تعادل|
هر چند ديگر نهادهاي رسمي ارقامي در مورد قيمت سبد معيشت و تورم منتشر نمي‌كنند. اما كافي است افزايش قيمت‌ها در بهمن ماه گذشته را مورد بررسي قرار دهيم تا ببينيم كه نرخ سبد معيشتي در كلان‌شهرها به بيش از ۳۰ ميليون تومان رسيده و اين در حالي است كه دولت اعلام كرده براي افزايش حقوق كارمندان و كارگران در سال پيش رو به دليل تورم‌هاي انتظاري محدوديت دارد. با اين وضعيت بايد گفت كه مزد ۱۴۰۳ در كما به سر مي‌برد و در واقع دولت نه تنها نمي‌تواند كنترلي بر روي تورم داشته باشد كه حتي نمي‌تواند دستمزد كارگران را به سبد معيشتي مورد نيازشان هم نزديك كند. از سال ۹۸ تاكنون شاخص‌هاي تورمي در مسير صعودي قرارگرفته‌اند و اين صعود طي سال‌هاي ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ وارد مرحله جديدي شد. در همين سال‌ها بود كه فقر مطلق در جامعه به شكل كاملا محسوسي افزايش پيدا كرد. حالا ديگر بسياري از كارگران توان خريد بسياري از اقلام مورد نياز خوراكي را ندارند. گوشت قرمز و مرغ از سفره معيشت بسياري از مردم بيرون گذاشته شده است. ماهي هم كه از سال‌ها قبل با قيمت‌هايي عرضه مي‌شد كه هر كسي توان خريد آن را نداشت. بسياري از مردم حتي براي تامين پروتئين مورد نياز خود از طريق تخم مرغ هم با مشكل مواجهند چرا كه براي خيلي از افراد خريد تخم مرغ دانه‌اي ۴ هزار تا ۴ هزار و ۵۰۰ تومان غير ممكن به نظر مي‌رسد. هر چه پيش مي‌رويم قيمت أقلام خوراكي به حدي افزايش پيدا كرده كه نشان از سقوط سنگين افراد به زير خط فقر مطلق دارد. اين در حالي است كه هنوز هم دولتمردان معتقدند تورم را كنترل كرده‌اند. هنوز هم كارگران
چشم انتظار برگزار شدن جلسه شوراي عالي كار و افزايش دستمزدها با توجه به تورم هستند و هنوز هم مسوولان سعي دارند وضعيت اقتصادي را بهتر از آن چيزي كه هست نشان دهند در حالي كه واقعيت موجود در جامعه نشان مي‌دهد كه فقر هر روز دامنه بيشتري پيدا و افراد بيشتري را درگير خود مي‌كند.
حذف پروتئين از سفره خانواده ها
با افزايش قيمت گوشت قرمز به كيلويي ۸۰۰ هزار تومان و افزايش قيمت مرغ به كيلويي بيش از ۹۰ هزار تومان باعث شده تا پروتيين از سفره بسياري خانواده‌ها حذف شود. فرقي نمي‌كند شما يك بازنشسته باشيد يا كارگر يا حتي كارمند به هر حال از پس خريد پروتئين مورد نياز خود با توجه به حقوقي كه دريافت مي‌كنيد بر نخواهيد آمد.
فريدون ملكي، كارشناس اقتصادي در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: متاسفانه اطلاعات مسوولان با آن چيزي كه درجامعه جريان دارد تفاوت داشته و همين امر باعث شده تا آنها تصوير درست و دقيقي از انتظارات مردم نداشته باشند. اين اشتباه حاصل كدام محاسبه خطا است مساله‌اي است كه بايد مورد بررسي قرار بگيرد. وقتي واقعيت جامعه نرخ سبد معيشت را در بهترين حالت ۲۸ ميليون تومان محاسبه مي‌كند در حالي كه حقوق كارگران و بازنشستگان و حتي برخي از كارمندان يك سوم اين مبلغ هم نيست نمي‌توانيم مدعي كنترل تورم در جامعه باشيم.
او مي‌افزايد: در حال حاضر مردم حتي براي خريد ابتدايي‌ترين مايحتاج خود هم با مشكل مواجهند. كارگران اگر قرار باشد در تمام طول ماه تنها از نان و تخم‌مرغ يا پنير استفاده كنند باز هم حقوقي كه دريافت مي‌كنند كفاف تامين همين سه قلم را هم نمي‌دهد. نبايد فراموش كنيم كه بخش عظيمي از دريافتي افراد صرف پرداخت هزينه‌هاي مسكن مي‌شود و همين امر باعث شده كه سفره مردم هر روز بيشتر از روز قبل خالي‌تر شود.
اين كارشناس اقتصادي درباره نتيجه بررسي‌هاي كميته مزد در جلسه شوراي عالي كار مي‌گويد: تا زماني كه دستمزدها به تورم نزديك نشود ما نمي‌توانيم انتظار داشته باشيم كه وضعيت معيشت كارگران به سامان برسد. البته با توجه به اظهارنظرهاي چند روز گذشته به خوبي مي‌توان دريافت كه دولت هيچ تصميمي براي رساندن دستمزد به تورم موجود ندارد و از همين الان هم محدوديت‌هايي در اين زمينه اعلام شده است.
جنگيدن براي بقا
فاطمه رحماني، كارشناس جامعه‌شناسي نيز در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: در حال حاضر مردم براي بقاي خود در حال جنگ با تورمي هستند كه هيچ كنترلي بر آن ندارند. همين مساله باعث شده تا مشكلات و آسيب‌هاي اجتماعي نيز به ميزان گسترده‌اي افزايش پيدا كند. فساد، دزدي، خودكشي و... طي سه سال گذشته با افزايش چشمگيري مواجه شده است و اگر قرار باشد وضعيت به همين منوال ادامه پيدا كند نمي‌توانيم آينده خوبي را براي جامعه پيش بيني كنيم. وقتي اكثريت جامعه در فقر و فلاكت به سر ببرند كم‌كم تمامي ارزش‌هاي اخلاقي جايگاه خود را از دست مي‌دهند و جامعه دچار هرج و مرج و بحران مي‌شود.
او مي‌افزايد: حالا ديگر تمام مردم با اين واقعيت تلخ مواجه شده‌اند كه دريافتي آنها به ريال است اما هزينه‌هاي زندگي‌شان به دلار محاسبه مي‌شود و همين امر باعث شده تا قدرت خريد افراد هر روز كاهش پيدا كند در چنين شرايطي ما با كم ارزش شدن پول ملي هم مواجه هستيم تمامي اينها مي‌تواند تاثيرات مخربي در مناسبات اجتماعي داشته باشد. در واقع وقتي مردم با اين ميزان از فاصله طبقاتي مواجه مي‌شوند ديگر نمي‌توان انتظار داشت كه رفتار آنها در چارچوب اخلاق و رعايت قوانين باشد. هر چه فاصله طبقاتي در كشور بيشتر شود ناهنجاري‌هاي اجتماعي افزايش پيدا مي‌كند و اين مساله نبايد از ديد مسوولان امر دور بماند.
رحماني مي‌گويد: ما نمي‌توانيم مردم را در فقر و فلاكت نگاه داريم و از آنها انتظار داشته باشيم تا تمامي قوانين جامعه را به‌طور دقيق و كامل اجرا كنند. همين مساله باعث مي‌شود كه ناگهان با افزايش آمار دزدي، زورگيري و ... در جامعه مواجه مي‌شويم. از طرف ديگر بي‌توجهي به مشكلات معيشتي مردم اعتماد آنها نسبت به مسوولان را خدشه‌دار مي‌كند و اين از بين رفتن اعتماد خود مي‌تواند عواقب ناراحت‌كننده‌اي به دنبال داشته باشد.
صعود شاخص‌هاي تورمي در جديدترين
داده‌هاي مركز آمار
در تازه‌ترين داده‌هاي مركز آمار صعود شاخص‌هاي تورمي خوراكي‌ها همچنان با قدرت بسيار ادامه دارد؛ اين داده‌ها نشان مي‌دهد « ۳۸ درصد اقلام خوراكي منتخب، در بهمن ماه تورمي بيشتر از تورم سالانه داشته‌اند»؛ در بهمن ماه ١٤٠٢، از ٥٣ قلم خوراكي منتخب در نقاط شهري، تعداد ٢٠ قلم، درصد تغيير قيمت سالانه‌شان بالاتر از نرخ تورم نقطه‌اي نقاط شهري كشور (۳۶.۲ درصد) بوده است. در اين ميان، انواع پروتئين همچنان ركورددار تورم سالانه است.
تورم ماهانه اقلام پروتئيني در بهمن‌ماه ركورددار است؛ داده‌هاي مركز آمار ايران نشان مي‌دهد «در بهمن امسال، اقلام ماهي قزل‌آلا با ۳.۲ درصد، گوشت گوسفند با ٢.٩ درصد و كنسرو تن ماهي با ٢.٠ درصد بيشترين افزايش قيمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.»
فقط تخم‌مرغ!
به گزارش ايلنا نشانه‌هايي از اين واقعيت تلخ كه كارگران گزينه ديگري براي پر كردن سفره‌ها به جز نان و پنير و نان و تخم‌مرغ ندارند و تخم‌مرغ به تنها قلم پروتئيني خوراك فرودستان تبديل شده، در اظهارات مقامات رسمي نيز ديده مي‌شود. يازدهم اسفندماه، رييس اتحاديه مرغ تخم‌گذار تهران گفت: «روزانه ۳۷۰۰ تا ۳۸۰۰ تن و ماهانه ۱۰ تا ۱۵ هزارتن تخم مرغ در كشور توليد مي‌شود. مصرف تخم مرغ بالا رفته، زيرا ارزان‌ترين كالاي پروتئيني بوده و همچنين در نيمه دوم سال نيز تقاضا بيشتر مي‌شود. سرانه مصرف تخم‌مرغ در كشور در سال‌هاي اخير به حدود ۱۴ تا ۱۵ كيلو رسيده است.»
سبد معيشت را «واقعي» ببينيد
حال سوال اينجاست با اين صعود سنگين قيمت‌ها چگونه قرار بوده سفره‌هاي كارگران و سطح زيستي آنها از نابودي و سقوط مدام حفظ شود؛ وقتي افزايش چندباره نرخ ارز، خبر از تداوم نمودارهاي تورمي با سرعت بيشتر دارد، افزايش دستمزد كارگران شاغل و بازنشسته بايد چه رقمي مصوب شود كه بتواند از پس هزينه‌هاي زندگي بربيايد؟ براساس آخرين محاسبات مستقل، سبد معيشت خانوارهاي كارگري (حداقل هزينه‌هاي زندگي در يك ماه) براساس داده‌هاي تورمي آذرماه در كلان‌شهرها به بيش از ۲۸ ميليون تومان رسيده است؛ اگر داده‌هاي تورمي بهمن ۱۴۰۲ را مبنا قرار دهيم و با احتساب اينكه مبناي محاسبات سبد معيشت، سبد خوراكي‌هاي خانوار است و اقلام خوراكي به خصوص پروتئيني، ركورددار تورم بهمن ماه بوده‌اند، سبد معيشت واقعي اين روزها چه نرخي دارد؟ عليرضا خرمي، در اين رابطه با تاكيد بر اينكه «اكنون ديگر نوبت دولت و وزير كار و تمامِ دست‌اندركاران تعيين حقوق و دستمزد است كه چشم خود را بر روي واقعيت باز كنند و ببينند كارگران ديگر نان در سفره ندارند» مي‌گويد: كارگران با اين حقوق‌هاي ناچيز شرمنده اولاد و خانواده خود هستند؛ حداقل حقوق كارگران ۷ الي ۸ ميليون تومان است اما چندين ماه است كه سبد معيشت از مرز ۲۳ ميليون تومان عبور كرده است؛ انتظاري كه كارگران دارند اين است كه حداقل امسال سبد معيشت را «واقعي» ببينند و سياسي به قضيه مزد نگاه نكنند.
اين فعال صنفي كارگران شركت پلي‌اكريل اصفهان تاكيد مي‌كند كه «اگر داده‌هاي تورمي بهمن را مبناي كار قرار دهند و وزن اقلام در سبد معيشت را واقعي در نظر بگيرند، حتماً رقم سبد معيشت در كلان‌شهرهاي كشور از ۳۰ ميليون تومان هم فراتر رفته است.»
