گروه راه و شهرسازي|
مقايسه تصاوير ثبت شده از كوه دماوند و ساير قله‌هاي سلسله جبال البرز در روزهاي نخستين ديماه چند سال گذشته با تصاوير مشابه ضبط شده طي روزهاي اخير، در شبكه‌هاي اجتماعي كه حاكي از عدم پوشش برف بر قله‌هاي يادشده در سال جاري است، نگراني‌هاي زيادي و البته سوالات پرشماري را در افكارعمومي برانگيخته است. چند هفته پيش نيز، فراگير شدن يك ويديو از كوه‌هاي پوشيده از برف تركيه در نزديكي با مرز ايران و همزمان خشكي كوه‌هاي متناظر در كشورمان به چنين نگراني‌هايي دامن زده بود و سوالاتي را در ذهن جمعي ايرانيان شكل داده بود كه آيا عاملي خارجي و انساني روي خشكسالي در ايران به‌طور مثال فعاليت سامانه «هارپ» يا عقيم‌سازي ابرهاي موجود در آسمان ايران اثر گذاشته است؟ در پاسخ به اين سوالات، رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي با تكذيب شائبه‌هاي عقيم‌سازي ابرها، گفت: تاسيسات «هارپ» ارتباطي به لايه‌هاي اتمسفر ندارد. در همين حال، رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران از كم آبي‌ها و بي‌آبي‌ها به عنوان مخاطرات جديد كشور ياد كرد. احد وظيفه، رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي در رابطه با شايعات مربوط به عقيم‌سازي ابرها و سامانه هارپ، گفت: اينها فقط شايعه است كه متاسفانه توسط برخي مطرح مي‌شود. هارپ هم تاسيساتي است كه در آلاسكا راه‌اندازي شده و امواج را براي آزمايش اينكه لايه يونوسفر يا لايه‌هاي بالايي جو ارسال مي‌كند. اين امواج هيچ ارتباطي به اتمسفر كه در آنجا ابر تشكيل مي‌شود، ندارد. رييس مركز ملي اقليم و مديريت بحران خشكسالي سازمان هواشناسي در گفت‌وگو با تسنيم بيان كرد: اين اقدام براي آن است تا دانشمندان بدانند واكنش امواج راديويي در لايه‌هاي يونوسفر چگونه است و مطالعات مذكور ارتباطي به اتمسفر ندارد. وظيفه با بيان اينكه كم‌بارشي و خشكسالي در اكثر مناطق دنيا فراگير شده و فقط مختص به ايران نيست، اضافه كرد: در اين بين برخي اين مساله را برجسته مي‌كنند. لازم به يادآوري است كه سال گذشته يعني در بهار و تابستان خشكسالي بخش‌هاي جنوبي اروپا را در نورديد و در كشورهايي مانند ايتاليا، اسپانيا، يونان و... خشكسالي بي‌سابقه‌اي رقم خورد. وي تاكيد كرد: در منطقه خاورميانه نيز شاهد كم‌بارشي بوده‌ايم كه براي برخي كشورها از جمله سوريه، ايران، عراق، تركمنستان و كشورهاي آسياي مركزي اين كم‌بارشي بيشتر بوده است. وي مهم‌ترين عامل بروز اين وضعيت آب وهوايي را تغيير اقليم عنوان كرد و گفت: تغيير اقليم باعث تغيير الگوهاي متداول آب‌وهوايي و خشك‌تر شدن مناطق خشك مانند ايران شده است. وي ادامه داد: تغيير اقليم در يك نمونه باعث سيل پاكستان شد كه حدود 1000 نفر تلفات جاني داشت. يا سيل سال گذشته در تهران و استان فارس. اينها پديده‌هاي ناشي از تغييرات گسترده اقليمي هستند.
آلودگي هوا و كوه‌هاي بدون برف
براساس اين گزارش، پژوهش‌هاي علمي نشان مي‌دهد، فعاليت‌‌هاي نادرست صنعتي، آلودگي هوا و تخريب جنگل‌ها به افزايش نرخ تبخير آب و توليد دي‌اكسيدكربن، متان، نيتروكسيد و ديگر گازهاي گلخانه‌اي منجر مي‌شود. با افزايش دماي سطح زمين، انتشار گازهاي گلخانه‌اي و متان افزايش مي‌يابد و آب بيشتري تبخير مي‌شود و اين چرخه مدام ادامه مي‌يابد.از زمان آغاز انقلاب صنعتي در سده هجدم ميلادي، ميزان دي‌اكسيد كربن زمين تا 34 درصد افزايش يافته است. امريكا طي 150 سال گذشته بزرگ‌ترين توليدكننده دي‌اكسيدكربن دنيا بوده است. امريكا كه تنها 4 درصد جمعيت جهان را در خود دارد، 13 درصد كل دي‌اكسيدكربن دنيا را توليد مي‌كند. در سال‌هاي اخير، چين از حيث توليد گازهاي گلخانه‌اي از امريكا پيش افتاده است. ميزان دي‌اكسيدكربني كه انسان‌ها توليد مي‌كنند، بيش از آني است كه گياهان و اقيانوس‌ها بتوانند جذب كنند. لذا ميزان فعلي اين گاز در سياره ما بيش از حد تعادل است. طبق برآورد آژانس جهاني انرژي (IEA) تنها در سال 2021 ميلادي 36.3 ميليارد تن دي‌اكسيدكربن در جو زمين منتشر شد. در عين حال، بسياري از دانشمندان معتقدند كه گرمايش زمين بزرگ‌ترين تهديد قرن 21 براي سلامت انسان‌ها و ديگر جانداران است. اين گزارش همچنين حاكي است، از آغاز انقلاب صنعتي در قرن هجدهم ميلادي تاكنون ميانگين دماي سالانه زمين در كل بيش از يك درجه سانتي‌گراد افزايش يافته است. شايد افزايش يك‌درجه‌اي دما از نظر ما بسيار جزیي باشد، اما پيامدهاي همين افزايش جزیي دما تاكنون خسارات فراواني به بار آورده است. دانشمندان آب‌وهوا مي‌گويند انسان بايد تا سال 2040 دماي زمين را 1.5 درجه كاهش دهد وگرنه در آينده دست‌وپنج نرم كردن با آثار گرمايش زمين كار هر روزه او خواهدبود. خشكسالي شديد، آتش‌سوزي‌هاي مهيب، سيل، توفان‌هاي استوايي، انقراض برخي گونه‌هاي جانوري و گياهي، ذوب شدن يخ‌هاي قطبي و افزايش بيماري‌ها تنها برخي از آثار تغييرات شديد آب‌وهوايي و گرم شدن زمين هستند.
كم‌آبي مخاطره جديد كشور است
در اين حال، رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران گفت: همچنان مخاطرات قديمي مثل زلزله و سيل سرجايش است، امروزه مخاطرات جديدي را تجربه مي‌كنيم كه هنوز مسوولان آن را به رسميت نمي‌شناسند؛ كم‌آبي و بي‌آبي‌هاي اخير جزو مخاطرات جديد كشور است. علي نصيري، رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران در دومين همايش دانشجويي مديريت خطر حوادث و بلايا در نظام سلامت در دانشگاه علوم توانبخشي و سلامت اجتماعي در خصوص انواع بلايا و مخاطرات تصريح كرد: همچنان مخاطرات قديمي مثل زلزله و سيل سرجايش است و امروزه مخاطرات جديدي را تجربه مي‌كنيم كه هنوز مسوولان آن را به رسميت نمي‌شناسند. رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران، كم‌آبي و بي‌آبي‌هاي اخير كشور را جزو مخاطرات جديد دانست و گفت: امروزه مقوله بي‌آبي و كم‌آبي استان‌هاي كشور يكي از مخاطرات است. از دو سال پيش تاكنون مزه آب‌هاي لوله‌كشي تغيير كرده است. نصيري با طرح اين پرسش كه چگونه مي‌شود كه آب سد به اين زودي تمام شود؟ ادامه داد: هر روز چاه‌هاي جديدي حفر مي‌شود كه من به اين اقدام مي‌گويم، برداشت غيرمجاز از چاه‌هاي مجاز. وي در خصوص آلودگي هواي شهر تهران گفت: در چندسال گذشته شاهد بوديم كه شن‌هاي عراق، اردن و... و در ريه‌هاي مردم تهران تنفس مي‌شود و شاهد توفان‌هاي شديد بوديم. همچنين يك تهديد ديگري كه داريم تهديد‌هاي سايبري است.
