اينترنت در ايران از ابتداي امسال شش بار دچار اختلال جدي شده است. دليل برخي از اين اختلال‌ها از سوي وزير ارتباطات، توسعه شبكه عنوان شد؛ اما در برخي موارد ديگر، هيچ توضيحي درباره دلايل اختلال ارايه نشده و تنها بر رفع مشكل تاكيد شده است. در اين ميان با وجود وضعيت نه چندان مطلوب اينترنت، پاسخ‌هاي وزير ارتباطات همچنان به عدم توسعه اينترنت ثابت در سال‌هاي گذشته و تلاش براي توسعه فيبر نوري محدود مي‌شود. «كوچك‌ترين اختلالي در شبكه ارتباطي كشور را برنمي‌تابيم.» اين جمله عيسي زارع‌پور وزير ارتباطات دولت سيزدهم است، زماني كه به نمايشگاه الكامپ بيست و ششم رفته بود. اما حدود دو هفته پس از آن براي چند ساعت اينترنت كشور مختل شد و وزارت ارتباطات به آن واكنشي نشان نداد. پس از آن اما اختلال‌ها پايان نيافت و هر از چندي موجبات نارضايتي كاربران را فراهم كرد. دوم تيرماه بود كه كاربران با اختلال در اينترنت براي مدت محدودي مواجه شدند. بعد از آن زارع‌پور گفت: با اينكه روز جمعه ۲.۵ ترابيت از ظرفيت كشور قطع شد، ولي بلافاصله جايگزين شد چون ما سه برابر نياز كشور اينترنت تامين كرده‌ايم. اين در حالي است كه سال ۱۴۰۰ زماني كه ۴۳۰ گيگ از ارتباط در خليج فارس قطع شد، تا چند روز اختلال داشتيم.
حوضچه‌هاي سوزان
صبح چهارم تيرماه خبر رسيد اينترنت در شهرهاي جنوبي استان تهران به علت آتش‌سوزي در يكي از حوضچه‌هاي ارتباطي منطقه ۸ مخابرات مختل شده است. اين اختلال به مدت يك ساعت اينترنت ثابت و سيار چندين اپراتور را با اختلال جدي مواجه كرد. همچنين شبكه تلفن همراه نيز براي برخي كاربران در محدوده رباط‌كريم، فرودگاه امام خميني (ره) و شهريار مختل و از دسترس خارج شده بود. محمدرضا بيدخام، مديركل ارتباطات و امور بين‌الملل شركت مخابرات ايران، در اين باره گفت: محلي كه حوضچه‌ها آسيب ديده بودند تقاطع جاده فرودگاه حضرت امام به پرند بوده و براي برقراري ارتباط از مسيرهاي جايگزين استفاد شده و ارتباط در همه مناطق به صورت پايدار برقرار است. پيش از اين نيز مرداد ۱۴۰۰ همزمان با روز جهاني وب، كاربران از وجود اختلال شديد در اينترنت كشور گزارش دادند و نت‌بلاكس هم اعلام كرد ۲۱ درصد از ظرفيت اينترنت كشور قطع شده است. شركت مخابرات پس از آن اعلام كرد اين اختلال مربوط به آتش‌سوزي در يكي از حوضچه‌هاي اين شركت در تهران بود، پس از آن زارع‌پور گفت مخابرات بايد خسارت به‌بارآمده را جبران كند اما اين اتفاق هرگز نيفتاد.
اولين اختلال جدي اينترنت سال
اولين مورد جدي اين اختلال‌ها مربوط به بيستم تيرماه بود. در ساعات انتهايي اين روز گزارش‌هاي مردمي در مورد اختلال و قطعي اينترنت در شبكه‌هاي اجتماعي منتشر شد و پس از آن نيز رادار ابرآروان اختلال شديد در اينترنت كشور، ميان ساعت‌هاي 22:15 تا 2:15 شب، را تاييد كرد. وزارت ارتباطات به اين اختلال واكنشي نشان نداد. در فاصله سه هفته پس از اين اختلال، ۱۲ مردادماه، از حدود ساعت 20:30 كاربران اپراتورهاي مختلف اينترنت ثابت با مشكل روبرو شدند كه ظاهراً به خاطر ناپايداري سوييچ‌هاي مركز تباديل ترافيك در دو مركز امام و انقلاب تهران رخ داده بود. شركت ارتباطات زيرساخت پس از اين اختلال در اطلاعيه‌اي آن را تاييد كرد و گفت: «اختلالي كه در مركز IXP تهران از ساعت 20:28 دقيقه ايجاد شده بود، با تلاش همكاران شركت ارتباطات زيرساخت مرتفع شد و هم‌اكنون كليه ارتباطات پايدار هستند. اين اختلال حدود يك ساعت شبكه را تحت تاثير قرار داده بود.» البته صبح روز بعد كاربران همچنان در شبكه‌هاي اجتماعي از ادامه آن اختلال خبر مي‌دادند.
اختلال اينترنت، بدون اطلاع
نت‌بلاكس، بامداد ۲۰ شهريورماه با انتشار نموداري از يك اختلال شديد در اينترنت ايران خبر داد كه طبق آن ترافيك شبكه تا ۷۱ درصد افت كرده بود. پس از آن شركت ارتباطات زيرساخت اعلام كرد اين اختلال به دليل ارتقا و توسعه شبكه زيرساختي كشور رخ داده است. اين شركت در اطلاعيه خود گفته بود اين اختلال‌ها به دليل توسعه شبكه در آينده نيز ادامه‌دار خواهد بود: «دان‌تايم شبكه ارتباطي زيرساخت در بامداد روزهاي يكشنبه و دوشنبه هفته جاري در بعضي از مراكز انجام شده و با توجه به تعدد مراكز و گستردگي شبكه ارتباطي شركت ارتباطات زيرساخت، اين تغييرات به صورت مركز به مركز و طي چندين روز انجام مي‌شود.» دو روز پس از اين اختلال، زارع‌پور در جمع خبرنگاران در حاشيه جلسه هفتگي هيات دولت اين اختلال‌ها را «محدود» خواند و علت آن را توسعه شبكه عنوان كرد: «معمولاً اين كار بعد از نيمه‌شب، ساعت يك يا دو، انجام مي‌گيرد. بنابراين با اطلاع قبلي ممكن است برخي از مناطق اختلال‌هاي محدودي داشته باشند كه اين را از قبل شركت ارتباطات زيرساخت اعلام خواهد كرد. البته از قبل اپراتورها در جريان بودند و من گفتم به اطلاع عموم مردم هم برسد.» او البته اين را هم اضافه كرد: «عموم كاربران اين مساله را احساس نمي‌كنند. بعضاً دميدن در اين اتفاق محدودي كه كسي احساسش نكرده مايه نگراني مي‌شود پس ما گفتيم اطلاع‌رساني كنند.» مدتي پس از آن شركت ارتباطات زيرساخت با انتشار جدولي، اسامي شهرهايي را كه ممكن است در روزهاي مختلف از اختلال اينترنت متاثر شوند اعلام كرد. واكنش مدير مركز روابط عمومي وزارت ارتباطات نيز در اين ميان جالب توجه بود. او با انتشار پستي در شبكه اجتماعي ويراستي توضيح داده بود كه ممكن است برخي لينك‌هاي ارتباطي زيرساخت براي مدت محدودي قطع شوند و در بخشي از اين پست نوشته بود: «برخي اين توسعه را با نام اختلال فاكتور نكنند.»
اختلالات آبان
صبح ۲۷ آبان كاربران اينترنت گزارش دادند ترافيك بين‌الملل با اختلال مواجه شده است، وضعيتي كه تقريباً شبيه قطع كامل اينترنت بين‌الملل بود و حتي براي دقايقي امكان ارسال پيامك نيز وجود نداشت. نت‌بلاكس نيز اين اختلال را تاييد كرد و نوشت اتصال به ۵۷ درصد كاهش يافته است. روابط عمومي شركت ارتباطات زيرساخت در اين باره اعلام كرد مشكل مربوط به شبكه انتقال استان تهران است و شبكه انتقال استان تهران را از ساعت ۹: ۴۵ تا ۱۰: ۲۵ درگير كرده است. رادار ابرآروان نيز اين اختلال را نشان داد. پس از اين بود كه يك گروه هكري مدعي شد اين وضعيت به دليل اقدام آنها اتفاق افتاده است. وزير ارتباطات اما اين ادعا را رد كرد. اگرچه از زماني كه عيسي زارع‌پور در وزارت ارتباطات مشغول به كار شده، نمايندگان مجلس چند بار او را به خانه ملت فراخواندند و حتي يك بار به او كارت زرد دادند؛ در عين حال كه بسياري از نمايندگان همچنان از وضعيت اينترنت گله مي‌كنند و حتي كميته‌اي براي بررسي كيفيت و سرعت اينترنت تشكيل شد؛ اما هنوز هم وضعيت اينترنت در شرايط نه چندان مطلوب به سر مي‌برد و البته پاسخ‌هاي وزير ارتباطات هم به عدم توسعه اينترنت ثابت در سال‌هاي گذشته و تلاش براي توسعه فيبر نوري محدود مي‌شود.
