آموزش و پرورش اعلام كرده دانش‌آموزان مي‌توانند با استفاده از قانون تك ماده در ۴ درس نمره قبولي بگيرند، تصميمي كه حالا سبب‌ساز انتقاد به ضعف آموزش در مدارس و افت تحصيلي دانش‌آموزان شده است. بنا به گفته معاون متوسطه وزير آموزش و پرورش از اين پس براي فارغ التحصيلي دانش‌آموزان، چنانچه آخرين نمره دانش‌آموزي در ۴ عنوان درس «نهايي» (از مجموع دروس دوره دوم متوسطه) حداقل ۷ و معدل كل آن نيز بيش از ۱۰ باشد (حدنصاب قبولي را در ۴ عنوان درسي نهايي كسب نكرده باشد) مي‌تواند با استفاده از تبصره و يا همان «تك ماده» فارغ‌التحصيل شود. به گفته محمدمهدي كاظمي، اين مصوبه جديد از سال تحصيلي ۱۴۰۳-۱۴۰۲ اجرا مي‌شود و دانش‌آموزان، در امتحانات خرداد ماه از مزاياي اين مصوبه بهره‌مند مي‌شوند. بنابراين پايه دوازدهمي‌ها و دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه بزرگسالان، از راه دور و داوطلب آزاد، مي‌توانند از سال تحصيلي فعلي از اين تبصره استفاده كنند.
واكنش‌ها در فضاي مجازي
البته تصميم اخير آموزش و پرورش با واكنش‌هايي در فضاي مجازي همراه شده است، يك كاربر در شبكه اجتماعي ايكس نوشته كه: «در امتحانات نهايي دوره متوسطه دانش‌آموزان در ۴ درس مي‌توانند تك ماده كنند! زمان ما فقط يك درس را مي‌شد تك ماده كرد، هر روز بيسوادتر از قبل!» كاربر ديگري هم در شبكه اجتماعي ايكس نوشته كه: «اون موقع‌ها تك ماده يعني بزرگ‌ترين گناه، براي همين ما بالاخره درس‌ها را هرجور شده مي‌خونديم؛ الان دارن بي‌سواد مي‌كنن همه رو.»
فرد ديگري هم در اين باره نوشته: «دانش‌آموزان نسبت به ۱۵ سال پيش بسيار ضعيف هستن، اينكه يك دانش‌آموز دهمي نتواند تقسيم دو تا كسر را به دست بياورد اصلا طبيعي نيست. اينكه نتواند مساله را درست بخواند اصلا طبيعي نيست، فهم مساله را بايد دوم دبستان ياد بگيرن و آن مدل تقسيم را سال چهارم دبستان.»
رنگ‌بندي معدل دانش‌آموزان در وضعيت قرمز
اين تصميم آموزش و پرورش درحالي گرفته شده است كه از مدت‌ها قبل انتقادهايي درباره افت تحصيلي دانش‌آموزان متوجه اين وزارتخانه شده بود و حالا برخي معتقدند تصميم‌هايي از اين قبيل نه براي كمك به دانش‌آموزان بلكه براي پوشاندن ضعف آموزش در مدرسه‌ها است. انتشار ميانگين معدل قبولي‌هاي خرداد سال گذشته نشان‌دهنده افت تحصيل دانش‌آموزان است. آن‌طوركه در گزارش‌ها آمده ميانگين كشوري نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهايي خرداد ۱۴۰۲ بدين شرح است: رشته تجربي (۱۱.۲۳)، رشته رياضي (۱۰.۷۹)، رشته انساني (۸.۷۵)، رشته معارف (۱۰.۵۶)، معدل‌هايي كه براساس آمارها نسبت به سال‌هاي گذشته افت كرده‌اند.
مسائل اقتصادي آسيب جدي به آموزش زده است
همانطوركه از جدول مشخص است ميانگين معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸ در رشته علوم تجربي، ۱۳.۷۷ بود كه در سال ۱۴۰۲ به ۱۱.۲۳ رسيده است. در رشته علوم رياضي، ميانگين معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۳.۲۸ و در سال ۱۴۰۲، ۱۰.۷۹ است. در رشته علوم انساني، ميانگين معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۰.۷۶ بود كه در سال ۱۴۰۲ به ۸.۷۵ رسيد. در رشته علوم و معارف اسلامي، ميانگين معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۱۲.۸۸ بود كه در سال ۱۴۰۲ به ۱۰.۵۶ رسيده است. تصوير زير وضعيت معدل در استان‌هاي مختلف را نشان مي‌دهد، همانطوركه از رنگ‌بندي‌ها معلوم است جز چند استان وضعيت تحصيلي دانش‌آموزان در ساير استان‌ها قرمز و نارنجي است، يعني ميانگين معدل دانش‌آموزان ۱۰ و كمتر از ۱۰ است، رنگ‌بندي‌اي كه معناي ديگري هم دارد، مثلاً رضا اميدي، جامعه‌شناس، در كانال تلگرامي خود درباره آن نوشت: نقشه وضعيت معدل استان‌ها تا حد زيادي منطبق با نقشه فقر كشور است. قبل‌تر هم محمدرضا نيك‌نژاد، كارشناس آموزش درباره افت تحصيلي دانش‌آموزان به خبرآنلاين گفته بود: مسائل اقتصادي آسيب جدي به آموزش زده است. ما به عنوان شهروند عادي اين فشار اقتصادي را حس مي‌كنيم. به زبان ساده وقتي شكم بچه آدم گرسنه است ديگر آدم به‌فكر آموزش و تحصيل نيست.
كاهش معدل ناشي از كاهش سطح آموزش است
عباس عبدي، فعال سياسي اجتماعي، مدتي قبل در يادداشت به افت تحصيلي دانش‌آموزان واكنش نشان داد و نوشت: «اين كاهش شديد معدل ناشي از سخت‌تر شدن سوال‌ها نيست، زيرا همين مطالعه نشان مي‌دهد كه فقط ۱۱درصد سوال‌ها سخت بوده‌اند و ۲۵ درصد آسان و بقيه متوسط بوده‌اند، پس حتما ناشي از كاهش سطح آموزشي آنان است. در مجموع مي‌توان كارنامه دولت كنوني را در مساله آموزش و پرورش نيز از اين طريق كه نتيجه نهايي هر نوع سياست و اجرايي است مشاهده كرد، خيلي است كه از اين پايين‌تر هم بتوان رفت. درهمين‌باره محمدتقي فلاحي، كارشناس آموزش نيز گفته بود: افت تحصيلي دانش‌آموزان اتفاق جديدي نيست و سال‌ها در آموزش‌وپرورش وجود داشته است، اين مساله دلايل زيادي دارد، اما بخش زيادي از آن در خود مدرسه است، مثل اينكه دانش‌آموزان ما بي‌انگيزه هستند، علاوه بر اين معلم‌ها هم بي‌انگيزه هستند، وقتي يك معلم نارضايتي داشته باشد تسلط كامل خود را موقع آموزش به دانش‌آموزان از دست مي‌دهد. با نگاهي كه جامعه به موفقيت دارد، اين سوال در ذهن دانش‌آموز ايجاد مي‌شود كه آيا تحصيل كردن واقعاً او را به موفقيت مي‌رساند؟ سيد حسن موسوي چلك، رييس انجمن مددكاران اجتماعي ايران هم در اين باره گفت: امروز درس و تحصيل اولويت دانش‌آموزان نيست، ميان دانش‌آموزان ديگر انگيزه‌اي وجود ندارد، از خودشان سوال مي‌پرسند چرا درس بخوانيم، مادر و پدر ما كه درس خواندند آخرش چه شد؟ بنابراين فكر مي‌كنند اگر فقط ناخن بكارند درآمد بيشتري دارند.
