واقعيت‌هاي تلخ چهارراه‌ها
كودكان قدو نيم‌قدي كه سر چهارراه‌ها و وسط بزرگراه‌ها، جلوي خودرو را گرفته و با گردني كج مقابل شيشه خودرو، اصرار دارند كه شيشه خودرو را تميز كنند يا گل و دستمال و غيره بفروشند، واقعيت‌هاي تلخ شهر تهران است، شهري چند ميليوني كه مأمني براي باندهاي استثمار كودكان كار شده تا اين طفلان معصوم را با ضرب و زور و تطميع و ... به خيابان‌هاي دود زده تهران بياورند و اين دختران و پسران كف خيابان‌هاي تهران رشد مي‌كنند و قد مي‌كشند؛ بدون اينكه از كودكي و حتي زندگي چيزي فهميده باشند.
كودكان قدو نيم‌قدي كه سر چهارراه‌ها و وسط بزرگراه‌ها، جلوي خودرو را گرفته و با گردني كج مقابل شيشه خودرو، اصرار دارند كه شيشه خودرو را تميز كنند يا گل و دستمال و غيره بفروشند، واقعيت‌هاي تلخ شهر تهران است، شهري چند ميليوني كه مأمني براي باندهاي استثمار كودكان كار شده تا اين طفلان معصوم را با ضرب و زور و تطميع و ... به خيابان‌هاي دود زده تهران بياورند و اين دختران و پسران كف خيابان‌هاي تهران رشد مي‌كنند و قد مي‌كشند؛ بدون اينكه از كودكي و حتي زندگي چيزي فهميده باشند. به گزارش ايسنا، كار كودك در خيابان يكي از معضلات اصلي و اساسي تهران محسوب مي‌شود؛ چراكه كودكان با پشتيباني باند يا در سايه فقر خانواده در خيابان‌ها و چهارراه‌هاي سطح شهر در حال كسب‌وكار هستند؛ اين كودكان در خيابان‌هاي تهران كاسبي مي‌كنند تا افرادي خاص به پولي برسند، اين در حالي است كه تاكنون نهادهاي مسوول ۳۲ مرحله طرح ساماندهي كودكان خيابان را با محوريت جمع‌آوري اين افراد اجرا كردند كه شكست خورده و در نتيجه اجراي ناموفق اينگونه طرح‌ها، شاهديم كه روز به روز تعداد اين كودكان در قالب مشاغل جديد افزايش مي‌يابد. شهرداري تهران در دوره مديريت عليرضا زاكاني بارها ضمن انتقاد از اجراي طرح‌هاي ضربتي جمع‌آوري كودكان كار و خيابان، مدل جديدي براي ساماندهي اين كودكان با محوريت خانواده‌هاي كودكان و با پشتيباني پليس و دستگاه قضا براي انهدام باندهاي مافياي استثمار كودكان كار و ارتقاء توانايي مالي خانواده‌هاي اين افراد را مطرح كرده است. حالا با انتخاب شهردار تهران به عنوان دستيار ويژه رييس‌جمهور در حوزه آسيب‌هاي اجتماعي شهر تهران بار ديگر اجراي طرح جذب، ساماندهي و استعداديابي كودكان كار مطرح شده است. به گزارش ايسنا، مديرعامل سازمان خدمات اجتماعي شهرداري تهران معتقد است كه بايد براي اجراي طرح جذب، ساماندهي و استعداديابي كودكان كار و خيابان همه اضلاع اجراي اين طرح به موازات يكديگر مورد توجه قرار گيرد و يكي از اضلاع مهم نيز شهروندان هستند كه ياد بگيرند به اين كودكان كمك نكنند تا اقتصاد كف خياباني باندهاي كار كودك منهدم شود. احمدي صدر مديرعامل سازمان خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران در گفت‌وگويي با ايسنا، با تأكيد بر اينكه اگر فرهنگ‌سازي و اقناع عمومي انجام ندهيم اين طرح ابتر خواهد شد، مي‌گويد: با برگزاري چندين جلسه كارشناسي و تخصصي و بررسي طرح‌هاي خوبي كه از سوي فعالين و گروه‌هاي جهادي اين حوزه ارايه شد، به جمع‌بندي يك الگوي مناسب رسيديم، بگونه‌اي كه بر اساس همين اقدامات نيز كار اجرايي را شروع كرديم و در قرارگاه اجتماعي شهر تهران با جديت و هم افزايي ساير نهادها پيگير امور هستيم تا در قالب سه برنامه‌ريزي كوتاه‌مدت، ميان مدت و بلندمدت بتوانيم به الگوي منسجم اجرايي دست يابيم. به گفته وي، در برنامه‌ريزي كوتاه‌مدت سازمان خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي در نظر داريم در مرحله نخست اقداماتي در زمينه ساماندهي كودكان كار انجام دهيم كه تغيير چهره شهر محسوس شود. قطعا پس از اجراي مرحله اول اين طرح كه با همكاري ساير نهادها انجام مي‌شود، وارد مرحله دوم و سوم مي‌شويم. احمدي صدر در مورد برنامه شهرداري تهران براي ساماندهي كودكان كار با بيان اينكه نگاه كردن به مساله كودكان كار بايد چند بعدي باشد، مي‌گويد: مساله كودكان كار صرفا با موضوعي كه در ادوار گذشته رخ داده، متفاوت است چراكه بنا بر گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس ۳۲ بار طرح جمع‌آوري انجام شده و موفق نبوده، پس نبايد مجددا اينگونه طرح‌هاي ساماندهي كودكان كار تكرار شود. وي با تأكيد بر اينكه اساساً جمع‌آوري اين بچه‌ها از خيابان‌ها را قبول نداريم و تكرار نمي‌كنيم و بحث ما ساماندهي با محوريت حفظ كرامت اين بچه‌ها و استعداديابي آنهاست، ادامه مي‌دهد: طرحي كه براي ساماندهي كودكان كار آغاز كرديم؛ با رويكرد خانواده‌محوري و اخلاق‌محوري است؛ يعني به عبارت ساده‌تر ما مي‌دانيم كه برخي از كودكاني كه سر چهارراه هستند، خانواده دارند و بايد به كانون خانواده‌شان انتقال داده شوند؛ البته اكثر خانواده‌هايي كه بعضاً به علت مهاجرت به تهران و امرار معاش، كودكان خود را به چهارراه‌ها مي‌فرستند نيز بايد بدانند كه جاي كودكان‌شان سر چهارراه و خيابان نيست و كودكان در خيابان دچار بزه و مشكلات متعدد مي‌شوند.
كمك مردم به كودكان كار؛ ظلم بزرگ به كودكان است
احمدي صدر ادامه مي‌دهد: مردم از صحنه ناخوشايند مراجعه كودكان سر چهارراه به ماشين‌هاي آنها و زدن روي شيشه يا بعضاً بي‌احترامي كردن ناراحتند. ما يك مساله به نام كار كودك داريم؛ اما چند وجه دارد و يك وجهش فرهنگ‌سازي عمومي است و مردم بايد بدانند كه اگر به اين كودكان كمك كنند، يعني به اين بچه‌ها مي‌گويند كه در خيابان حضور داشته باشند و مردم همواره به آنها كمك مي‌كنند كه اين ظلم بزرگي به اين كودكان است؛ چراكه اين سرمايه در جيب بچه‌ها نمي‌رود و حتي اگر بخشي به جيب‌شان برود باعث مي‌شود دايما در خيابان و در معرض آسيب باشند و آينده‌اي براي خود متصور نباشند و كرامت‌شان حفظ نشود و از نظر روحي - رواني خود شهروندان هم آسيب ببينند. وي تأكيد مي‌كند: نكته دوم برخورد با كساني است كه اين كودكان را استثمار مي‌كنند. اعتقاد و كار كارشناسي
دو ساله بنده اين است كه اگر بخواهيم موفق باشيم بايد با سرشبكه‌ها برخورد كرد و هر كس بخواهد مسيري جز اين مسير طي كند؛ مسير اشتباهي است و ابتر خواهد ماند. طرح ضربتي جمع‌آوري كودكان كار يك طرح ابتر خواهد بود. مديرعامل سازمان خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران در مورد برنامه‌هاي شهرداري تهران با تأكيد بر اينكه رويكردي كه انتخاب كرديم؛ اصلا طرح ضربتي نيست، ادامه مي‌دهد: در اين برنامه يك ساماندهي در كوچه‌ها و خيابان‌ها ايجاد خواهيم كرد و منظورمان اين نيست كه به خيابان بريزيم و جمع‌آوري كنيم. منظور و هدف مان ساماندهي است و در ابتدا نيز به موضوع فرهنگ‌سازي عمومي توجه مي‌كنيم تا شهروندان به كساني كه سر چهارراه هستند؛ كمك نكنند چراكه بستر اقتصادي كف خيابان سبب مي‌شود كودكان كار با پشتيباني سرشبكه‌ها حضور داشته باشند و باعث مي‌شود درآمدي كه از خيابان‌ها كسب مي‌شود حتي ديگران را از ساير شهرستان‌ها و همچنين اتباع را به خيابان‌هاي تهران جلب كند.بنابراين بايد اين فرهنگ‌سازي عمومي اتفاق بيفتد و مردم به اين نوع افراد كمك نكنند كه واقعا كمك نيست و نگهداشتن بچه‌ها در معرض انواع و اقسام آسيب‌ها و لطمات سوء است. احمدي صدر ادامه مي‌دهد: دستگاه‌هاي مجري موظفند با سرشبكه‌هايي كه اين كودكان را استثمار مي‌كنند و در شهرستان‌ها جذب مي‌كنند و با پرداخت مبلغ ناچيزي اين كودكان را سر خيابان‌ها مي‌آورند و هدايت مي‌كنند برخورد كنند. اين بچه‌ها بايد مشاوره شوند. در خودروهايي كه قرار است اين كار را انجام دهند، مشاور متخصص هست و قرار است اين مشاوران سر چهارراه با اين بچه‌ها صحبت كنند و بگويند كرامت، عزت و شخصيت شما اين است كه آينده‌اي براي خود متصور باشيد، ضمن اينكه سر چهارراه بودن ممنوع است؛ يعني سر چهارراه تكدي كردن و گدايي كردن به صرف اينكه گل يا دستمال كاغذي دست بگيريد؛ پوششي براي تكدي‌گري است و ممنوع است و بايد به خانواده برگرديد و توسط مشاور نزد خانواده شان فرستاده مي‌شوند؛ نه اينكه مركزي ايجاد كنيم و در آنجا زنداني و نگهداري كنيم كه اين ابتر است. وي يادآور مي‌شود: فرضا اگر مركزي ايجاد شود و كودكان كار را جمع كند و ۲۱ روز نگه دارند، بعدش چه؟ ۳۲ بار اين اتفاق در تهران در ادوار گذشته رخ داده و موفق نبوده و الان هم اين هشدار را مي‌دهم. طرح ما يك طرح كارشناسي دو ساله است. اگر هر كس و هر دستگاهي بخواهد به سمت جمع‌آوري و اتفاقات زود بازده برود جواب نمي‌دهد. اگر اين بسته را ببينند كه اين نوع كودكان را به خانواده‌هايشان ارجاع دهيم و خانواده بپذيرد كه بچه را به درون يك بزه اجتماعي مي‌فرستد و نبايد اين كار را بكند و متعهد شود، كم‌كم اين چرخه در سر چهارراه‌ها و خيابان‌ها و سطح شهر اتفاق مي‌افتد كه كودك كار مي‌بيند كه ديگر سر چهارراه كسي به او كمك نمي‌كند و بازارش وجود ندارد و در ادامه دستگاه قضا و پليس بايد با سرشاخه‌ها برخورد كنند. مديرعامل سازمان خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران با اشاره به اينكه در ادامه اجراي اين طرح خانواده‌ها نسبت به نگهداري و حفظ فرزندان‌شان كوشا مي‌شوند، در مورد ضلع چهارم اجراي اين طرح مي‌گويد: بايد بستري براي اين بچه‌ها فراهم كنيم كه جذابيت داشته باشد كه در حال حاضر شروع به ارايه خدمات فرهنگي -ورزشي و تفريحي رايگان به اين كودكان مي‌كنيم تا اين كودكاني كه هميشه در چهارراه‌ها بودند و قرار است كه ديگر نروند، اوقات‌شان پر شود. وي با تأكيد بر اينكه در طرح شهرداري تهران يك ضلع حمايتي برايش ديديم كه استعداديابي است، ادامه مي‌دهد: تا به امروز ۳۷ مركز براي حمايت از كودكان كار در تهران راه‌اندازي شده و مركز استعداديابي كودكان ايران را راه‌اندازي كرديم تا استعدادهاي اين كودكان شناسايي شود. مديرعامل سازمان خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران در ادامه سخنان خود تأكيد مي‌كند: اگر اين چند برنامه و ضلع را با هم و همزمان در تهران اجرا كنيم و مردم نيز در جريان باشند و اطلاعات‌شان در اين زمينه افزايش يابد، قطعا اجراي اين طرح بستري را فراهم مي‌كند كه فعاليت كودكان كار ظرف مدت زمان مشخص از سطح شهر كاهش مي‌يابد؛ ولي اگر مردم همكاري نكنند و سر چهارراه كمك كنند و از آنها گل بخرند و دلسوزي كنند؛ حتما بازگشت كودكان كار را در چهارراه‌ها خواهيم ديد و در بيان كلي‌تر بايد تأكيد كنم كه اگر هر كدام از اين اضلاع خود را كم رنگ نشان دهد شاهد كودكان كار در خيابان خواهيم بود. وي در مورد زمان به ثمر نشستن اثرات اجراي اين طرح نيز تأكيد مي‌كند: حل آسيب‌هاي اجتماعي در يك يا دو ماه به صورت كامل امكان پذير نيست؛ اما مرحله اول اين است كه اين اتفاق بيفتد و طرح اجرايي شود تا در سطح شهر شرايطي را ببينيم كه حضور كودكان كار كاهش پيدا كرده است؛ اما شروع طرح معنايش اين نيست كه آسيب‌هاي اجتماعي و كودكان كار سر چهارراه‌ها كم و صفر شدند و اين طور نيست و به مرور زمان انجام مي‌شود. مديرعامل سازمان خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران ابراز اميدواري مي‌كند: اين طرح استمرار داشته باشد و بتوانيم طي يكي دو سال آينده اين جمله را بگوييم كه امروز فرهنگ عمومي به سمتي رفته كه سر چهارراه‌ها ديگر اقتصادي براي كودك و متكدي وجود ندارد و اين اتفاق شدني است چراكه در چند گوشه كشور صورت گرفته و در برخي از كلان‌شهرهاي جهان نيز اين اتفاق افتاده و ما هم مي‌توانيم به اين سمت پيش برويم. وي در پاسخ به اين سوال كه بسياري از خانواده‌هاي اين كودكان به دليل مشكلات مالي و تأمين پول، فرزندان خود را سرچهارراه مي‌فرستند، براي حل اين مشكل چه بايد كرد؟ مي‌افزايد: ضلع پنجم ضلع حمايت از خانواده است؛ يعني بايد به سراغ خانواده برويم و در اينجاست كه بايد كميته امداد، بنياد مستضعفان، ستاد اجرايي فرمان امام، بنيادهاي كارآفرين كشور، وزارت كار و وزارت صمت به ميدان بيايند و از خانواده حمايت شغلي كنند. هرگز نمي‌توانيم درآمد بالايي كه اين كودكان سر چهارراه دارند را تأمين كنيم؛ ولي به اندازه و مقدورات خودمان بايد از خانواده اين كودكان حمايت كنيم.
