دو روي متفاوت در بازار سرمايه

به‌طور كلي مي‌توان گفت كه رفتار اين هفته بورس نسبت به هفته‌هاي پيشين تا حد زيادي متفاوت بود و شاخص توانسته به واسطه اين تفاوت شرايط خوبي را تجربه كند. در حال حاضر بازار سرمايه بيشترين تاثير خود را از اخبار تجديد ارزيابي شركت‌ها مي‌گيرد و فعلا كاري با حواشي و اخبار ديگر ندارد.

البته روز گذشته معاملات بازار كمي متفاوت بود و نتوانست بازدهي مثبتي را ثبت كند و در انتهاي معاملات شاهد سرخ‌پوشي بازار بوديم. به عقيده بسياري از كارشناسان اين سرخ پوشي موقت است و احتمالا روزهاي آتي شاهد تغيير وضعيت بازار باشيم. شرايط بازار در مقطع كنوني شرايط اميدوار‌كننده‌اي است و بازار در صورتي كه بخواهد روند صعودي جذابي را تجربه كند بايد تقاضا‌هاي دلگرم‌كننده‌اي در آن شكل بگيرد. تجديد ارزيابي دارايي‌ها شوك مثبت تاثيرگذاري به بازار بود. از طرفي با توجه به سياست‌هاي ركودي، بازار‌هاي مالي موازي نيز در ركود دلسردكننده‌اي فرو رفتند و در صورتي كه رونق بيشتري در جان بازار بيفتد، مي‌توان نسبت به روانه شدن نقدينگي ساير بازار‌ها به بازار سهام خوش‌بين بود. اين كارشناس بازار روند روز‌هاي آينده بازار را بدين صورت پيش‌بيني كرد: در روز‌هاي آينده كمي حجم عرضه‌ها افزايش پيدا كند. البته كه ارزش معاملات متغير بسيار تاثيرگذاري در روز‌هاي آينده خواهد بود و بايد ديد بازار چه سمت‌و‌سويي در روز‌هاي آينده در پيش مي‌گيرد.

تجديد ارزيابي دارايي‌ها به كجا رسيد؟

چند وقتي مي‌شود كه بحث تجديد ارزيابي شركت‌ها به صورت جدي مطرح شده و نام بسياري از شركت‌ها در ليست تجديد ارزيابي آمده است اما مساله اينجاست كه علي عسگري، مديرعامل شركت صنايع پتروشيمي خليج‌فارس اعلام كرد در خصوص تجديد ارزيابي از محل دارايي هيچ مذاكره‌اي با سازمان بورس صورت نگرفته است. از سوي ديگر سهامداران عمده پتروشيمي خليج فارس نظير شركت سرمايه‌گذاري اهداف، شركت سرمايه‌گذاري تامين و صندوق سرمايه‌گذاري خليج فارس، از تاريخ دعوت هلدينگ‌ها به سازمان بورس به سهام خود اضافه كردند. بنابراين دليل صحبت‌هاي علي عسگري مديرعامل بزرگ‌ترين هلدينگ ايران چه مبنا و معياري داشته است؟ رضا عيوضلو، عضو هيات‌مديره و معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار در اين خصوص اظهار داشت: يكي از وجوه حقوق سرمايه‌گذاران، دسترسي سهامداران به اطلاعات كامل و مرتبط در مورد سهامي است كه در آن سرمايه‌گذاري مي‌كنند. با توجه به اينكه ارزش دفتري دارايي‌ها در ترازنامه شركت‌ها معمولا با بهاي تمام شده در دفاتر ثبت شده است، به نظر مي‌رسد در شرايط تورمي اطلاعات كامل و كافي به ذينفعان و سرمايه‌گذاران ارايه نمي‌شود و اين موضوع، هم ترازنامه و هم سود و زيان شركت‌ها را تحت تاثير قرار مي‌دهد. عيوضلو ادامه‌داد: از اين رو، سازمان بورس و اوراق بهادار به دنبال آن بود كه از طريق مواد قانوني در قانون برنامه هفتم توسعه، اين موضوع نيز لحاظ شود كه شركت‌هاي ثبت شده نزد اين سازمان در راستاي شفافيت صورت‌هاي مالي ملزم به افزايش سرمايه از محل تجديد ارزيابي دارايي‌ها شوند. علاوه بر پيگيري اين مهم، به‌تازگي هلدينگ‌ها هم به‌صورت موازي به سازمان فراخوانده شدند تا با هم‌انديشي هلدينگ‌ها و شركت‌هاي بزرگ بازار، تجديد ارزيابي انجام شود.

معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار تاكيد كرد: سرمايه‌گذاران و سهامداران حق دارند از ارزش روز دارايي‌ها مطلع شوند. اين اتفاق هم براي سرمايه‌گذاران و هم براي تصميم‌گيران و سياست‌گذاران مزايايي در پي خواهد داشت. زيرا در برخي مواقع صورت‌هاي مالي كه با بهاي تاريخي در سامانه كدال (سامانه جامع اطلاع‌رساني ناشران ثبت شده نزد سازمان بورس) منتشر مي‌شود، مبناي سياست‌گذاري نيز قرار مي‌گيرد. وقتي تجديد ارزيابي انجام نشود، ارزشگذاري بر اساس اطلاعات تاريخي صورت گرفته ممكن است كارايي لازم را نداشته باشد. علاوه بر اين، هم به دليل ارايه اطلاعات مناسب براي سرمايه‌گذاران و هم به منظور ارايه اطلاعات كامل و مرتبط به ساير ذينفعان اعم از دولت و سياست‌گذاران اقتصادي و غيره، از هلدينگ‌ها براي حضور در جلسه هم‌انديشي در خصوص تجديد ارزيابي دعوت شد. محمد نوربخش، كارشناس بازار سرمايه در رابطه با ماهيت تجديد ارزيابي دارايي شركت‌ها، گفت: كشورهايي كه سطح تورم بالايي را تجربه مي‌كنند عموما در معرض شفاف نبودن صورت‌هاي مالي قرار مي‌گيرند در همين راستا تجديد ارزيابي دارايي‌ها موجب ارتقا سطح شفافيت صورت‌هاي مالي، تسريع در روند اعطاي تسهيلات، محاسبه صحيح استهلاك و برآورد مناسب از سود كسب شده، افزايش نرخ و بازسازي شركت‌ها در جهت رشد اقتصادي كشورخواهد شد.

وي با اشاره به مزاياي ديگر تجديد ارزيابي دارايي شركت‌ها افزود: تجديد ارزيابي دارايي‌ها موجب كاهش وابستگي شركت‌ها به بانك‌ها در راستاي دريافت تسهيلات، تنزيل سطح خروج نقدينگي از بازار سهام و به تبع رفع حباب‌هاي موجود در بازارهاي موازي خواهد شد.

اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه در خصوص اقدامات موثر از سوي سازمان بورس و اوراق بهادار در راستاي تجديد ارزيابي دارايي شركت‌ها، افزود: اين سازمان بايد ضمن دقت نظر لازم به منظور جلوگيري از تخلف، مشوق‌هايي را به منظور تجديد ارزيابي تمام طبقات دارايي شركت‌ها اعم از (استهلاك ‌پذير و غير استهلاك پذير) در نظر گيرد، زيرا در غير اين صورت بازهم شاهد نوسان در بازار سهام خواهيم بود.

نوربخش با اشاره به تاثير معافيت‌هاي مالياتي براي شركت‌ها به منظور تجديد ارزيابي دارايي‌ها، بيان كرد: شركت‌ها تاكنون به سبب شرايط تورمي سودهاي دقيقي را شناسايي نمي‌كردند و پرداخت ماليات نيز به واسطه همين امر به درستي صورت نمي‌گرفت، اكنون از آنجايي كه تجديد ارزيابي دارايي‌ها موجب واقعي شدن سطح استهلاك، افزايش سطح سودآوري شركت‌ها و به تبع كاهش ماليات مي‌شود، مجلس و دولت به عنوان دو نهاد نظارتي و اجرايي به منظور تسريع در روند اجرايي اين امر بايد مشوق‌هاي مالياتي را در نظر گيرند.

تاثير دلار روي بورس

قيمت دلار روز گذشته كاهش ۲۰۰ توماني داشت و با رقم ۵۰ هزار و ۳۰۰ تا ۳۵۰ تومان معامله شد. ديروز در حالي دلار ريتم نزولي داشت كه روند تقاضا در بازار ارز به واسطه نزديكي به شروع سال جديد ميلادي افزايشي بود؛ اما سياست‌گذار با ارزپاشي توانست، جلوي رشد اين اسكناس را بگيرد. روز گذشته برخي معامله‌گران بازار ارز مي‌گفتند ريزش طلاي جهاني تاثير خود را در معاملات دلار گذاشته است. اما به نظر مي‌رسيد كه فشردگي قيمت دلار و تحركات محدود قيمت اين اسكناس، به خواست سياست‌گذار است.

ديروز قيمت دلار هرات افزايشي بود و قيمت طلا و سكه ريزش داشت. به عقيده معامله‌گران، دلار تهران بين اين دو، بلاتكليف بود و همين موضوع، فشار خريد در بازار ارز را بالا برد. كارشناسان اقتصادي اما معتقدند قيمت دلار در بلند‌مدت وابستگي زيادي به متغيرهاي كلان اقتصادي دارد و اخبار، رويدادهاي سياسي و ايجاد فضاي آرام در بازار، اثر كوتاه‌مدت بر قيمت ارز دارد. ديروز قيمت دلار در بازارهاي همسايه برخلاف دلار تهران افزايش داشت. قيمت دلار هرات با رشد ۵۰ توماني با قيمت ۵۰ هزار و ۱۰۰ تومان معامله شد. دلار سليمانيه رشد محدود ۱۰ توماني داشت و با قيمت ۵۰ هزار و ۴۷۰ تومان معامله شد.

به گفته كارشناسان بحث رشد بازار سرمايه بحث ارزش جايگزيني است. اين بازار نسبت به كلاس دارايي‌ها يك كلاس جا مانده است. اين يك اصل اقتصادي است كه بازار‌ها خيلي نمي‌توانند از هم واگرا شوند. اگر يكي رشد كند بازار ديگر در طول زمان آن رشد را جبران مي‌كند. تثبيت نرخ دلار خيلي ربطي به جلوگيري از رشد بازار ندارد. اما مي‌توان گفت اگر بانك مركزي به هر دليلي نتواند به تثبيت نرخ ارز با استفاده از خبردرماني ادامه دهد و دلار رشد كند، اين موضوع صرفا نيروي مضاعفي به بازار خواهد داد. برخلاف برخي اظهارنظرها در خصوص تثبيت نرخ دلار تا پايان سال، بعيد است كه بانك مركزي بتواند آن را ثابت نگه دارد چرا كه دلار زير ارزش ذاتي‌اش نگه داشته شده و با هر تكانه‌اي مي‌تواند كليت اقتصاد را تحت تاثير قرار دهد و اثرات تورمي شديد بر جاي بگذارد.

بازار از دريچه معاملات

در معاملات آخرين روز كاري هفته يعني چهارشنبه، شاخص كل بورس تهران 5 هزار و 452 واحد نسبت به روز كاري گذشته پايين‌تر ايستاد و به سطح 2 ميليون و 171 هزار و 51 واحد رسيد. شاخص كل هم‌وزن بورس نيز با كاهش 271 واحد در رقم 747 هزار و 299 واحدي ايستاد. شاخص كل فرابورس با افت 17 واحدي به رقم 26 هزار و 196 واحد رسيد. همچنين شاخص هم وزن فرابورس با ريزش 149 واحد به سطح 134 هزار و 237 واحد رسيد. روز چهارشنبه خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار پس از 5 روز منفي شد و 373 ميليارد تومان پول حقيقي از بازار سهام خارج شد. روز اخير نماد وسالت براي سومين روز متوالي بيشترين خروج پول حقيقي را داشت كه ارزش آن 65 ميليارد تومان بود. پس از وسالت، نمادهاي شستا، فولاد، بازرگام، خساپا، وغدير و خودرو بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند. در سوي ديگر، بيشترين ورود پول حقيقي به نمادهاي وسپهر، تايرا، وسديد، جم و زاگرس تعلق داشت.

فولاد، اخابر و فملي نمادهاي قرمزپوش بورس بودند كه بيشترين اثر را در افت شاخص كل بورس داشتند. در مقابل شتران، تاپيكو و فارس از نمادهاي سبز بودند كه اثر مثبت بر شاخص داشتند. در فرابورس نيز نمادهاي هرمز، خاور و غصينو بيشترين اثر كاهنده را بر شاخص داشتند و نمادهاي وسپهر، بپاس و سرچشمه بيشترين اثر افزايشي را بر شاخص كل فرابورس داشتند. در بين نمادهاي پرتراكنش بورس نماد ثشاهد بيشترين تراكنش را داشت و خگستر و شستا در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفتند. در فرابورس نيز كمرجان، فصبا و وسپهر بيشترين تراكنش را داشتند. ارزش معاملات كل بازار سهام به 10 هزار و 423 ميليارد تومان رسيد. ارزش معاملات اوراق بدهي در بازار ثانويه 301 ميليارد تومان بود كه 3 درصد از ارزش كل معاملات بازار را در اين روز شامل مي‌شود. ارزش معاملات خرد نيز با كاهش 29 درصدي به نسبت روز معاملاتي قبل به رقم 5 هزار و 851 ميليارد تومان رسيد.

در معاملات روز اخير نماد خساپا بيشترين ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد كه ارزش معاملات آن 145 ميليارد تومان بود. پس از خساپا، ثشاهد بيشترين ارزش معاملات را داشت و آسياتك رتبه سوم بيشترين ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد وسپهر و خگستر در رتبه‌هاي بعدي بيشترين ارزش معاملات قرار گرفتند. در حجم معاملات نيز سهام خساپا با تعداد 5 ميليارد و 456 ميليون و 246 هزار و 363 سهم در صدر قرار گرفته است. شستا در رتبه دوم بيشترين حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به وبصادر تعلق داشت. دو نماد خودرو و وتجارت نيز در رتبه‌هاي بعدي بيشترين حجم معاملات بازار قرار داشتند. در معاملات چهارشنبه، 51 نماد صف خريد داشتند و 32 نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌هاي خريد با افت 52 درصدي نسبت به روز كاري قبل به 150 ميليارد تومان كاهش يافت و مجموع ارزش صف‌هاي فروش نيز با كاهش 9 درصدي به 240 ميليارد تومان رسيد.