صدای پای همتی در تالار شیشه‌ای

وعده هفته قبل شهرام دبیری اسکویی معاون جدید و امور مجلس دولت چهاردهم در حالی دیروز با اعلام اعضای کابینه به مجلس، محقق شد که با این رویداد یکی از ابهامات اصلی دو سه هفته اخیر افکار عمومی مخصوصا فعالان بازار سرمایه و فازغ از نظر مثبت یا منفی و خنثی، برطرف شد ولی باید باز همچنان منتظر ماند و دید که آیا نمایندگان مجلس همه گزینه‌های پیشنهادی را تایید خواهند کرد یا برای برخی اما و اگرهایی مطرح خواهد شد؟

براساس این گزارش، طبق آيین‌نامه داخلی مجلس، نمایندگان یک هفته فرصت بررسی برنامه‌های وزرای پیشنهادی را در کمیسیون‌های تخصصی دارند. شنبه آینده نیز تا ۳۱ مرداد نمایندگان در صحن علنی صلاحیت وزرای پیشنهادی را بررسی می‌کنند و حاجی بابایی نایب ريیس مجلس گفته برای بررسی صلاحیت پیشنهادی ۳۶ ساعت زمان نیاز است. لذا احتمالا چهار روز جلسات متوالی مجلس در هفته آینده تشکیل می‌شود. مجلس روزانه ۱۰ ساعت وقت لازم دارد تا بتواند کار بررسی صلاحیت وزرا را به پایان برساند.

در این میان، کابینه پیشنهادی به مذاق سهامداران و فعالان بازار سرمایه خوش نیامد و در یک ساعت پایانی معاملات دیروز، شاخص اندکی مثبت، منفی و باز هم نزولی شد تا نشان دهد چندان با بدنه کابینه و وزیران پیشنهادی به دلیل معرفی افرادی مانند همتی برای اقتصاد با آن سابقه ناخوشایند و موضع گیری درباره بورس و همچنین عدم شناخت از برخی مانند وزیر نفت و راه، موافق نیست.

علاوه بر این برآیند نظر سهامداران در شبکه های اجتماعی نسبت به ترکیب کابینه، مثبت نبود و اکثریت کارشناسان با انتقاد از این ترکیب، آینده مبهمی برای بازار سرمایه پیش‌بینی کردند. مالک شریعتی نماینده مجلس نیز با توصیف نامتوزان بودن فهرست وزیران و اعلام اینکه برخی معرفی‌شدگان، شاخص های 12‌گانه مدنظر رهبری را ندارند پیش‌بینی کرد: حداقل ۴ وزیر پیشنهادی پزشکیان رای اعتماد نگیرند!

نفت ما هم از جو بسیار منفی علیه وزرای پیشنهادی نفت، اقتصاد، راه و صنعت خبر داد و اعلام کرد این گروه به پزشکیان تحمیل شده‌اند و محسن پاک نژاد، عبدالناصر همتی، فرزانه صادق و محمد اتابک برای کسب رای اعتماد از نمایندگان مسیر دشواری خواهند داشت. امیرحسین ثابتی منفرد نماینده تهران نیز گفت میانگین سنی کابینه پیشنهادی پزشکیان بیش ۶۰ سال و تکرار اشتباه کابینه روحانی است.

از سوی دیگر آذر منصوری رییس جبهه اصلاحات به پزشکیان پیشنهاد داد تا تعیین وزرایی که نماد دولت وفاق ملی باشند برای این وزارتخانه ها سرپرست تعیین کند. قرار است این کابینه نماد تغییر باشد نه تداوم وضع موجود. این دولت فرصتی برای حکمرانی نیز هست که گسست های بین خود و جامعه ایران را ترمیم کند.

محمد علی ابطحی سیاستمدار اصلاح‌طلب با اشاره به اینکه انتخاب اعضای کابینه البته در نهایت با رییس جمهور است، اعلام کرد: کاش پزشکیان خود و یا همکاران دلایل انتخاب وزرا را در این فضای پر التهاب سیاسی توضیح می داد. ‏حتی کسانی از نزدیکان و به‌طور غیر رسمی.

حسن ختام واکنش های اولیه به انتشار اعضاي کابینه دولت چهادرهم نیز اعلام استعفای جواد ظریف از معاونت راهبردی ریاست جمهوری بود که برخی این اقدام را ناشی از دو تابعيتی بودن بستگان نزدیکان وی و برخی هم به دلیل اختلاف نظر در مورد برخی وزیران مانند وزیر کشور، دانسته اند!

پس از آنکه سازمان بورس برای جلوگیری از سقوط بازار و ادامه زیان سهامداران اقدام به محدودیت دامنه نوسان کرد، معاملات بازار سرمایه کم رمق‌تر از همیشه جریان دارد و حتی به کارگیری این ابزار نیز جلوی خروج پول از این بازار را نگرفته است. بر این اساس شاخص کل در پایان معاملات روز یکشنبه با کاهش ۴۶۶ واحدی در سطح ۲ میلیون و سه هزار و ۳۷۵ واحدی ایستاد و شاخص هم‌وزن بازار با ریزش ۲۲۵ واحدی به ۶۳۴ هزار واحدی رسید. توقف این روند در حال حاضر از یک سو در گرو حل و فصل ریسک سیاسی ایران با اسرايیل است و در سوی دیگر ابهاماتی که در انتخاب کابینه جدید دولت وجود دارد. برای مورد اول پالس‌های مثبتی وجود دارد که می‌تواند نشانه‌هایی از رفع تنش سیاسی باشد. از طولانی شدن حمله تقابلی ایران به اسرايیل و شروع به کار ريیس جمهوری که از قضا رویکرد تندروتری در روابط بین‌المللی خود ندارد. اما برای مورد دوم با اعلام لیست کابینه پیشنهادی دولت، همچنان سد رای اعتماد مجلس وجود دارد. در لیست مذکور نام «عبدالناصر همتی» به عنوان وزیراقتصاد مطرح شده که بورسی‌ها به رغم تضاد‌هایی که دوره زمامداری او در بانک مرکزی داشتند، حالا رویکرد او را به بورس امیدوارانه پیش‌بینی می‌کنند. احسان خاتونی تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با اقتصاد ۲۴ درباره مطرح شدن نام همتی می‌گوید: زمانی که ایشان در بانک مرکزی بودند، فعالان بازار سرمایه نسبت به او انتقاداتی داشتند، انتقاداتی در خصوص نرخ بهره و برخی مسائل دیگر، ولی به نظر می‌رسد در حال حاضر شرایط عوض شده و ظاهرا نگاه ایشان بهبود بازار سرمایه است. در این مدت ما دیدیم که ایشان در مقام یک منتقد مطالب بسیاری نوشته‌اند. مطالبی در خصوص اوراق فروشی، چاپ پول، روند رشد تشکیل سرمایه ثابت، تحریم و اف‌ای‌تی‌اف و... حتی درباره خود بورس اوراق‌هایی که به این شکل چاپ می‌شده و درباره مشکلات صندوق ها. او با پایان کارش در بانک مرکزی یکی از منتقدان دولت سیزدهم بوده است؛ از این جهت انتخاب خوبی است. به گفته او البته باید یادآور شد قطعا آقای همتی به تنهایی نمی‌تواند این مشکلات را حل کند چرا که بیشتر آن‌ها ساختاری و یک بخش بزرگی از آن وابسته به رفع تحریم‌هاست. باید در کنار این نهاد وزارت امور خارجه و سایر نهاد‌های دولتی همکاری کنند تا او بتواند نظرات اقتصادی خود را اجرا کند. از جمله نیاز‌های اصلی بورس که لازم است در دولت جدید به آن پرداخته شود فاصله نرخ نیمایی و بازار آزاد و نرخ بهره است که وزارت اقتصاد نقش بسیار مهمی در این مساله دارد.

ادامه انتقاد‌ها

به محدودیت دامنه نوسان در بورس

این کارشناس بازار سرمایه درباره آخرین وضعیت بورس توضیح می‌دهد: بحث‌های فعلی بازار سرمایه در حال حاضر حول محور دامنه نوسان است. انتقاداتی در این خصوص مطرح است، مثلا بسیاری می‌گویند چرا روز اول پس از ترور این کار انجام نشد تا سقوط روز چهارشنبه و شنبه رقم نخورد. برخی نیز معتقدند که چرا این محدودیت برداشته نمی‌شود. اما به‌طور کلی عملکرد سازمان بورس خیلی کند بوده است. در طرف دیگر دولت هنوز تشکیل نشده و قرار است تیم سازمان هم عوض بشود. این انتقادات به جاست. به هر حال دامنه نوسان زیاد برای بورسی مثل بورس ایران که با انواع و اقسام ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک روبه رو است، می‌تواند که به‌شدت سرمایه سهامداران را آب کند. به باور خاتونی یک ابزار جایگزین برای دامنه نوسان، افزایش حجم مبناست. در این صورت هر کسی خواست می‌تواند بفروشد و از بازار خارج بشود، قیمت‌های پایانی هم زیاد تغییر نکند و سرمایه مردم نیز کمتر آب بشود ولی تصمیم گیران دم دست‌ترین و راحت‌ترین کار را انجام می‌دهند .

استفاده از شاخص هم وزن به جای شاخص کل

احسان خاتونی درباره پیش بینی شاخص کل با بیان ابهاماتی که در مورد این شاخص وجود دارد، تصریح می‌کند: در رابطه با شاخص کل تحلیل‌ها خیلی زیاد است. می‌گویند سهم‌های بزرگ را نگه داشتند و در حال حاضر باید بیشتر افت می‌کرد. مثلا بعضی‌ها می‌گویند شاخص تا یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد باید پایین بیاید. به باور آن‌ها این شاخص معیار خوبی برای سنجش عملکرد نیست، چون بعضی وقت‌ها تحت تاثیر دو سهم بزرگ می‌ایستد، ولی پرتفو‌ها ۵ تا ۱۰ درصد پایین می‌آید. این باعث شده که شاخص کل نمای بازار سرمایه نباشد. به خاطر همین خیلی‌ها از شاخص هم‌وزن استفاده می‌کنند. به گفته او در این مورد پیشنهاداتی از قبل هم بوده که مثلا شاخص کلی را که قرار است دستکاری کنند باید حذف شود، ولی به هر حال این شاخص هرچند اشتباه از قدیم معیاری برای سنجش بوده است. واقعیت این است که بخش بزرگی از این ریسک‌هایی که به بازار عارض شده واقعا خارج از کنترل بوده و این نظرات تحت تاثیر همین ریسک‌هاست. وگرنه بازار سهام الان به نظر من در ارزنده‌ترین حالت خودش قرار دارد، چرا که هنوز پتانسیل‌های دلار نیمایی و حذف ارز ترجیحی در آن وجود دارد. اگر نرخ بهره نیز کمی یاری کرده و این ریسک‌ها کاهش پیدا کند من به شخصه علی رغم این نظرات بعید می‌دانم با کاهش جدی مواجه شویم.