بازار سرمايه روز گذشته شرايط چندان قابل توجهي نداشت از يك سو مجيد عشقي، رييس سازمان بورس با جايگاه خود خداحافظي كرد و از سوي ديگر طي روزهاي شنبه و يكشنبه سامانه معاملاتي فرابورس دچار اختلال شد. برخي از كارشناسان پيش مي‌كنند كه در روزهاي اخير سال به علت اختلالات احتمال تعطيلي وجود دارد.
مساله اينجاست كه اين اختلال پي در پي باعث شده بازار دوباره قرمز شود و برخلاف پيش بيني‌ها در روزهاي آخر سال كه قرار بود بورس مثبت شود يك مولفه بيروني باعث قرمزپوشي بورس تهران شد.
شنبه ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۲ بود كه قبل از شروع بازار طي يك اطلاعيه‌اي به سهامداران درباره تاخير در آغاز سفارش‌گيري سامانه فرابورس اطلاع‌رساني شد. در اين اطلاعيه مديريت عمليات بازار فرابورس اعلام كرده بود: پيرو اطلاع‌رساني شركت مديريت فناوري بورس تهران به علت بروز اشكال فني در زيرساخت فني سامانه معاملات، سفارش‌گيري بازارهاي فرابورس ايران در ساعت ۸:۲۵ و ۸:۴۵ آغاز نخواهد شد. ساعت شروع سفارش‌گيري و انجام معاملات بازارهاي فرابورس متعاقباً اطلاع‌رساني خواهد شد.
بعد از آن معاون عمليات بازار فرابورس ايران طي مصاحبه‌اي توضيحاتي را درباره اختلال سامانه معاملاتي ارايه داد. محمد صادق غزنوي گفت كه از لحظه بروز اشكال فني در زيرساخت فني سامانه معاملات، اين موضوع را به اهالي بازار اعلام كرده و به‌طور مداوم در حال پيگيري حل آن از مديريت فناوري بورس تهران هستيم تا به محض برطرف شدن، معاملات امروز در فرابورس صورت پذيرد. او با بيان اينكه زيرساخت فني سامانه معاملات پيش از شروع ساعت بازار روز يكشنبه ۱۹ اسفندماه با مشكل فني مواجه شد، به همين دليل انجام سفارش‌گيري تا برطرف شدن اين مشكل از جانب مديريت فناوري بورس امكان‌پذير نيست.
دوباره روز يكشنبه ۲۰ اسفندماه ۱۴۰۲ و قبل از شروع بازار اطلاعيه منتشر شد مبني بر اينكه باز هم سامانه‌ها اختلال دارند و شروع معاملات فرابورس متعاقبا اعلام مي‌شود. در اين اطلاعيه آمده بود: كاربران گرامي پيرو اطلاع‌رساني شركت مديريت فناوري بورس تهران و عمليات بازار فرابورس ايران، به علت بروزاشكال فني در زيرساخت فني سامانه معاملات، سفارش‌گيري بازارهاي فرابورس ايران در ساعت ۸:۲۵ و ۸:۴۵ آغاز نخواهد شد. ساعت شروع سفارش‌گيري و انجام معاملات بازارهاي فرابورس متعاقباً اطلاع‌رساني خواهد شد.
نبض بورس نيز دلايلي براي اين موضوع آورد و نوشت اينكه سامانه‌هاي با اختلال مواجه شوند براي سهامداران چيز عجيبي نيست چون در اين بازار هر چيزي ممكن است و آنها قبلا تجربه اين اختلال‌ها را داشته اند! اما چند مورد واقعا عجيب است: اول اينكه دو روز متوالي اين اتفاق رخ داده است!
دوم اينكه در گذشته اگر سامانه با اختلال مواجه مي‌شد نهايتا همان روز اصلاح و معاملات در يك زماني بعد از زمان قانوني بازار انجام مي‌شد! سوم اينكه در اين اطلاعيه‌هايي كه منتشر شده است شما هيچ ردي از معذرت خواهي از سهامداران نمي‌بينيد! گويا سهامداران مقصر اين ماجرا هستند!
چهارم اينكه آقاي محمدعلي شيرازي مديرعامل محترم فرابورس دقيقا كجاييد؟ چرا هيچ خبر و مصاحبه‌اي از شما در اين زمينه نيست؟ آيا اطلاع داريد كه در بازاري كه شما مدير آن هستيد دو روز است كه چه اتفاقي رخ داده است؟
تلاطم در بورس
يك كارشناس بازار سرمايه درخصوص شرايط اين روزها نوشت كه «اين روزها كه بازار ارز دچار تلاطم است، برخي معتقدند كه خروج نقدينگي از بازار بورس و انتقال آن به بازار ارز، روي قيمت ارز اثر دارد. اين گمانه‌زني‌ها معمولا منبع موثقي ندارد اما هر زمان كه مردم و سرمايه‌گذاران عام به اين نتيجه برسند كه مي‌توانند سرمايه خود را در جاي بازار بهتري سرمايه‌گذاري كنند اين كار را انجام مي‌دهند.
در سال ۹۹ با وجود فعاليت و بازدهي مناسب بازار سرمايه ۲۴ همت، در سال ۱۴۰۰، ۴۰ همت، در سال ۱۴۰۱، ۶۰ همت و در سال جاري تا اين لحظه ۹۰ همت پول حقيقي و نقدينگي از بازار سرمايه خارج شده كه مي‌تواند در بازارهاي مختلف از جمله ارز، مسكن، خودرو و ... كه بازارهاي سفته بازي محسوب مي‌شوند سرمايه‌گذاري شده باشد. اين ميزان خروج نقدينگي مي‌تواند حاصل كم اعتماد شدن مردم به بازار سرمايه باشد، ضمن اينكه سياست‌هاي نادرست دولت و بانك مركزي كه در سال‌هاي جاري اجرا شده مي‌تواند عامل خروج نقدينگي از بازار سرمايه باشد، همچنين، سازمان بورس هم كه نسبت به سياست‌هاي مرتبط دولت با بازار سرمايه فضاي انفعالي دارد كه اين هم مي‌تواند دليل ديگري براي خروج نقدينگي از بازار سرمايه باشد .بورس بازار مولد اقتصاد است و بازارهاي ديگر همچون ارز، خودرو، طلا، مسكن و ... بازارهاي سفته بازي
است، تا زماني كه عوامل خروج نقدينگي از بازار سرمايه رفع نشود سرمايه‌گذاران سرمايه خود را از اين بازار به بازارهاي ديگر منتقل مي‌كنند.»
بازار از نگاه معاملات
در معاملات دومين روز كاري هفته يعني يكشنبه، شاخص كل بورس تهران 3 هزار و 494 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 160 هزار و 255 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با ريزش 958 واحدي در رقم 738 هزار و 812 واحدي ايستاد.
روز يكشنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار منفي شد و 173 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد. در اين روز نماد شپنا بيشترين خروج پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 29 ميليارد تومان بود. پس از شپنا، نمادهاي شبندر، شتران، وبصادر، وغدير و ثفارس بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي واميد، حفارس، انرژي، پرداخت و وساپا تعلق داشت.
روز يكشنبه فولاد، فارس و تاپيكو نمادهاي قرمز پوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در افت شاخص كل بورس داشتند. در سوي ديگر نمادهاي واميد، ومعادن، فملي و خودرو از نمادهاي سبز بودند كه اثر مثبت بر شاخص داشتند. در بين نمادهاي پرتراكنش بورس نماد خودرو بيشترين تراكنش را داشت و خساپا و فولاد در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند.
روز يكشنبه ارزش معاملات كل بازار سهام به 5 هزار و 119 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 56 ميليارد تومان بود كه يك درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز تشكيل مي‌دهد. ارزش معاملات خرد نيز با كاهش 10 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 2 هزار و 998 ميليارد تومان رسيد.
در معاملات روز اخير نماد شاراك بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 102 ميليارد تومان بود. پس از شاراك، خودرو بيشترين ارزش معاملات را داشت و فولاد رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد فملي و خساپا در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند. در معاملات يكشنبه، 10 نماد صف خريد داشتند و 4 نماد با صف فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با افت 78 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 20 ميليارد تومان كاهش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با افزايش 62 درصدي به 60 ميليارد تومان رسيد.
