تنها ۷ هزار اتوبوس سازمان راهداري در وضعيت مطلوب قرار دارد
با توجه به هزينه پايين اتوبوس در مقايسه با ساير روش‌هاي حمل‌ونقل عمومي، اين وسيله نقليه براي عموم مردم محبوب است و اين در حالي است كه در سال‌هاي اخير يكي از دغدغه‌هاي مسافران جاده‌اي، خريد بليت اتوبوس در بازه زماني سفرهاي پر تقاضا است چون شرايط به شكلي است كه اگر مسافران حداقل يك هفته قبل از سفر اقدام به خريد بليت نكنند، امكان سفر و تهيه بليت تقريباً محال است.
با توجه به هزينه پايين اتوبوس در مقايسه با ساير روش‌هاي حمل‌ونقل عمومي، اين وسيله نقليه براي عموم مردم محبوب است و اين در حالي است كه در سال‌هاي اخير يكي از دغدغه‌هاي مسافران جاده‌اي، خريد بليت اتوبوس در بازه زماني سفرهاي پر تقاضا است چون شرايط به شكلي است كه اگر مسافران حداقل يك هفته قبل از سفر اقدام به خريد بليت نكنند، امكان سفر و تهيه بليت تقريباً محال است. در حال حاضر كشور با كمبود جدي ناوگان عمومي اتوبوس مواجه است و اين مشكل در ايام پرسفري چون اربعين بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرد. در سال‌هاي گذشته اتوبوس يكي از مهم‌ترين گزينه‌ها براي سفرهاي اربعين بوده است، به گونه‌اي كه ميانگين ۳۵ درصد از زوار با «اتوبوس» به عتبات مي‌روند اما متأسفانه در سال‌هاي اخير مشكلات متعددي را در زمينه كمبود اتوبوس براي سفرهاي اربعين و سفرهاي داخلي به‌خصوص در بازه زماني پيك تقاضا، شاهد بوديم. در اين ميان و با توجه به كمبود اتوبوس در بازه زماني اربعين، قرار بود كه سال گذشته و پيش‌از فرارسيدن بازه زماني سفرهاي اربعين براي تسهيل تردد زوار، ۲ هزار دستگاه اتوبوس با عمر كمتر از پنج سال وارد كشور شود كه تاكنون اين وعده عملياتي نشده است. در همين راستا، مديركل حمل و نقل مسافر سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي كشور با اشاره به اينكه مجموعاً ۷ هزار دستگاه اتوبوس در سازمان راهداري امكان پيمايش مسافت‌هاي طولاني دارد، مي‌گويد: حدود ۱۴ هزار دستگاه اتوبوس در سازمان راهداري وجود دارد كه تنها ۷ هزار دستگاه در وضعيت مطلوب قرار دارد كه امكان پيمايش مسافت‌هاي بلند و متوسط را دارند. داريوش باقرجوان در گفت‌وگو با مهر مي‌افزايد: حمل و نقل عمومي جاده‌اي در كشور و استان تهران فرسوده است يا در مرز رسيدن به سن فرسودگي قرار دارد، بنابراين واردات اتوبوس بايد در راس دولت چهاردهم باشد.
عدم جديت در پيگيري واردات اتوبوس
اما رييس ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت كشور در خصوص چرايي عدم واردات ۲ هزار دستگاه اتوبوس، مي‌گويد: در راستاي واردات ۲ هزار دستگاه اتوبوس در تاريخ (۱۷ مهر ماه) ايين نامه اجرايي ابلاغ شد؛ بنا بود تا طبق مصوبه هيات وزيران صادر كرده بودند، روند تأييد و تشخيص در سازمان راهدار طي شود.عليرضا احمدي فيني در ادامه تاكيد مي‌كند: همچنين قرار شد تا مراحل ديگر مانند شناسايي كالا، تخصيص ارز، تأمين ارز و تاييديه نهايي در وزارت صنعت، معدن و تجارت طي شود. در سازمان راهداري مرحله‌اي پس‌از تأييد شناسايي كالا و تأييد اوليه ارزي كه با عنوان محدوديت ثبت سفارش سابقه محسوب مي‌شود كه پس‌از اين سازمان راهداري به عنوان متولي وارد چرخه واردات اتوبوس‌ها مي‌شود.او يادآور مي‌شود: مرحله تاييديه فني اتوبوس‌هاي وارداتي برعهده سازمان راهداري است كه اين سازمان مراحل تاييديه فني ۲ هزار دستگاه را طي كرده و به وزارت صمت اعلام شده است اما سال گذشته در فرآيند واردات اتوبوس‌ها، دستگاه‌هاي مربوطه اقداماتي انجام ندادند به همين دليل اين وعده به ثمر ننشست. احمدي فيني مي‌افزايد: مراحلي كه در راستاي واردات اتوبوس برعهده سازمان راهداري بود، تمام انجام شده و برخي از شركت‌هاي مربوطه در مراحل تخصيص ارز براي واردات هستند.
روند كند واردات دو هزار دستگاه اتوبوس
واردات اتوبوس در دولت سيزدهم به حدي كند حركت كرد كه صداي وزير راه و شهرسازي هم درآمد و اعلام كرد: در سال جاري، تعداد اندكي واردات اتوبوس انجام شده و در سفرهاي اربعين وارد چرخه فعاليت شدند، البته فرآيند مصوبه واردات ۲ هزار دستگاه اتوبوس در بروكراسي‌ها به كندي پيش مي‌رود. كمبود ناوگان اتوبوسي در اربعين سال گذشته به قدري چشم‌گير بود كه ايران براي جبران اين مساله دست به دامان ناوگان جاده‌اي كشور همسايه تركيه شد و حدود ۷۰۰ دستگاه ناوگان خارجي استيجاري براي جابه‌جايي زائران در دستور كار قرار دادند. كمبود ناوگان اتوبوسي براي اربعين امسال هم بنا بود با همكاري برخي از ارگان‌ها مانند نيروهاي انتظامي، پتروشيمي‌ها و پالايشگاه‌ها تا حد زيادي جبران شود اما مشخص شد كه هيچ‌كدام از ارگان‌ها در اين بازه زماني براي خدمت‌رساني به زائرين حضور نداشتند. در اربعين سال جاري ۴۰۰ دستگاه اتوبوس از كشور عراق به صورت قرارداد بين‌المللي براي جابه‌جايي زائرين از مبدا تهران تا نجف براي خدمت‌رساني به زائرين اربعيني حضور داشتند اما سرويس‌دهي اتوبوس‌هاي عراقي در ايران بر اساس تعداد فروش بليت بود و يك روز پيش از انجام سفر با طرف عراقي براي اعزام اتوبوس به سمت ايران هماهنگ مي‌شد، سپس اتوبوس عراقي يك شب در ايران مستقر بود و فرداي آن روز مجدد به سمت نجف حركت مي‌كرد.
ترخيص تنها 30 دستگاه اتوبوس
در ادامه، رييس مسافري اداره كل راهداري و حمل و نقل جاده‌اي استان تهران مي‌افزايد: سال گذشته، بر اساس مصوبات ستاد مركزي اربعين دستگاه‌هایي كه از ناوگان حمل و نقل جاده‌اي براي اياب و ذهاب پرسنل خودشان استفاده مي‌كردند، موظف شدند كه در ايام سفرهاي اربعين، اين اتوبوس‌ها در اختيار راهداري قرار گيرد، بر همين اساس ۲۴۰ دستگاه اتوبوس از وزارت‌خانه و نهادهاي ديگر براي خدمت‌رساني به زائرين تأمين شد اما متأسفانه امسال عليرغم تمام تلاش‌ها و هماهنگي‌هايي كه وجود داشت، اين امر محقق نشد؛ در واقع راهداري استان تهران تنها با ظرفيت موجود ناوگان اين راهداري، عمليات بزرگ را انجام داد. مهدي قلي‌زاده با اشاره به فرآيند واردات اتوبوس ادامه مي‌دهد: هيات دولت سال گذشته پيش‌از اربعين در ارديبهشت ماه ۱۴۰۱ مصوبه‌اي مبني بر آزادسازي واردات ۲۰۰۰ دستگاه اتوبوس با لحاظ برخي از تخفيف‌ها در عوارض گمركي و ورود به كشور ابلاغ كرد. او اظهار مي‌كند: با وجود تمام پيگيري‌هايي كه انجام شد از مصوبه سال گذشته هيات دولت تنها ۳۰ دستگاه اتوبوس در سال جاري ترخيص شد كه اين اتوبوس‌ها هم در آستانه اربعين ترخيص و به مجموعه اضافه شد اما اين مصوبه مجدد در ارديبهشت‌ماه امسال ابلاغ شد. رييس مسافري اداره كل راهداري و حمل و نقل جاده‌اي استان تهران ادامه مي‌دهد: بر اساس هماهنگي‌هاي كه در حال انجام است، از محل ابلاغيه دو هزار جديد، هم‌اكنون ۲۵ دستگاه وارد كشور شده كه عمليات ترخيصش از گمرك بندر شهيد رجايي انجام نشد و به اربعين امسال نرسيد. بر اساس پيش‌بيني‌ها، مجموعاً ۱۵۰ دستگاه اتوبوس از محل واردات اخيري كه هيات دولت مجوز صادر كرده، انجام خواهد شد.