تصادفات رانندگي در حالي سالانه ۶۰ هزار نفر به فهرست معلولان در كشور اضافه مي‌كند كه نهادهاي حمايتي هنوز نتوانسته‌اند نيازهاي واقعي معلولان ژنتيكي را به‌طور كامل پوشش دهند و هزينه‌هاي معلوليت‌هاي ناشي از حوادث را تامين كنند. سازمان پزشكي قانوني از رشد ۳.۷ درصدي مصدومان حوادث رانندگي در نيمه نخست امسال حكايت دارد؛ در اين مدت بيش از ۲۰۱ هزار مصدوم ناشي از حوادث رانندگي به مراكز پزشكي قانوني مراجعه كرده‌اند كه متاسفانه گروهي از آنان دچار معلوليت و ناتواني شده و در نوبت دريافت خدمات از سازمان بهزيستي قرار مي‌گيرند.
اينكه چرا تصادفات جاده‌اي در صدر حوادث منجر به معلوليت قرار دارند، پاسخ روشني دارد؛ ۹۲ درصد حمل و نقل در كشور به صورت زميني و جاده‌اي انجام مي‌شود و همين آمار گوياي وضعيت ترافيك در جاده‌هاي كشور است به‌طوري كه بنابر آمار پليس راهور، فقط در سال گذشته بيش از هشت ميليارد تردد در جاده‌هاي كشور ثبت شده است و با توجه به اينكه در بروز هر تصادف سه عامل «انسان، جاده و خودرو» دخيل است، هر كدام از اين گزاره‌ها و علل وابسته به آن مي‌تواند در بروز تصادفات منجر به فوت يا معلوليت فرد دخيل باشد.
علي محمد قادري رييس سازمان بهزيستي كشور در اين باره معتقد است: سالانه ۳۰۰ هزار تصادف رانندگي در كشور رخ مي‌دهد كه به‌طور متوسط ۶۰ هزار معلول در سبد بهزيستي وارد مي‌كند؛ بايد براي كسي كه وارد سبد حمايتي و خدماتي بهزيستي مي‌شود، شغل ايجاد كنيم و به بهداشت روحي و جسمي و خدمات پزشكي او توجه كنيم.
برآوردها نشان مي‌دهد كه فقط هزينه‌هاي مراقبت، اقلام تجهيزات بهداشتي و توانبخشي، مناسب‌سازي منزل و معيشت براي هر فردي كه در اثر حادثه يا تصادف دچار آسيب‌هاي نخاعي يا جسمي مي‌شود براي خانواده‌ها كمرشكن بوده و بهزيستي سال گذشته با مديريت بهينه منابع مالي به ۱۲۱ هزار نفر وسايل كمك توانبخشي اعم ويلچر، عصا، واكر، تشك مواج، وسايل بينايي، تخت، سمعك و ديگر وسايل را ارايه كرده است.
اغلب معلولان تصادفات جاده‌اي دچار ضايعه نخاعي هستند
كارشناسان راهنمايي و رانندگي بي‌توجهي به جلو، سرعت غيرمجاز و سبقت غيرمجاز را سه عامل انساني اصلي در بروز تصادفات رانندگي مي‌دانند هرچند ناايمن بودن خودرو و جاده‌هاي ناايمن و حادثه خيز نيز بازيگر اصلي اين ميدان به شمار مي‌روند؛ عواملي كه به گفته حسين عرب اسدي معاون سرمايه انساني سازمان اداري و استخدامي كشور، دست به دست هم مي‌دهند تا انسان سالم را معلول كنند و بعد از آن دستگاه‌هاي ديگر دخيل مي‌شوند تا شرايط زندگي اين فرد را بهبود ببخشند.
معلوليت‌هاي ناشي از حوادث رانندگي، انواع مختلفي دارد كه يكي از مهم‌ترين آنها آسيب‌هاي نخاعي است؛ چنانكه به گفته افروز صفاري فرد مديركل پيشگيري از معلوليت‌ها و تلفيق اجتماعي سازمان بهزيستي كشور، اغلب معلولان تصادفات جاده‌اي دچار ضايعه نخاعي هستند و در رده معلولان شديد و خيلي شديد دسته‌بندي مي‌شوند. در اين زمينه بايد متذكر شد كه يكي از گروه‌هايي كه بيشتر در معرض صدمات ستون فقرات و آسيب‌هاي نخاعي قرار دارند، دوچرخه سواران و موتورسواران هستند زيرا ضربه به سر و گردن و صدمات ستون فقرات مهم‌ترين علت مرگ و معلوليت در ميان اين گروه است كه استفاده از كلاه ايمني و پوشيدن لباس محافظ يكي از اوليه‌ترين نكات ايمني در اين دو گروه است.
تصادفات رانندگي
عامل ۳۰ درصد معلوليت‌ها در كشور
رييس انجمن مددكاري اجتماعي ايران درباره آسيب‌هاي اجتماعي ناشي از تصادفات رانندگي در گفت‌وگو با خبرنگار جامعه ايرنا اظهار داشت: معلوليت يكي از موضوعات مهم در حوزه آسيب‌هاي اجتماعي است كه مي‌تواند ناشي از عوامل ژنتيكي يا سوانحي چون تصادف يا بلاياي طبيعي مانند زلزله و حتي حوادثي مانند جنگ يا بحران‌هاي بهداشتي باشد. معلوليت فقط روي فرد تاثير ندارد بلكه هزينه را هم براي جامعه و هم خود فرد و خانواده‌اش بالا مي‌برد؛ يعني فرد هم نقش آفريني خود را در جامعه از دست مي‌دهد و هم هزينه مضاعف به خانواده تحميل مي‌كند. سيدحسن موسوي چلك اظهار داشت: تصادفات رانندگي اثر بالايي در بروز معلوليت‌ها دارد به‌طوري كه حتي برخي گزارش‌ها ۳۰ درصد معلوليت‌ها را ناشي از تصادفات مي‌دانند كه البته گفته مي‌شود عوامل انساني در ۸۰ درصد تصادفات دخيل هستند. او با بيان اينكه سيستم حمل و نقل عمومي، خودرو و جاده نيز در بروز تصادفات تاثيرگذار هستند، اظهار داشت: بخشي از عوامل تصادفات به خودرو، بخش ديگر به ايمني راه‌ها و بخشي از آن به فرد بازمي‌گردد.
بار سنگين هزينه معلوليت بر خانواده و جامعه
رييس انجمن مددكاري اجتماعي ايران با بيان اينكه براي كاستن از سهم معلوليت‌هاي ناشي از تصادفات رانندگي بايد برنامه‌ريزي بلندمدت صورت گيرد، به اقدام پليس براي شماره‌گذاري نكردن خودروهاي ناايمن كه به عنوان «ارابه مرگ» از آنها ياد مي‌شود، اشاره كرد و گفت: معلوليت فقط روي فرد تاثير ندارد بلكه هزينه را هم براي جامعه و هم خود فرد و خانواده‌اش بالا مي‌برد؛ يعني فرد هم نقش آفريني خود را در جامعه از دست مي‌دهد و هم هزينه مضاعف به خانواده تحميل مي‌كند.
موسوي چلك آسيب‌هاي رواني ناشي از معلوليت را نيز يادآور شد و افزود: معلوليت مي‌تواند نقش آفريني اعضاي خانواده، روابط اجتماعي و سلامت رواني اجتماعي آنها را تحت الشعاع قرار دهد به ويژه اگر توان مقابله و مديريت چنين شرايطي را نداشته باشند، اين موضوع آثار منفي دوچنداني خواهد داشت.
