چه كسي عامل زيان ما در بورس است؟

بيش از يك‌سال است كه بورس در آتش است، ارزش معاملات پايين است، تعداد افراد فعال در بازار سرمايه كم شده، ارزش دلاري و ريالي بازار در كمترين حالت چند سال اخير قرار گرفته، سرمايه سهامداران در آتش ريزش‌ها سوخته، رياست سازمان بورس توجهي به بازار ندارد، ولي ما همچنان كورسوي اميدي به نگاه دولت جديد و حمايت آن از بازار سرمايه را داريم.

يكسري از زيان‌ها، زيان‌هاي دسته‌جمعي‌اند و غالب افرادي كه فعال در بازار سرمايه هستند، از ريزش‌ها در امان نخواهند ماند. به همين علت، سرمايه مردم در چهار سال اخير افت زيادي داشته كه جبران آن كار آساني نيست و اين در حالي است كه ارزش امروز مبلغ سرمايه‌گذار، اگر سرمايه شخص سربه‌سر هم شود، در قياس با چهار سال گذشته به علت وجود تورم آب شده است. اما چرا همچنان روزنه كوچك مثبتي براي فعالان بازار سرمايه مانده است؟ به اين دليل كه دوران رونق و ركود در تمامي بازارها همواره وجود داشته‌اند و هر چه ركودها عميق‌تر باشند، بازدهي‌هاي بالاتري در انتظار سرمايه‌گذاران خواهد بود و در نگاه من مهم‌ترين كاري كه يك سرمايه‌گذار همواره مي‌تواند انجام دهد، حفظ اصل سرمايه است. فقر باعث رفتار هيجاني افراد مي‌شود و به همين دليل هر جا كه صحبت از سودهاي رويايي است، متاسفانه افراد زيادي به دام مي‌افتند.

در بازارهاي مالي يك مولفه مهم در استراتژي‌هايي كه افراد اتخاذ مي‌كنند، اين است كه كمتر ضرر كردن را در اولويت قرار بدهيم، نه اينكه به دنبال سودهاي رويايي باشيم. مفهومي به اشتباه جا افتاده به نام ريسك بالاتر- بازده بالاتر، در صورتي كه مفهوم درست ريسك بالاتر بازدهي مورد انتظار بيشتر است. وقتي ريسك زيادي مي‌كنيد، هم ممكن است سود زيادي نصيب‌تان شود، هم ممكن است زيان بزرگي در انتظارتان باشد. طمع ذاتي انسان كه گريزناپذير است، اجازه نمي‌دهد كه اكثر افراد آن روي بد سكه را هم ببينند و همين موضوع باعث مي‌شود كه سرمايه مردم از بين برود. شايد بهتر باشد در هر زماني كه هستيم اولويت خود را به جاي سود كردن، كمتر ضرر كردن قرار دهيم تا در روزهاي بد بازار در امان بمانيم و روزي كه بازار رنگ سبز را به خود ديد، سودهاي كوچك معجزه اثر مركب را به ما نشان دهند و پاداش صبر خود را بگيريم. بازار سرمايه مكاني است كه تنهايي را در آن بيشتر از هر جاي ديگري مي‌توان لمس كرد. ما مسوول تك‌تك زيان‌هاي خود هستيم، زيان‌هاي خودمان را نه گردن دولت، نه دوست، نه همكار، نه فعالان فضاي مجازي، نه استاد، نه نهادهاي مالي و ... نمي‌توانيم بيندازيم. حتي اگر اين كار را هم انجام دهيم، باعث نمي‌شود پول‌مان برگردد. پس بهتر است همان‌طور كه  خودمان را عامل اصلي تمامي سودهاي‌مان مي‌دانيم، مسووليت تمامي ضررهاي‌مان را هم برعهده بگيريم. بازار سرمايه مطلب زيادي براي ياد گرفتن ندارد. به جاي مطالعه ده‌ها منبع مختلف، اگر چند منبع خوب را ده‌ها بار مطالعه كنيم، امكان كمتر ضرر كردن‌مان بيشتر است. در سرمايه‌گذاري بيشتر از آنكه مهم باشد در حال انجام دادن چه كارهايي هستيد، مهم اين است كه از انجام دادن چه كارهايي پرهيز مي‌كنيد.