گلي ماندگار|
هنوز مشخص نشده كه در سال آينده قرار است كارگران چقدر دستمزد داشته باشند. در واقع معلوم نيست چه ميزان به دستمزد آنها اضافه خواهد شد اما در حال حاضر به گفته كارشناسان حوزه اقتصادي خط فقر نزديك به ۲۳ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان است در حالي كه كارگران در حال حاضر حقوقي نزديك به ۹ ميليون تومان دريافت مي‌كنند. هر چند مسوولان وزارت كار در جلسه گذشته شوراي عالي كار با پيش كشاندن مزد منطقه‌اي عملا از اعلام ميزان افزايش دستمزد كارگران شانه خالي كردند اما مساله اينجاست اين فرار رو به جلو تا كي ادامه خواهد داشت و چه زماني مشخص مي‌شود كه كارگران براي سقوط نكردن زير خط فقر چه كاري بايد انجام بدهند. سال‌هاست كه دخل و خرج مردم با هم همخواني ندارد اما طي ۳ سال گذشته اين مساله شدت بيشتري گرفته و در سال ۱۴۰۲ تورم بيش از پيش افزايش پيدا كرده است. نكته جالب ماجرا اين است كه مسوولان در سال ۱۴۰۱بارها و بارها اعلام كردند كه دستمزد كارگران را براي سال ۱۴۰۲ بيش از ۵۷ درصد افزايش داده‌اند. اما هيچ كس به اين مساله اشاره نكرد كه افزايش ۵۷ درصدي مزد كارگران در نهايت يك ميليون و ۵۰۰ هزار تومان به حقوق آنها اضافه كرد اما در همين مدت تورم بالاي ۴۵ درصد و چند برابر شدن اجاره‌بهاي مسكن حتي جاي نفس كشيدن براي كارگران باقي نگذاشت.
وضعيت نامعلوم دستمزدها و عيدي ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار توماني
همانطور كه هنوز وضعيت دستمزد كارگران مشخص نشده است دولت با اعلام اينكه امسال به بازنشستگان ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان عيدي مي‌دهد يك بار ديگر نشان داد كه توجه به تورم و تعيين عيدي و دستمزد بر أساس آن أصلا در دستور كار دولت نيست. اينكه يك بازنشسته با حقوق اندك قرار است با ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان چه كار كند سوالي نيست كه دولت خود را موظف به پاسخگويي در مورد آن بداند. عليرضا منفرد، كارشناس اقتصادي در اين باره به «تعادل» مي‌گويد: عيدي در نظر گرفته شده براي بازنشستگان مايه شرمساري است. اينكه يك بازنشسته در بهترين حالت ممكن است ۱۵ ميليون تومان دريافتي داشته باشد چطور مي‌تواند هزينه‌هاي شب عيد را با عيدي ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار توماني تامين كند. اين در حالي است كه اكثر جامعه بازنشستگان حقوقي زير ۱۰ ميليون تومان دريافت مي‌كنند. او مي‌افزايد: اين بي‌توجهي به وضعيت معيشت و اين نوع برخورد با افرادي كه سال‌ها در اين كشور زحمت كشيده‌اند و حالا كمترين حق‌شان زندگي در رفاه نسبي است از روي عدالت نخواهد بود. مساله اينجاست كه چشم‌انداز اقتصادي كشور در سال آينده هم نويد روزهاي خوبي را نمي‌دهد و معلوم نيست دولت چطور مي‌خواهد كسري بودجه خود را جبران كند و در اين شرايط چرا بايد بودجه برخي ارگان‌ها چندين برابر بشود در حالي كه وضعيت كارگران و بازنشستگان هنوز مشخص نيست.
براي كارگران
آورده ريالي دستمزد مهم است
اين در حالي است كه مديران وزارت كار، از افزايش ناچيز دستمزد در سال‌هاي اخير دفاع مي‌كنند؛ آنها اين دفاع را با اتكا به درصدهاي افزايش مزد و بدون توجه به پيشتازي تورم و نرخ خط فقر انجام مي‌دهند و مدعي هستند، افزايش حقوقِ اين سال‌ها «عادلانه و مكفي» بوده است. براي نمونه، در روزهاي اخير، صولت مرتضوي، وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي، در يك سخنراني گفت: «از بدو امر تلاش دولت سيزدهم بر اين است كه بخشي از مشكلات را در حوزه اداري و كارگري برطرف كند، به‌طوري كه در دو سال گذشته بالغ بر ۸۴ درصد حقوق و مزايا افزايش يافت.»
اما آيا اين اعداد و درصدهاي اعلام شده مي‌تواند بحران معيشتي طبقه كارگر را بپوشاند؛ آيت اسدي (عضو اصلي كارگري شوراي عالي كار) در پاسخ به ضرورت‌هاي افزايش دستمزد كارگران براساس قانون اشاره كرد و به ايلنا گفت: هنوز جلسات عملي و رسمي دستمزد ۱۴۰۳ در صحن شوراي عالي كار آغاز نشده است؛ فقط در يك جلسه بحث مزد منطقه‌اي مطرح شد كه به نتيجه نرسيديم و موضوع به كميته دستمزد احاله شد كه در آنجا هم مساله مردود دانسته شد. اسدي در ارتباط با نحوه افزايش دستمزد و اينكه كدام فرمول براي افزايش مزد ۱۴۰۳ عادلانه و رضايت‌بخش است؛ گفت: الان همه مي‌دانيم كه سفره جامعه مزدبگير كشور به‌شدت كوچك شده است و لاجرم هر فرمولي كه پيشنهاد كنند و در دستور كار قرار دهند، در عمل بايد بتواند موثر باشد؛ عددها و درصدها روي كاغذ هيچ كاري نمي‌كنند؛ فرمولي مهم است كه بتواند در عمل سفره‌ها را از آب رفتن نجات دهند و رضايت جامعه حقوق‌بگير كشور را جلب كند.
تنزل انگيزه كارگران در بهره‌وري و توليد
به گفته اين نماينده كارگري، مساله فقط به سفره‌ها و آب رفتن سبد خريد كارگران محدود نيست؛ ناكافي بودن دستمزد موجب تنزل شديد انگيزه كارگران و بهره‌وري توليد شده است و بنابراين فقط يك فرمول موثر و رضايت‌بخش براي افزايش دستمزد مي‌تواند بهره‌وري را به توليد كشور برگرداند. اسدي در ادامه با بيان اينكه «سياست‌هاي مزدي دولت‌ها در دهه‌هاي اخير نتوانسته رضايت نيروي كار را جلب كند و بهره‌وري توليد را بالا ببرد» ادامه داد: از قضا كاملاً برعكس عمل كرده‌اند؛ حالا ما از دولت يا وزير كار يا هر مقام مسوولي كه ادعا مي‌كند «ما دستمزد را به ميزان كافي و رضايت‌بخش افزايش داده‌ايم» دعوت مي‌كنيم نه در گفت‌وگو با رسانه‌ها بلكه در نشست‌هاي شوراي عالي كار اين نظرات را ارايه كنند؛ ما هم از كارشناسان خبره دعوت مي‌كنيم تا اين نظرات را بشنوند و قضاوت كنند؛ آقايان بايد بدانند آنچه اهميت دارد داده‌هاي آماري واقعي است نه شعار و گفتاردرماني.
با اين وضعيت چه دورنمايي براي جوانان مي‌سازيم
مصطفي اقليما، پدر علم مددكاري ايران درباره تاثيرات اجتماعي افزايش فقر در جامعه به «تعادل» مي‌گويد: مسوولان از مهاجرت جوانان گله مند هستند در حالي كه دورنمايي را براي آنها ساخته‌اند كه راهي جز رفتن برايشان باقي نمي‌ماند. يك جوان امروز وقتي وضعيت مادر يا پدر بازنشسته خود را مي‌بيند مي‌داند كه اگر او هم در اين كشور بماند سرنوشتي مانند آنها در انتظارش است. اينكه در سن پيري مجبور باشند باز هم سر كار بروند تا از پس هزينه‌هاي زندگي خود بر بيايند. او مي‌افزايد: مساله فقط كوچك شدن سفره‌هاي مردم نيست مساله شرمسار بودن بزرگ‌ترها در برابر كوچك‌ترهاست. شما تصور كنيد يك فرد بازنشسته با عيدي ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار توماني مي‌تواند پاسخگوي فرزندانش و نیز بازديد‌هاي عيد باشد. اين شرمساري انسان را از پاي در مي‌آورد و ممكن است براي جبران آن دست به هر كاري بزند.
مردم نمي‌توانند با صدقه زندگي كنند
اقليما در بخش ديگري از سخنانش مي‌گويد: اين درست است كه برخي نهادهاي مردمي به افراد بي‌بضاعت كمك مي‌كنند اما آيا واقعا در حال حاضر كه بيش از ۷۰ درصد جامعه (به گفته خود مسوولان) زير خط فقر به سر مي‌برند مي‌توانند چشم به دريافت صدقه داشته باشند و از اين راه چرخ زندگي شان را بچرخانند. او در پايان مي‌گويد: بارها گفته‌ام و باز هم آن را تكرار مي‌كنم فقر ريشه تمام ناهنجاري‌هاي اجتماعي است. تا زماني كه ما فقر را در جامعه ريشه كن نكنيم نمي‌توانيم انتظار جامعه‌اي امن و ايمن را داشته باشيم. تا زماني كه ما فقر را در جامعه ريشه كن
نكنيم نمي‌توانيم انتظار داشته باشيم جوانان با انگيزه و پشت كار به پويايي جامعه خود بپردازند. اين اتفاقات زماني رخ مي‌دهد كه ما شايسته سالاري را در اولويت قرار دهيم.
اي كاش همين عيدي را هم نمي‌دادند
محمود حسيني، بازنشسته درباره ميزان عيدي در نظر گرفته شده از سوي دولت براي بازنشستگان به «تعادل» مي‌گويد: اي كاش همين مبلغ را هم نمي‌دادند گويا دولت بيشتر از ما به اين پول‌ها احتياج دارد. مگر با ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان چه مي‌توان كرد كه اين همه منت هم به سر ما مي‌گذارند. ما با اين پول حتي نمي‌توانيم فرزندان‌مان را به ضيافت افطاري در خانه خود دعوت كنيم چه برسد به اينكه بخواهيم هزينه‌هاي عيد را با آن پوشش دهيم.
او مي‌افزايد: سوال من اين است كه دولت بر چه مبنايي اين اعداد و ارقام را در نظر مي‌گيرد. اگر بخواهيم به ميزان تورم فكر كنيم كه اين رقم در مقابل تورم واقعا ناچيز است. اگر بخواهيم مساله بودجه را در نظر بگيريم كه چرا براي مسائل ديگر به راحتي تامين اعتبار مي‌شود. اين وضعيت ادامه پيدا كند خيلي از ما از زندگي ساقط مي‌شويم.
با اين پول‌ها عزت نفس ما را نشانه گرفته‌اند
يدالله قرايي، بازنشسته نيز در اين باره مي‌گويد: گفتند كه فجرانه مي‌دهند و با كالا برگ مي‌توانيم تا سقف ۲۲۰ هزار تومان خريد كنيم. بسياري از بازنشستگان خواستند از اين فرصت استفاده كنند و كالاهاي مورد نياز خود را بخرند اما وقتي پاي صندوق رسيدند وخواستند حساب كنند فهميدند كه اين هم از آن وعده‌هايي بوده كه دست و پا شكسته اجرا شده است. شما در نظر بگير من بازنشسته وقتي با اين وضعيت مواجه مي‌شوم و قطعا پول هم ندارم كه مابه‌التفاوت را پرداخت كنم چقدر خجالت‌زده خواهم شد. او مي‌افزايد: اين روش زندگي كردن درست نيست. اينكه ما چشم انتظار صدقاتي باشيم كه دولت در مناسبت‌هاي مختلف با هزار اما و اگر به دستمان برساند يا نرساند. ما اين همه سال زحمت نكشيده‌ايم كه حالا عزت نفسمان چنين لگد مال شود. يكي از اين مسوولان بيايد و به ما بگويد با ۲ ميليون و ۵۰۰ هزار تومان عيدي ما چطور مي‌توانيم از پس هزينه‌هاي شب عيد بر بياييم.
