تخلف سنگين در بورس
اعتماد و شفافيت اين روزها تنها تبديل به كلمه شده و آنچنان تاثير و نقشي در اقتصاد كشور ندارند و شاهد نابسامانيهاي بيشتر در بازارهاي مالي هستيم. دولت سيزدهم با شعار اعتماد و شفافيت پا به عرصه گذاشت؛ اما اكنون به واسطه برنامهها، وعدهها و عملكرد برخي از مسوولان شفافيت و اعتماد در بازارهاي مالي يافت نميشود كه خود جاي تعجب دارد! نكته قابل توجه اينجاست كه پيش از اين تمامي مسوولان از شفافيت بورس سخن ميگفتند اما روز گذشته رييس سازمان بورس اعلام كرد كه «در رسيدگي به پروندهاي مربوط به سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مشخص شد بيش از ۱۰ هزار ميليارد تومان منافع سهامداران يك شركت به نفع سهامدار عمده جابهجا شده بود.» درست است به اين موضوع رسيدگي شد اما در اصل اين 10 هزار ميليارد تومان شفافيت بورس را زير سوال برده و احتمالا بخشي از اعتمادها نيز با اين رقم از بازار خارج شود.
اعتماد و شفافيت اين روزها تنها تبديل به كلمه شده و آنچنان تاثير و نقشي در اقتصاد كشور ندارند و شاهد نابسامانيهاي بيشتر در بازارهاي مالي هستيم. دولت سيزدهم با شعار اعتماد و شفافيت پا به عرصه گذاشت؛ اما اكنون به واسطه برنامهها، وعدهها و عملكرد برخي از مسوولان شفافيت و اعتماد در بازارهاي مالي يافت نميشود كه خود جاي تعجب دارد! نكته قابل توجه اينجاست كه پيش از اين تمامي مسوولان از شفافيت بورس سخن ميگفتند اما روز گذشته رييس سازمان بورس اعلام كرد كه «در رسيدگي به پروندهاي مربوط به سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مشخص شد بيش از ۱۰ هزار ميليارد تومان منافع سهامداران يك شركت به نفع سهامدار عمده جابهجا شده بود.» درست است به اين موضوع رسيدگي شد اما در اصل اين 10 هزار ميليارد تومان شفافيت بورس را زير سوال برده و احتمالا بخشي از اعتمادها نيز با اين رقم از بازار خارج شود. در حال حاضر ارزش معاملات بورس به سختي به چهار هزار ميليارد تومان ميرسد و اين رقم 10 هزار ميليارد توماني كم نيست و مشخص نيست كه ناظران چرا در لحظه متوجه جابهجايي اين عدد نشدهاند! يا اينكه چرا پس از گذشت اين مدت اعلام كردهاند و چرا آمار مربوط به بازگشت پول منتشر نشده است؟ بورس يكي از مهمترين بازارهاي مالي در تمامي كشورهاي دنيا به حساب ميآيد. در زمان انتخابات رياستجمهوري بر حسب شرايط تلخ، رييس دولت سيزدهم به تالار معاملات رفت و وعده ترميم بورس داد! اما پس از مدتها اين وعده هنوز عملي نشده و شاخص همان عدد سه سال پيش يعني دو ميليون واحد است. از سوي ديگر قيمت تك سهمها و صنايع بازار آب رفته و تنها شاهد تاثيرگذاري تورم روي صورت ماليها هستيم و طي اين مدت دولت حال حاضر كار خاصي براي بازگشت سرمايه و جبران زيان سرمايهگذاران بورسي نكرد. بازار سرمايه از زمان شروع به كار دولت سيزدهم تغييرات بسيار زيادي داشت كه برخي از اين تغييرات مثبت بوده و باعث شده كمي اعتماد به بازار بازگردد؛ اما در ميانه مسير موضع مسوولان تغيير كرد و با دخالت و دستكاري باعث شد شاخص نزوليتر و بياعتمادي در بازار پر رنگتر شود. البته به واسطه اين شرايط اعتماد نيز از بازار رخت بست و شرايط بياعتمادي به اوج ريزش بورس يعني سه سال گذشته بازگشت. اگر بخواهيم مثال بزنيم يكي از دخالتها و دستكاريهاي مسوولان در تالار شيشهاي تعيين پنهاني نرخ خوراك پتروشيميها بود كه باعث شد يك عده خاص از رانت ايجاد شده بورس سود ببرند و بقيه سهامداران در زيان خالص دست و پا بزنند.
تخلف سنگين در بازار سرمايه
رييس سازمان بورس روز گذشته اعلام نمود كه «در رسيدگي به پروندهاي مربوط به سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مشخص شد بيش از ۱۰ هزار ميليارد تومان منافع سهامداران شركت بهنفع سهامدار عمده جابهجا شده بود! بحثهاي حاكميت شركتي و ترتيبات مربوط به تصميمات هياتمديره اصلاً در اين شركت رعايت نشده بود و سهامدار عمده فقط با قدرتي كه داشت، اين اتفاق را رقم زده بود، البته در اين مورد بعد از رسيدگي، اوايل سال جاري رأي صادر شد و اين ضرر و زيان بهنفع سهامداران شركت جبران شد؛ اما اين تنها مورد تخلف در شركتها نيست و موارد زيادي از اين دست وجود دارد كه بعضاً به آنها رسيدگي شده است، اما تكرار موارد نشان ميدهد هنوز بحثهاي آموزشي بهدرستي جا نيفتاده است.» مساله اينجاست كه اغلب مديران بورسي عقيده سهامداران خرد دانش بورسي ندارند و همين عدم داشتن سواد مالي وضعيت بورس را برهم زده! اما آمار تخلفات نشان ميدهد كه برخي از هياتمديره شركتهاي بورسي و حقوقيهاي بزرگ بورسي در وهله نخست حتي مدرك مرتبط بورسي ندارند ولي به واسطه شرايط و نقدينگي ميتوانند حتي شاخص را جابهجا كنند!
مشكل اساسي به مديريت و نظارت باز ميگردد، هنوز اطلاعات درستي درخصوص چگوني بازگشت پول و حتي سهم اعلام نشده است؛ اما ابهامات باقي است كه اين مبلغ، در شرايط حال حاضر چگونه براي سهامداران جبران شده است؟!
نكته قابل توجه اينجاست كه ارزش معاملات خرد روزانه بورس به سختي به چهار هزار ميليارد تومان ميرسد و با وجود اين موضوع در يك روز10 هزار ميليارد تومان نقدينگي جابهجا شده! (سازمان بورس هنوز اطلاعات دقيقي از اين رقم، نحوه خريد و بازگشت منتشر نكرده در نتيجه نميتوان با قطعيت تمام درخصوص روز معامله و بازگشت پول صحبت كرد.) براي نمونه ارزش معاملات بورس در آخرين روز كاري هفته يعني ديروز برابر سه هزار و 423 ميليارد تومان بود كه عدد بسيار پاييني است؛ اما در مقابل مبالغ بسيار سنگيني در بازار جابهجا ميشود.
بورس پيش از اين به عنوان شفافترين بازار مالي شناخته ميشود؛ ولي ورود مسوولان و دخالت باعث شد كه بورس شفافيت خود را از دست بدهد و شرايط براي سرمايهگذاري تغيير كند و تنها اميد بازگشت بازار به سالهاي گذشته است.