقابله با حضور اقتصادی پکن است. ژاپن افزون بر اینها به کامبوج کمک مالی می‌کند و ظاهرا قصد این کشور ارائه کمک 6میلیارد دلاری به کشورهایی نظیر کامبوج، لائوس و تایلند است که بخشی از این مبلغ را بانک توسعه آسیایی ژاپن تامین می‌کند. همچنین دو کشور چین و ژاپن درحال تقویت روابط خود با کره هستند و کره‌یی‌ها در این میان سعی دارند سرمایه‌گذاری‌ها و همکاری‌های اقتصادی دو طرف را جذب کنند.
