تنها يك روز كاري تا پايان سال باقي مانده و بورس نيز در اين روزها سرخ‌پوش شده و شاهد خروج نقدينگي بيشتر از چرخه معاملات هستيم. اين درحالي رخ مي‌دهد كه سال‌هاي اخير بورس تهران در آخرين روزهاي معاملاتي مثبت بود و امسال شاهد سرخ‌پوشي اين بازار هستيم.
در شرايط حال حاضر بايد دو نكته را مد نظر قرار داد نخست اينكه نرخ دلار در حال حاضر اختلاف زيادي با نرخ نيما دارد و نزديك بودن نرخ نيما به نرخ آزاد و كاهش اين اختلاف مي‌تواند محرك اصلي بازار در اوايل سال آتي باشد.
همچنين نرخ سود اوراق خزانه به ۳۴ درصد رسيده است.در طي چند سال گذشته اين نرخ‌ها بي‌سابقه بوده چنانچه رونق پايدار بازار با كاهش نرخ اوراق خزانه آغاز خواهد شد، همچنين انتظار داريم معاملات اين هفته كه آخرين هفته سال است و طي سه روز جلسه معاملاتي است و تسويه آن چهار روز بعد است، رونق بيشتري نسبت به اين هفته داشته باشد. اما به‌طور كلي به نظر نمي‌رسد كه بورس تهران در آخرين روزمعاملاتي سال بتواند درخشش خوبي داشته باشد و احتمالا پايان معاملات نيز با سرخ پوشي گره می خورد.
رشد اقتصادي كشور
براساس محاسبات مقدماتي اداره حساب‌هاي اقتصادي اين بانك، توليد ناخالص داخلي به قيمت پايه (به قيمت‌هاي ثابت سال 1395) در سه ماهه سوم سال 1402 به رقم 3971.8 هزار ميليارد ريال رسيد كه نسبت به سه ماهه سوم سال 1401، رشد 4.3 درصدي را نشان مي‌دهد. همچنين رشد اقتصادي بدون نفت طي دوره مذكور معادل 3.3 درصد بود.
بررسي وضعيت سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي مختلف اقتصادي (به قيمت‌هاي ثابت سال 1395) مبين آن است كه در سه ماهه سوم سال 1402 تشكيل سرمايه ثابت ناخالص از رشد 4.9 درصدي نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بود؛ به‌طوري رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص در دو زيربخش اصلي ماشين‌آلات و ساختمان به ترتيب معادل 7.2 و 3.3 درصد است.
در مجموع عملكرد توليد ناخالص داخلي كشور در نه‌ماهه سال 1402 با احتساب نفت و بدون احتساب نفت به قيمت‌هاي ثابت سال 1395 به ترتيب به 12083.0 و 10968.3 هزار ميليارد ريال رسيد كه نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتيب با افزايش 4.5 و 3.5 درصدي همراه بود. بررسي عملكرد رشد اقتصادي بر حسب گروه فعاليت‌هاي اقتصادي (به قيمت‌هاي ثابت سال 1395) نشان مي‌دهد، رشد توليد ناخالص داخلي در سه ماهه سوم سال 1402 حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده در تمامي گروه‌هاي اصلي است. رشد محقق شده گروه‌هاي نفت و گاز، صنايع و معادن، خدمات و كشاورزي، جنگلداري و ماهيگيري نسبت به دوره مشابه سال قبل به ترتيب معادل 14.5، 4.1، 3.6 و 0.6 درصد است.
بررسي توليد ناخالص داخلي برحسب اقلام هزينه نهايي (به قيمت‌هاي ثابت سال 1395) در سه ماهه سوم سال 1402 نشان مي‌دهد، هزينه‌هاي مصرف نهايي بخش خصوصي و تشكيل سرمايه ثابت ناخالص به ترتيب از نرخ‌هاي رشد 0.7 و 4.9 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند. در اين فصل هزينه‌هاي مصرف نهايي بخش دولتي نسبت به فصل مشابه سال 1401 كاهش 6.2 درصدي را تجربه كرده است. در اين دوره رشد تشكيل سرمايه ثابت ناخالص به تفكيك ماشين آلات و ساختمان به ترتيب معادل 7.2 و 3.3 درصد بود.
سير صعودي دلار
قيمت دلار طي آخرين روز كاري هفته اخير با كاهش 200 توماني روبه‌رو شد اما همچنان در مرز 60 هزارتوماني قرار دارد. اسكناس دلار در حالي روند افت پلكاني را پشت سر گذاشت كه فشار و خواست سياست‌گذار فريز قيمت دلار بود. سياستي كه با تكيه بر خبردرماني و ارزپاشي و اقدامات مختلف در سال ۱۴۰۲ به‌طور پيوسته پابرجا بود.
معامله‌گران براي چند روز باقيمانده از سال جاري، احتمال افت ۲۰۰ تا ۳۰۰ توماني قيمت دلار را مي‌دهند. به اعتقاد آنها اسكناس امريكايي با همين نوسانات محدود، در منطقه قيمتي فعلي سال را به پايان خواهد رساند. تحليلگران اقتصادي هدف سياست‌گذار از برگشت قيمت دلار به محدوده 50 هزار توماني را اقدامي موقت و در راستاي دستاوردسازي مي‌دانند. به نظر مي‌رسد با توجه به تثبيت دلار در پله‌هاي انتهايي 50 هزار توماني در روزهاي باقيمانده از اسفند، نبايد انتظار نوسان قيمتي خاصي را براي اسكناس امريكايي داشت.
به‌طور كلي اين افزايش قيمت دلار در بازار آزاد مي‌تواند به صورت رواني روي بازار سرمايه تاثير بگذارد؛ اما مساله اينجاست كه تنها چند روز كاري تا پايان سال باقي مانده و در اين مدت حتي افزايش سنگين قيمت دلار نمي‌تواند يك ركوردشكني سنگين را براي بورس در پي داشته باشد. از سوي ديگر قيمت دلار در بازار نيمايي روي بورس دارد و نبايد به تاثيرگذاري عمده قيمت دلار بازار آزاد ايمان داشت. درحال حاضر قيمت دلار نمي‌تواند تاثير چنداني روز بازار سرمايه داشته باشد و نتيجه افزايش يا كاهش قيمت دلار را بايد در روزهاي ابتدايي معاملات سال آينده ديد كه به عقيده بسياري از كارشناسان اين روند تاثير احتمالا مثبت خواهد بود و بدين‌ترتيب اولين هفته معاملات فروردين ماه با سبزپوشي آغاز مي‌شود.
پيش‌بيني بورس در آخرين روزها
به نظر مي‌رسد بازار سرمايه در روزهاي پاياني سال نوسان كمي داشته باشد و در حوالي محدوده فعلي ماندگار باشد. طرفه آنكه ممكن است بسياري از سهامداران ترجيح دهند پيش از تعطيلات بخشي از سرمايه خود را از بازار خارج كنند تا از سرمايه خود در برابر ريسك اخبار و رخدادهاي احتمالي سياسي و اقتصادي در روزهاي تعطيلات نوروز محافظت كنند.
همچنين اكوايران نوشت كه انتظار از سياست‌گذار اين است كه در روزهاي پاياني سال و روزهاي ابتدايي سال آينده سعي در ثبات بخشي و كاهش ريسك‌هاي كلان و سيستماتيك بازار داشته باشد.
آنچه مورد اتفاق نظر كارشناسان است، اين است كه در دو سال اخير نه تنها اعتماد سرمايه‌گذاران به بازار سرمايه شديداً كاهش يافته، بلكه فعالان اقتصادي و سهامداران خرد نسبت به هرگونه سياست‌گذاري دولت و سازمان بورس بدبين هستند. اين باور عمومي در ميان فعالان بازار سرمايه شكل گرفته كه دولت نقش اصلي را در بازار ايفا مي‌كند و اولويت اول او كسب درآمد و پوشش كسري بودجه خود است. فارغ از درستي يا نادرستي چنين باورهايي، مهم اين است كه سرمايه اجتماعي دولت كاهش يافته و سياست‌گذار نيز در ترميم سرمايه اجتماعي ناتوان و ناكام بوده است. سازمان بورس و شركت بورس تهران حتي در فني‌ترين حوزه‌هاي فعاليت خود مانند بهبود عملكرد هسته معاملات، كاربري وبسايت معاملات و افزايش شفافيت در گزارش‌دهي شركت‌ها نيز ناكام بوده‌اند. در مجموع در پايان سال مي‌توان گفت سازمان بورس نمره قبولي دريافت نمي‌كند.
بازار از نگاه معاملات
در معاملات دومين روز كاري هفته يعني شنبه شاخص كل بورس تهران هزار و 517 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 148 هزار و 518 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با ريزش هزار و 794 واحدي در رقم 730 هزار و 236 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس با رشد 4 واحدي به رقم 24 هزار و 856 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با افزايش 161 واحد به سطح 134 هزار و 62 واحد رسيد.
فولاد، ميدكو و شپنا نمادهاي قرمز پوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در افت شاخص كل بورس داشتند. در سوي ديگر نمادهاي فملي، شيران و وبصادر از نمادهاي سبز بودند كه اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نيز نمادهاي بپاس، هرمز و شگويا بيشترين اثر كاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهاي وسپهر، فصبا و ماديرا بيشترين اثر افزايشي را بر شاخص كل فرابورس داشتند. در بين نمادهاي پرتراكنش بورس نماد خودرو بيشترين تراكنش را داشت و شپنا و خگستر در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند. در فرابورس نيز آردينه، فصبا و بيوتيك بيشترين تراكنش را داشتند.
روز شنبه ارزش معاملات كل بازار سهام به 84 هزار و 143 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 66 هزار و 33 ميليارد تومان بود كه 78 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز تشكيل مي‌دهد.ارزش معاملات خرد نيز با كاهش 14 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 3 هزار و 837 ميليارد تومان رسيد.
در معاملات اين روز نماد فملي بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 423 ميليارد تومان بود. پس از فملي، وبانك بيشترين ارزش معاملات را داشت و خودرو رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد خساپا و خگستر در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند. در معاملات شنبه، 29 نماد صف خريد داشتند و 62 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با رشد 43 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 89 ميليارد تومان افزايش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با افزايش 12 درصدي به 280 ميليارد تومان رسيد.
