برق نيمي از خانه‌ها خورشيدي مي‌شود
آنطور كه مسوولان اعلام كرده‌اند، ايران در تلاش است در يك برنامه ميان‌مدت نيمي از مصرف برق بخش خانگي كشور را از طريق انرژي خورشيدي تامين و از اين طريق سالانه ۱۸ ميليارد متر مكعب در مصرف گاز طبيعي در كشور صرفه جويي كند.
آنطور كه مسوولان اعلام كرده‌اند، ايران در تلاش است در يك برنامه ميان‌مدت نيمي از مصرف برق بخش خانگي كشور را از طريق انرژي خورشيدي تامين و از اين طريق سالانه ۱۸ ميليارد متر مكعب در مصرف گاز طبيعي در كشور صرفه جويي كند. به‌گزارش ايسنا، در سال گذشته ميلادي سرمايه‌گذاري نيروگاه‌هاي دنيا در حوزه تجديدپذيرها ۸۳ درصد بوده در حاليكه در ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته ۸۰ درصد توليد در بخش نيروگاه‌هاي با سوخت فسيلي بوده است، بنابراين مي‌توان مشاهده كرد كه نيروگاه‌هاي تجديدپذير كه در حال حاضر ارزان‌ترين برق توليدي را در اختيار دارند، با سرعت زيادي در حال توسعه هستند. توسعه نيروگاه‌هاي بزرگ در سطح دنيا اتفاق افتاده و از جمله آن مي‌توان به نيروگاه ۲۷۰۰ مگاواتي در هند و ۲۰۰۰ مگاواتي در ابوظبي اشاره كرد، بنابراين بايد نيروگاه‌هاي تجديدپذير توسعه پيدا كنند. همچنين لازم است پايداري شبكه برق در كشور را با كمك نيروگاه‌هاي بزرگ ايجاد كنيم، آنطور كه محمود كماني - معاون وزير نيرو اعلام كرده قيمت‌هاي توليد انرژي تجديدپذير به‌شدت رو به كاهش است. تا پيش از اين هزينه نصب هر كيلووات انرژي تجديدپذير ۴۰۰۰ دلار بوده كه هم اينك به ۵۰۰ دلار رسيده و قيمت تجهيزات ساخت اين نيروگاه‌ها رو به كاهش است. وي با اشاره به انواع مدل‌هاي سرمايه‌گذاري در حوزه تجديدپذيرها در كشور اظهار كرد: استفاده از ظرفيت‌هاي ماده ۱۲ قانون رفع موانع توليد از جمله موارد كمك به سرمايه‌گذاران براي توليد انرژي‌هاي تجديدپذير است كه مي‌توان به مناقصه برگزار شده سرمايه‌گذاري در احداث و بهره‌برداري ۴۵۰۰ مگاوات توسط ساتبا اشاره كرد. همچنين با راه‌اندازي تابلوي برق سبز تجديدپذير كه در منطقه غرب آسيا براي اولين بار اتفاق افتاده است، گامي ديگر در راستاي توسعه تجديدپذيرها توسط ساتبا برداشته شده است. مجموع ظرفيت در حال برنامه‌ريزي براي توسعه نيروگاه‌هاي تجديدپذير ۳۰ هزار مگاوات است، حدود ۱۱۶۰۰ مگاوات نيروگاه تجديدپذير با ساختگاه‌هاي مشخص در حال احداث است كه قرار شده ظرف دو سال به سرانجام برسد. شركت‌ها و صنايع بزرگي نسبت به اخذ پروانه براي احداث نيروگاه‌هاي تجديدپذير اقدام كرده‌اند كه از جمله آنها مي‌توان به فولاد مباركه با سرمايه‌گذاري ۶۰۰ مگاوات و صنايع مس ۱۰۰۰مگاوات سرمايه‌گذاري اشاره كرد تا بخش عظيمي از ناترازي برق، حل و برق پاك توليد شود.
عزم دولت سيزدهم در حالي است كه كل ظرفيت منصوبه انرژي‌هاي تجديدپذير از سال ۱۳۷۲ تا سال ۱۴۰۰ معادل ۸۵۸.۵ مگاوات بوده و از آغاز دولت سيزدهم تاكنون ۲۲۵ مگاوات به اين ظرفيت اضافه شده، ۷۹ درصد كل ظرفيت منصوبه انرژي‌هاي تجديدپذير مربوط به قبل از دولت سيزدهم بوده و ۲۱ درصد بعد از اين دولت افزوده شده، استفاده از ماده ۱۲ قانون رفع موانع توليد، ماده ۱۶ قانون جهش دانش‌بنيان و مصوبه‌هاي شوراي اقتصاد و روش خريد تضميني برق از عوامل اثربخش در توسعه تجديدپذيرهاست.
در اين بين متوسط مصرف ساليانه مشتركان خانگي در سال ۱۴۰۱ در كل كشور برابر با ۳۱۰۶ كيلووات‌ساعت بود كه تنها ۸ استان فارس، كرمان، ايلام، كهگيلويه و بويراحمد، سيستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان و بوشهر از متوسط ذكر شده مصرف بيشتري داشته‌اند و غالب استان‌هاي كشور (۲۳ استان) از اين متوسط، برق كمتري مصرف كردند.
تعداد مشتركان بخش خانگي در انتهاي سال ۱۴۰۲ به بيش از ۳۲ ميليون مشترك رسيد و طي پنج سال آينده نيز اين رقم به حدود ۳۶ ميليون مشترك خواهد رسيد. يكي از راه‌هاي تأمين برق مورد نياز مشتركان خانگي، استفاده از پنل خورشيدي است. يك پنل خورشيدي با ظرفيت يك كيلووات در اغلب نقاط جغرافيايي ايران سالانه مي‌تواند ۱۵۰۰ كيلوات‌ساعت و به مدت ۲۰ سال، برق توليد كند.
اين ميزان برق به‌طور متوسط برابر با نيمي از برق مصرفي مشتركان خانگي در كشور است، در صورت تخصيص يك كيلوات پنل خورشيدي به ۳۶ ميليون مشترك خانگي در كشور، ظرفيت اين نوع نيروگاه‌ها به ۳۶۰۰۰ مگاوات مي‌رسد، با اين روش مي‌توان حداقل ۵۴ ميليارد كيلووات‌ساعت برق در سال توليد كرد.
اين طرح در يك بازه زماني ميان‌مدت به ۱۴.۴ ميليارد دلار اعتبار نياز دارد كه براي تحقق اين ميزان اعتبار مي‌توان از منابع حاصل از سوخت صرفه‌جويي شده در اثر توليد برق توسط نيروگاه‌هاي خورشيدي استفاده كرد. منابع حاصل از سوخت صرفه‌جويي شده در اثر توليد برق توسط نيروگاه‌هاي خورشيدي حتي اگر تماماً با نرخ گاز طبيعي هم در نظر گرفته شود (مثلاً ۲۰ سنت به ازاي مترمكعب) و از بهاي بالاتر سوخت مايع نيروگاه‌ها در فصل سرد سال نسبت به گاز طبيعي چشم‌پوشي شود، سالانه معادل ۳.۶ ميليارد دلار خواهد بود كه مي‌تواند سرمايه‌گذاري مورد نياز براي احداث نيروگاه‌هاي خورشيدي خانگي را ظرف ۴ سال پوشش دهد.
دولت مي‌تواند به اتكاي اين روش تأمين مالي نسبت به واگذاري تدريجي پنل خورشيدي به كليه مشتركان برق (به ميزان يك كيلووات به ازاي هر مشترك) به صورت رايگان و يا با دريافت حداكثر ۲۰ درصد هزينه آن، اقدام كرده و در قبال اين اقدام، مشترك مكلف شود نسبت به حفظ و نگهداري پنل خورشيدي در طي عمر مفيد آن (حداقل ۲۰ سال) و توليد برق اقدام و از برق توليدي پنل خورشيدي براي تأمين بخشي از برق مورد نياز خود استفاده كند.
در صورتي كه در انتهاي هر سال، ميزان برق توليدي پنل خورشيدي نسبت به كل مصرف برق مشترك خانگي در آن سال بيشتر باشد، برق توليدي مازاد در اولين صورت‌حساب برق مشترك در سال بعد با نرخ روز تابلوي سبز بورس انرژي، تسويه و در صورتي كه برق توليدي از حد متعارف توليد پنل خورشيدي با توجه به عمر باقيمانده آن كمتر باشد با همان نرخ در اولين صورت‌حساب برق مشترك در سال بعد با او تسويه شود.
همچنين در صورتي كه در ساخت‌وسازهاي جديد، سازندگان بر اساس الزام قانوني، مكلف شوند كه براي هر واحد مسكوني به ميزان يك كيلووات نيروگاه خورشيدي در محل ساخت مسكن احداث كنند، سالانه به‌طور متوسط ۷۰۰ مگاوات به ظرفيت نيروگاه‌هاي خورشيدي اضافه خواهد شد.
بخش صنعت كه خواهان عدم محدوديت برق در دوره گرم سال است نيز مي‌تواند در راستاي عمل به تكاليف ماده ۱۶ قانون جهش توليد دانش‌بنيان به جاي احداث نيروگاه‌هاي خورشيدي بزرگ كه اتصال آن به شبكه، مستلزم تقويت شبكه انتقال برق است نسبت به احداث يك كيلووات پنل خورشيدي براي هر مشترك خانگي اقدام كند و به ازاي اين اقدام به ميزان مشابه از برنامه‌هاي مديريت مصرف برق، مستثني شود.
علاوه بر روش‌هاي مورد اشاره، كارخانجات سازنده پنل خورشيدي در كشور نيز مي‌توانند نسبت به واگذاري يك كيلووات پنل خورشيدي به مشتركان خانگي برق داوطلب در قالب فراخوان و فروش درازمدت اقساطي (مثلاً ظرف مدت ۵ سال) اقدام كنند و خريداران پنل خورشيدي نيز مي‌توانند از محل فروش برق توليدي به شبكه بر اساس تعرفه‌هاي مصوب، اقساط خود را ظرف مدت ۵ سال پرداخت كرده و براي عمر باقيمانده پنل خورشيدي (مثلاً ۱۵ سال) از درآمد فروش برق بهره‌مند شوند.
صرفه‌جويي سالانه ۱۸ ميليارد مترمكعب گاز طبيعي يا معادل آن سوخت مايع در نيروگاه‌هاي حرارتي، توسعه ظرفيت كارخانجات داخلي توليد پنل خورشيدي، افزايش پايداري شبكه برق سراسري و رفع ناترازي، افزايش امنيت انرژي، رفع ناترازي توليد و مصرف در فاصله زماني كمتر، كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي و حفظ محيط زيست با كاهش سوخت‌هايي مانند مازوت، افزايش راندمان انرژي ازجمله موضوعات مهمي است كه صنعت برف را به سمت استفاده بيشتر از انرژي‌هاي تجديدپذير سوق مي‌دهد.
