آيا موبايل‌هايي كه به سفارش ايران در خارج از كشور توليد مي‌شوند ارز نيمايي مي‌گيرند؟
توليدكنندگان موبايل از طرحي خبر مي‌دهند كه طبق آن موبايل‌هاي وارداتي كه به سفارش برندهاي ايراني در خارج از كشور توليد شده باشند هم توليد داخل به شمار مي‌آيند و ارز نيمايي دريافت مي‌كنند.
توليدكنندگان موبايل از طرحي خبر مي‌دهند كه طبق آن موبايل‌هاي وارداتي كه به سفارش برندهاي ايراني در خارج از كشور توليد شده باشند هم توليد داخل به شمار مي‌آيند و ارز نيمايي دريافت مي‌كنند. به گزارش پيوست، مهدي بهوندي درباره اين طرح گفت: در شرايطي كه ارز نيمايي به واردات تلفن همراه اختصاص نمي‌يابد و قرار است ارز صادراتي جايگزين آن شود و به احتمال زياد توليدكنندگان موبايل براي بعضي از قطعات‌شان ارز نيمايي مي‌گيرند، برخي فعالان حوزه موبايل سعي مي‌كنند واردات ODM را توليد بنامند تا از تسهيلات دولتي استفاده كنند. ميثم عابدي، معاون فناوري و نوآوري وزارت ارتباطات، در اين باره به پيوست گفت: موضوع توليد موبايل بين وزارت صمت و ارتباطات به صورت مشترك پيش مي‌رود و موضوع اعطاي تسهيلات و تخصيص ارز به وزارت صمت مربوط است.
عابدي درباره اين طرح اشاره كرد: از دولت يازدهم تاكنون موضوع توليد موبايل در حال پيگيري است و مدل‌هاي مختلفي مثل SKD هم بررسي شده است، اما اين طرح در حد ايده است و هنوز تصميمي براي اعمال آن گرفته نشده است. البته تصميم نهايي بر عهده وزارت صمت است. اما مهدي بهوندي، مدير توليد موبايل بلوم، در اين باره به پيوست گفت: برخي از واردكنندگان موبايل سعي كرده‌اند با استفاده از ارتباطي كه با برخي از دستگاه‌هاي دولتي دارند واردات به شكل ODM را نيز در زمره توليد به شمار آ‌ورند. توليد به شيوه ODM (Original Design Manufacturing ) به شيوه‌اي از توليد سخت‌افزاري گفته مي‌شود كه واردكننده برند ثبت‌شده خود را با طراحي داخلي، به توليدكنندگان در كشورهاي ديگر مي‌سپارد و موبايل به‌طور كامل در خارج از كشور توليد و وارد مي‌شود. عيسي زارع‌پور، وزير ارتباطات، درباره توليد موبايل داخلي گفته بود: وزارت ارتباطات و وزارت صمت براي توليد موبايل داخلي تلاش كرده‌اند. ابتدا طراحي اينجا باشد و توليد در كشور ديگري صورت بگيرد و بعد SKD و CKD شود. مهم اين است كه گوشي‌اي كه ما توليد مي‌كنيم باكيفيت و داراي قابليت‌هاي خوبي باشد. وزير ارتباطات در اين گفت‌وگو تاكيد كرده بود نقش وزارت ارتباطات در حوزه توليد موبايل نقش مشاوره‌اي به وزارت صمت است و موضوعات مربوط به توليد از سمت وزارت صمت پيگيري مي‌شود. بهوندي با اشاره به اينكه اين طرح از سمت وزارت ارتباطات حمايت مي‌شود گفت: اين طرح تاكنون اعلام نشده بود و دقيقاً در پايان دولت سيزدهم مي‌خواهند آن را به وزارت صمت ارسال كنند تا اجرايي شود.
اين موضوع باعث مي‌شود يك رانت بزرگ به دو يا سه شركت تعلق گيرد. طبق گفته او اين طرح تاكنون به صورت محرمانه مطرح شده و هم‌اكنون به مرحله نهايي رسيده است. او با اشاره به سه شركتي كه تاكنون در اين زمينه فعاليت كرده‌اند، گفت: اين سه شركتي كه دنبال اجرايي كردن اين طرح هستند كارخانه‌اي در داخل ندارند، آنها مي‌خواهند گوشي‌ها را در خارج از كشور توليد و به اسم توليد داخل وارد كنند. او با تاكيد بر اينكه اين شركت‌ها اعلام كرده‌اند طراحي نرم‌افزار از سمت آنها صورت مي‌گيرد گفت: اين نرم‌افزار هم در خارج از كشور طراحي مي‌شود. اين گوشي‌ها در واقع وارداتي هستند و توليد داخلي به حساب نمي‌آيند. سيستم‌عامل به نام شركت داخلي ثبت مي‌شود اما توليد آن خارجي است. مدير توليد موبايل بلوم با ابراز نگراني از فرايند تصويب طرح گفت: به عنوان توليدكننده، نمي‌دانم اين طرح با مشورت چه كساني تدوين شده است؛ آيا با مشورت انجمن توليدكنندگان يا انجمن واردكنندگان بررسي شده است؟ آيا اين طرح را كارشناسان متخصص ارزيابي كرده‌اند؟ به نظر مي‌رسد هر كسي كه درباره اين طرح صحبت مي‌كند، از آن اطلاعي ندارد. متاسفانه اين طرح به آخرين روزهاي دولت منتقل شده است و مي‌تواند ضربه سنگيني به سيستم توليدي وارد كند. با توجه به اينكه بسياري از توليدكنندگان در حال حاضر مشغول راه‌اندازي كارخانه و قراردادها هستند، اجراي اين طرح مي‌تواند موجب توقف بسياري از اين فعاليت‌ها شود. بهوندي با انتقاد از نبود شفافيت در تدوين و نهايي شدن اين طرح گفت: ما هنوز دقيقاً زمان اجراي اين طرح را نمي‌دانيم. آيا اين طرح به وزارت صمت ابلاغ شده است كه آن را در آيين‌نامه‌هاي اجرايي خود بگنجاند؟ مثلاً آيا مشخص شده كه هر كسي قصد واردات دارد، مي‌تواند ارز نيمايي دريافت كند؟ در حال حاضر، طبق شنيده‌هاي ما، وزارت صمت بايد اين طرح را اجرايي كند و ما در تلاشيم از طريق اين وزارتخانه جلوي آن را بگيريم. او با اشاره به چالش‌هاي توليد تلفن همراه گفت: توليدهاي‌تك معمولاً از مونتاژ شروع مي‌شود، البته بايد از مونتاژ شروع شود و كم‌كم به سمت توليد قطعات پيش برود. بسياري از قطعات نيز در داخل كشور در انحصار چندين شركت بزرگ است و توليد آنها در داخل كشور امكان‌پذير نيست. بهوندي در آخر توضيح داد: با شروع مونتاژ موبايل، حمايت از توليدكننده‌هاي موبايل شكل گرفت. وزارت صمت، ستاد تسهيل و سازمان‌هاي مختلف حمايت خود را از بخش توليد تلفن همراه اعلام كردند. حتي واردات موبايل‌هاي دكمه‌اي محدود شد. وزارت ارتباطات براي حمايت از توليدكنندگان، فضاي فرودگاه پيام را در اختيار آنان قرار داد و اعلام كرد هركس تمايل به توليد دارد مي‌تواند در اين فضا مستقر شود و از حمايت‌هاي وزارتخانه بهره‌مند شوند.
