پايان عمر گازهاي فلر نزديك شد
براي جمع‌آوري همه گازهاي همراه و مشعل در سطح شركت ملي نفت ايران ظرفيت جمع‌آوري و فرآورش گازهاي همراه و مشعل در حدود ۲ ميليارد فوت‌مكعب معادل ۵۷ ميليون مترمكعب در روز در قالب پنج طرح بلندمدت و ۱۴ مزايده فروش برنامه‌ريزي شده است.
براي جمع‌آوري همه گازهاي همراه و مشعل در سطح شركت ملي نفت ايران ظرفيت جمع‌آوري و فرآورش گازهاي همراه و مشعل در حدود ۲ ميليارد فوت‌مكعب معادل ۵۷ ميليون مترمكعب در روز در قالب پنج طرح بلندمدت و ۱۴ مزايده فروش برنامه‌ريزي شده است.
به‌گزارش ايسنا، سالانه افزون بر ۱۵۰ ميليارد مترمكعب گاز در مشعل‌هاي بالاي چاه‌هاي نفت در جهان به مواد آلاينده تبديل مي‌شود كه بر اساس آمارهاي بانك جهاني اين رقم معادل يك‌سوم مصرف گاز كل اروپاست. بر اساس آمارهاي بانك جهاني، ايران تا سال ۲۰۱۸ سومين كشور بعد از روسيه و عراق در ميان توليدكنندگان اين گازها بوده است، با اين حال گفته مي‌شود ميزان مشعل‌سوزي در كشورمان از ۱۷ ميليارد مترمكعب در سال ۲۰۱۸ به ۱۳.۷۸ ميليارد مترمكعب در سال ۲۰۱۹ رسيده، اين يعني حدود روزانه ۳۸ ميليون مترمكعب گاز در حال سوختن است. دولت سيزدهم در طول عمر دو ساله خود توانسته است ۲۸ قرارداد به ارزش بيش از يك ميليارد دلار در زمينه جمع‌آوري گازهاي مشعل را كه بيشتر با شركت‌هاي خصوصي امضا شده، نهايي كند. افزون بر اين متعهد شده است پرونده بيشتر پروژه‌هاي جمع‌آوري گازهاي همراه نفت كشور را تا پايان عمر خود ببندد. اين موضوع حكايت از آن دارد كه عزم دولت سيزدهم براي تحقق هدف يادشده تا حدي جدي است كه وزير نفت از آمادگي وزارت نفت براي واگذاري توسعه ميدان‌هاي نفت و گاز كشور به‌صورت صفر تا صد به پتروشيمي‌ها سخن به ميان آورده و معتقد است اين معامله وزارت نفت و پتروشيمي معامله‌اي برد - برد براي دو طرف است زيرا پتروشيمي‌ها مي‌توانند با توسعه ميدان‌هاي نفتي در كمتر از سه سال حداقل تا ۳۰ سال تأمين خوراك گاز و خوراك مايع واحدهاي خود را تضمين كنند. براي جمع‌آوري همه گازهاي همراه و مشعل در سطح شركت ملي نفت ايران ظرفيت جمع‌آوري و فرآورش گازهاي همراه و مشعل حدود ۲ ميليارد فوت‌مكعب معادل ۵۷ ميليون مترمكعب در روز در قالب ۵ طرح بلندمدت و ۱۴ مزايده فروش برنامه‌ريزي شده است. سال ۱۴۰۱ به‌طور ميانگين روزانه حدود ۱۱۳.۶ ميليون مترمكعب گاز همراه نفت در شركت ملي نفت ايران توليد شد كه از اين مقدار حدود ۶۵ درصد آن معادل ۷۴.۶ ميليون مترمكعب در روز به‌وسيله ايستگاه‌هاي تقويت فشار گاز و كارخانه‌هاي موجود جمع‌آوري شد، حدود ۵ درصد معادل ۵ ميليون مترمكعب در روز با راه‌اندازي پروژه‌هاي كوتاه‌مدت و بلندمدت جمع‌آوري شد. ارسال به مشعل حدود ۳۰ درصد كل گازهاي توليدي معادل ۳۴ ميليون مترمكعب در روز بود كه تا پايان سال ۱۴۰۴ اين مقدار نيز جمع‌آوري خواهد شد. شايان ذكر است كه روزانه ۳۷.۴ ميليون مترمكعب از گازهاي جمع‌آوري‌شده به شبكه سراسري تزريق مي‌شود. طرح‌هاي جمع‌آوري گازهاي مشعل در دو بخش اصلي به‌صورت طرح‌هاي بلندمدت و طرح‌هاي كوتاه‌مدت برنامه‌ريزي و در حال اجراست، طرح‌هاي بلندمدت (احداث كارخانه‌هاي گاز و گاز مايع و ايستگاه‌هاي جمع‌آوري گازهاي همراه و مشعل) طبق برنامه‌ريزي و اقدام‌هاي انجام‌شده، اين طرح‌ها تا پايان سال ۱۴۰۴ با تكميل ظرفيت به بهره‌برداري كامل خواهند رسيد. فاز نخست كارخانه گاز و گاز مايع ۳۲۰۰ در حوزه جغرافيايي غرب كارون به بهره‌برداري رسيد، براي تأمين خوراك كارخانه يادشده پروژه خط لوله انتقال گازهاي مازاد دارخوين و ايستگاه جمع‌آوري گازهاي واحد غرب كارون نيز با حجم تقريبي ۱۰۰ ميليون فوت‌مكعب در روز در مرحله اول و به مبلغ ۷۲ ميليون يورو به‌صورت بيع متقابل به هلدينگ خليج فارس واگذار شده است. كارخانه گاز و گاز مايع ۳۱۰۰ با ظرفيت ۲۴۰ ميليون فوت‌مكعب در روز در حوزه جغرافيايي دهلران، دزفول شمالي كه هم‌اكنون ۸۵.۳۸ درصد پيشرفت داشته است و تا پايان امسال به بهره‌برداري كامل خواهد رسيد. براي تأمين پايدار خوراك كارخانه گاز و گاز مايع ۳۱۰۰ پروژه احداث ايستگاه تقويت فشار گاز دهلران به ظرفيت ۸۵ ميليون فوت‌مكعب در روز و مبلغ ۱۲۸ ميليون يورو و خط لوله دهلران به مبلغ ۸۵ ميليون يورو به سرمايه‌گذار واگذار شده كه تا پايان امسال به بهره‌برداري خواهند رسيد، همچنين پروژه تكميل ايستگاه تقويت فشار گاز چشمه‌خوش و پايدار غرب نيز به‌صورت EPCF و با مبلغ ۵۳ ميليون يورو به سرمايه‌گذار واگذار شده است. كارخانه گاز و گاز مايع خارك، با ظرفيت ۳۰۰ ميليون فوت‌مكعب در روز در حوزه جغرافيايي جزيره خارك هم‌اكنون ۶۷.۱ درصد پيشرفت دارد و تا پايان سال ۱۴۰۴ راه‌اندازي كامل خواهد شد. طرح جمع‌آوري گازهاي مشعل در شرق كارون در حوزه جغرافيايي آغاجاري، گچساران با ظرفيت ۵۹۳ ميليون فوت‌مكعب در روز و مارون با ظرفيت ۲۴۹ ميليون فوت‌مكعب در روز در قالب دو قرارداد با هلدينگ خليج فارس و پتروشيمي مارون تا پايان سال ۱۴۰۴ راه‌اندازي خواهد شد. طرح‌هاي تعريف‌شده كوتاه‌مدت جمع‌آوري گازي‌هاي مشعل شامل پارسي كلاستر، مارون۳، منصوري، مارون ۶، چشمه‌خوش، سروستان و سعادت‌آباد، مسجدسليمان - نفت سفيد - تمبي - پرسياه، زيلايي، هفت شهيدان و نرگسي، عنبر و لالي، قلعه نار، خشت، سكوي سلمان، سركان و ماله كوه است. طرح‌هاي پارسي كلاستر با ظرفيت ۳.۵ ميليون فوت‌مكعب در روز، مارون۳ با ظرفيت ۱۵ ميليون فوت‌مكعب در روز، منصوري با ظرفيت ۱۰ ميليون فوت‌مكعب در روز، مارون ۶ با ظرفيت ۲۲ ميليون فوت‌مكعب در روز و چشمه‌خوش با ظرفيت ۶۰ ميليون فوت‌مكعب در روز تا پايان سال ۱۴۰۱راه‌اندازي شده‌اند. طرح‌هاي سروستان - سعادت‌آباد، خشت، نفت‌شهر و سومار، مسجدسليمان، نفت سفيد، پرسياه و زيلايي، هفت شهيدان و نرگسي، عنبر و لالي و قلعه نار با ظرفيت ۱۰۱ ميليون فوت‌مكعب در روز در حال اجرا هستند. طرح‌هاي سكوي سلمان و سركان/ ماله‌كوه نيز با ظرفيت ۱۰۴ ميليون فوت‌مكعب در روز در حال برگزاري مزايده جديد و حدود ۶۴ – ۶۰ ميليون فوت‌مكعب در روز گازهاي همراه باقيمانده با پيش‌بيني طرح‌هاي مذكور (پازنان - مارون۴ - مارون۳، بنگستان و آسماري شيرين، منصوري- آسماري شيرين، منصورآباد - رامشير، كوپال آسماري و كوپال بنگستان تا پايان سال ۱۴۰۴ نيز در مرحله دريافت مجوز واگذاري هستند. انجام مزايده‌هاي جمع‌آوري و فروش گازهاي مشعل ميدان‌هاي سروستان و سعادت‌آباد با ظرفيت ۱۴ ميليون فوت‌مكعب در روز آذرماه سال ۱۴۰۲ راه‌اندازي خواهد شد، فاز نخست طرح جمع‌آوري گازهاي همراه نفت چشمه‌خوش با ظرفيت ۱۰ ميليون فوت‌مكعب در روز شهريور ۱۴۰۱ راه‌اندازي شده است. جمع‌آوري گازهاي همراه نفت از تأسيسات سه استان خوزستان، بوشهر و كهگيلويه و بويراحمد با امضاي قراردادي به ارزش ۱.۱ميليارد دلار با شركت پالايش گاز بيدبلند خليج فارس از ديگر طرح‌ها است كه در نتيجه اين طرح ۵۹۳ ميليون فوت‌مكعب در روز گاز همراه جمع‌آوري و سالانه حدود ۱.۵ ميليون تن به خوراك پالايشگاه‌ها افزوده مي‌شود. تاكنون اقدامات فعاليت‌هاي پرشماري براي انجام مصوبه هيات وزيران و بهبود وضع محيط زيست منطقه انجام شده است كه اهم آن در محورهاي تكاليف مصوب يادشده، شامل مستندسازي كيفيت هواي محيط، كاهش ۵۰۱.۵ هزار تن انتشار دي‌اكسيد گوگرد، كاهش مشعل سوزي به ميزان ۲ هزار و ۳۴۴ ميليون مترمكعب، كاهش انتشار تركيبات BTEX (به ميزان ۹ ميكروگرم در مترمكعب در مرز صنايع)، احداث تصفيه‌خانه‌هاي پساب توليدي پالايشگاه‌هاي گازي و مجتمع‌هاي پتروشيمي فاز ۲ و مديريت پسماندهاي ويژه و صنعتي است. ظرفيت توليد روزانه نفت خام كشور ۴ ميليون بشكه است كه ۳ ميليون آن در مناطق نفت‌خيز جنوب توليد مي‌شود. گازهاي همراه نفت خوراك مهمي براي پتروشيمي‌ها هستند و مي‌توان از اين گازها براي مصارف داخلي كشور استفاده كرد با اجراي طرح آماك، هم‌اكنون حدود ۸۶ درصد گازهاي همراه نفت در مناطق نفت‌خيز جنوب جمع‌آوري مي‌شود كه به مصرف داخلي يا تزريق در مخازن نفتي براي صيانت از توان توليد، اختصاص مي‌يابد. براي بقيه گازهاي همراه نفت اين شركت نيز طرح‌هايي با مشاركت شركت‌هاي پتروشيمي در حال اجراست تا ضمن تأمين خوراك اين شركت‌ها، از سوزاندن گازهاي همراه در مشعل‌ها جلوگيري شود. اجراي پروژه جمع‌آوري گازهاي مشعل در حوزه شركت ملي مناطق نفت‌خيز جنوب ۱۸ تا ۲۰ ميليون مترمكعب در روز در قالب سرمايه‌گذاري شركت‌هاي پتروشيمي مارون و پالايشگاه بيدبلند خليج فارس با هدف تأمين خوراك صنايع پتروشيمي، همچنين پيگيري اجراي قرارداد واحدهاي جمع‌آوري و فرآورش گاز و گاز مايع ۳۲۰۰ و ۳۱۰۰ به‌ترتيب در حوزه جنوب غرب و غرب كشور با هدف جمع‌آوري حدود ۱۲ ميليون مترمكعب در روز گازهاي مشعل به عنوان خوراك صنعت پتروشيمي انجام مي‌شود. هم‌اكنون پروژه‌هاي متعددي در مديريت برنامه‌ريزي تلفيقي شركت ملي نفت ايران براي جلوگيري از سوزاندن گاز در مشعل تعريف شده است، به‌نحوي كه بعضي از آنها بهره‌برداري شده‌اند و برخي نيز در مرحله اجرا هستند. از طرفي از طريق جلب سرمايه‌گذار، پروژه‌هايي با عنوان جمع‌آوري گازهاي همراه آغاجاري و گچساران به ميزان ۵۹۳ ميليون فوت‌مكعب در روز در قالب پروژه بهسازي و احداث تأسيسات جمع‌آوري گازهاي مشعل (سرمايه‌گذار پالايشگاه گاز بيدبلند) و طرح جمع‌آوري گازهاي همراه كارون و مارون ۲۴۹ ميليون فوت‌مكعب در روز در قالب پروژه بهسازي و احداث تأسيسات جمع‌آوري گازهاي مشعل (سرمايه‌گذار پتروشيمي مارون) تعريف شده و در مرحله اجرا قرار دارند. همچنين از ظرفيت بخش خصوصي نيز در دو پروژه طرح جمع‌آوري گازهاي مشعل واحد بهره‌برداري پارسي كلاستر به مقدار روزانه ۳.۵ ميليون فوت‌مكعب و مارون ۶ به مقدار ۲۲ ميليون فوت‌مكعب در قالب مزايده از سوي شركت تامكار گاز و طرح جمع‌آوري گازهاي مشعل واحد بهره‌برداري مارون ۳ به مقدار روزانه ۱۲ ميليون فوت‌مكعب و منصوري به مقدار ۱۰ ميليون فوت‌مكعب در قالب مزايده از سوي شركت هيربد نيرو نيز اجرايي شده‌اند.
