گروه راه و شهرسازي|
فرصت چند روزه تعطيلات اخير بار ديگر به فرصتي تبديل شد تا شهروندان فارغ از كار و زندگي روزمره به مراكز تفريحي و به ويژه مناطق جنوبي كشور سفر كرده و كمي استراحت كنند. اگر از واكاوي معضل «در رفتن فنر تقاضاي سفر ايرانيان» در برخي بزنگاه‌هاي تقويمي بگذريم، بي‌گمان، به مساله با اهميت حمل و نقل عمومي هوايي، ريلي و جاده‌اي مي‌رسيم. اينكه آيا ناوگان عمومي به اندازه كافي براي جابه‌جايي چندين ميليون شهروند از نقاط مختلف كشور در يك دوره زماني چند روزه آمادگي دارد يا خير؟ بي‌گمان پاسخ به اين سوال مثبت نيست اما تعطيلات اخير به روشني و در عمل اين مساله را اثبات كرد و نشانه‌هاي بروز بحران حمل و نقل در تعطيلات نوروز را نمايان ساخت. در اين ميان، در كوتاه‌مدت تا حدي وسايل شخصي مردم بار كمبود ناوگان عمومي را جبران مي‌كنند اما به‌طور قطع در بلندمدت، كمبود ناوگان قابل چشم پوشي نيست، چه آنكه از سويي انتخاب مسافران را محدود مي‌كند و از سوي ديگر، جمعيت فاقد خودروي شخصي را از گردونه متقاضيان سفر و گردشگري داخلي حذف مي‌كند.
فعاليت ايرلاين‌هاي خارجي
در پروازهاي داخلي
در چنين شرايطي است كه رييس سازمان هواپيمايي كشوري از پيگيري‌ها براي ورود ايرلاين‌هاي خارجي به منظور برقراري پروازهاي داخلي خبر داده و گفته اين اقدام قطعا به دليل كمبود ناوگان است تا بتوانيم عرضه بليت را در بازار افزايش دهيم. هفته گذشته وزير راه و شهرسازي بررسي‌ها براي ورود ايرلاين‌هاي خارجي در انجام پروازهاي خارجي خبر داد و اعلام كرد: با ورود ايرلاين‌هاي خارجي به برقراري پروازهاي مسيرهاي داخلي صد درصد موافق است. البته پيش از اين هم دولت در برنامه هفتم اين پيشنهاد را داده بود كه با مخالفت نمايندگان مجلس رد شد. محمد محمدي‌بخش، رييس سازمان هواپيمايي كشوري در گفت‌وگو با ايلنا از پيگيري‌ها براي ورود ايرلاين‌هاي خارجي به انجام پروازهاي داخلي خارج از ساز و كارهاي مجلس و برنامه هفتم خبر داد و گفت: اين موضوع را در قالب يك بند در قانون برنامه هفتم پيگيري مي‌كرديم اما اين پيشنهاد در مجلس به هر دليلي راي نياورد اما پيگيري‌ها از مسير ديگر در حال انجام است. در هر صورت ورود هر گونه
نقش آفرينان كه بتوانند به جابه‌جايي مسافران كمك كنند تا به‌طور نسبي به تعادلي در عرضه و تقاضا برسيم را دنبال مي‌كنيم. اين اقدام قطعا به دليل كمبود ناوگان است تا بتوانيم عرضه بليت را در بازار افزايش دهيم. وي تاكيد كرد: كليت موضوع در مرحله بررسي‌هاي كارشناسي است و به‌طور قطع اين اقدام ملاحظات خاص خود را دارد و بايد با توجه به قوانين و مقررات بالادستي اين اقدام انجام شود. به هر حال به نظر مي‌رسد اين اقدام مي‌تواند كمك خوبي به افزايش فركانس‌هاي پروازي باشد و باز هم تاكيد مي‌كنم همه اينها به شرطي است كه مصوبات قانوني رعايت شوند.
معاون وزير راه و شهرسازي در پاسخ به اينكه مگر ايرلاين خارجي نرخ‌هاي مصوب پروازهاي داخلي را مي‌پذيرد كه از ورود به پروازهاي داخلي استقبال كند، گفت: همانطور كه گفتم اين موضوع ملاحظات خاص خود را دارد و براي هر يك از مباحث مانند نرخ، موضوعات امنيتي و...ملاحظات خاص خودش ديده مي‌شود اما در اين مرحله از بررسي‌ها نمي‌توان درباره جزييات صحبت كرد. البته ايرلاين خارجي هم درخواست‌هايي خواهد داشت كه درخواست‌هاي دو طرف بايد مورد پذيرش طرفين قرار بگيرد. محمدي‌بخش در پاسخ به سوال ديگري مبني بر اينكه آيا ورود ايرلاين خارجي به پروازهاي داخلي يك كشور در كشور ديگري هم سابقه داشته است، ادامه داد: كشورهاي متعددي در قالب آزادي‌هاي پنجم تا نهم به اين توافق‌ها رسيده‌اند و آن را به اجرا رسانده‌اند. اين اقدام را برخي از كشورها در ايام پيك و پرتقاضا انجام مي‌دهند. وي درباره نگراني‌ها براي فرصت شغلي نيروي كار ايراني با ورود ايرلاين خارجي به پروازهاي داخلي گفت: اين نگراني براي زماني است كه نيروي داخلي بيكار باشند اما در حال حاضر در اين بازار تا رسيدن به 500 فروند هواپيما هم فرصت شغلي وجود دارد.
ناوگان هوايي كشور ۳۴۴ هواپيما دارد
آمار سازمان هواپيمايي كشوري نشان مي‌دهد تعداد هواپيماهاي فعال و زمين‌گير ناوگان هوايي مسافري ۳۴۴ فروند است. اين در حالي است كه بر اساس اظهارات مسوولان هوايي كشور، هواپيماهاي فعال اين ناوگان كمتر از 200 فروند است كه براي كشور پهناوري همچون ايران با جمعيت بيش از 85 ميليون نفر بسيار اندك است. به گزارش تسنيم، بر اساس آمار سازمان هواپيمايي كشوري در سال 1401 با احتساب هواپيماهاي زمين‌گير، ناوگان هوايي مسافري كشور داراي 344 فروند انواع هواپيما بوده است. در بين شركت‌هاي هواپيمايي ماهان با 67 فروند، بيشترين هواپيما را در ناوگان خود دارد. پس از اين شركت، هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران قرار دارد؛ هما 55 فروند هواپيماي فعال و زمين‌گير در ناوگان خود دارد. تعداد هواپيماهاي هواپيمايي آسمان 38 فروند است كه از اين تعداد 19 فروند فوكر است. هواپيمايي كيش‌اير، ايران ايرتور، تابان و كاسپين نيز به‌ترتيب 12، 12، 7 و 10 فروند هواپيماي فعال و زمين‌گير در ناوگان هوايي خود دارند.
همچنين تعداد هواپيماهاي كارون، زاگرس، پويااير، معراج، آتا و قشم‌اير به تريتب 13، 17، 10، 9، 17 و 20 فروند بوده است. شركت‌هاي هواپيمايي اروان، وارش و چابهار نيز به ترتيب 2، 7 و 4 فروند هواپيماي زمين‌گير و فعال دارند.
چرا براي سفر در روزهاي تعطيل
بليت پيدا نمي‌شد؟
افزايش تقاضا براي حمل‌ونقل عمومي سفرهاي مردمي پس از كرونا و عدم توسعه ناوگان‌هاي هوايي، ريلي و اتوبوسي در سال‌هاي گذشته، به كمبود بليت در تمامي شقوق حمل‌ونقل منجر شده است. طي روزهاي اخير اگر قصد سفر داشتيد، بايد از وسيله شخصي خود براي مسافرت استفاده مي‌كرديد يا براي هر يك از وسيله‌هاي حمل‌ونقل عمومي از جمله هواپيما، قطار و اتوبوس بين‌شهري از يك ماه قبل‌تر برنامه‌ريزي مي‌كرديد. در غير اين صورت بعيد بود كه مي‌توانستيد از يك روز و چند روز قبل بتوانيد بليت بخريد. به گزارش ايسنا، در سال‌هاي گذشته به دلايل متعددي از جمله افزايش نرخ ارز، تحريم و تورم، نوسازي ناوگان در هر يك از بخش‌هاي حمل‌ونقل با مشكل مواجه بوده است. اين موضوع در روزهاي گذشته كه كشور با تعطيلي چند روزه مواجه بود، بيشتر خود را نشان داد. در صنعت هوايي، مسوولان معتقدند، كشور به ۵۰۰ فروند هواپيماي فعال نياز دارد، اين در حالي است كه در حال حاضر تعداد هواپيماهاي «فعال» در كشور كمتر از ۲۰۰ فروند است.
بليت قطار هم نبود!
در صنعت ريلي هم آن طور كه مديرعامل شركت راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران بارها اذعان كرده، به‌دليل بدهي‌هاي انباشته از سال‌هاي قبل، نوسازي ناوگان ريلي هم با مشكل مواجه بوده است. در اين ميان اگرچه تلاش‌هايي براي توسعه ناوگان با استفاده از ظرفيت توليد داخل انجام شده، اما كافي نبوده است. البته وزير راه سال گذشته، در خصوص اينكه چرا بليت قطار در مسيرهاي مختلف پيدا نمي‌شود، گفته بود اگرچه ممكن است در يك تاريخ خاص و با افزايش پيك مسافرت‌ها، تقاضاي بليت زياد باشد و كمبود ايجاد شود، اما به صورت كلي كمبود بليت نداريم.
اتوبوس‌ها در دو سال نصف شده است!
در عين حال به گفته رييس اتحاديه شركت‌هاي تعاوني مسافربري، در حالي كه تعداد ثبت سرويس‌هايي كه به اقصي‌نقاط كشور داشتيم، دو سال پيش حدود ۱۵ هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس سالانه بوده، اكنون به ۶۵۰۰ دستگاه رسيده، به همين دليل در همه شهرها سرويس كمتر شده است. گفتني است، در دو سال گذشته، با كاهش محدوديت‌هاي ناشي از كرونا، تقاضاي سفرهاي مردمي هم افزايش داشته و اين موضوع در كنار عدم توسعه ناوگان، منجر به كمبود عرضه در تمامي شقوق حمل‌ونقل شده است.
