گروه تعاون هادی آذری
ژاپن درحال حاضر پیرترین کشور جهان محسوب می‌شود. در سال 2012، 24درصد از جمعیت این کشور 65سال یا بیشتر سن داشتند. این گرایش جمعیت‌شناختی، چالش‌های سلامتی و رفاهی مهمی و جدی را به دنبال داشته با این حال، تعاونی‌های فعال در عرصه سلامت و بهداشت به نوعی پیشگام اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه در بخش حوزه و ترغیب افراد مسن به مشارکت‌های اجتماعی محسوب می‌شوند. «فدراسیون تعاون سلامت و رفاه» در سال 1957 تاسیس شد یعنی اندکی پس از پایان جنگ جهانی دوم؛ به گفته هیروکی توکوبو، مدیر این فدراسیون، علت تاسیس این فدراسیون «وجود بی‌عدالتی در حوزه معاش و سلامت بود. افراد بسیاری به علت فقر، زندگی در مناطق روستایی یا فجایع طبیعی، امکان دسترسی به مراقبت بهداشتی و پزشکی را نداشتند.» این فدراسیون در واقع بخشی از اتحادیه تعاونی‌های مصرف ژاپن بود اما در سال 2010 مستقل شد و اکنون دارای 112 انجمن عضو است.
این فدراسیون با هدف ارتباط برقرار کردن میان تعاونی‌های رفاهی و بهداشتی ژاپن، به اشتراک‌گذاری دانش، تعلیم کارکنان بخش رفاه و سلامت، انتشار نشریات و تامین و خریداری تجهیزات پزشکی در سطح کلان فعالیت دارد. درحال حاضر این فدراسیون دارای 2.8میلیون عضو است و در 77بیمارستان متعلق به آن حدود 2هزار دکتر و 12هزار پرستار مشغول به کارند. ماموریت این فدراسیون در 60سالی که از زمان تاسیس آن می‌گذرد، کمک به تمام افرادی است که نیازمند دستیابی به مراقبت‌های بهداشتی مناسبند؛ هدفی که تا به امروز تغییری نکرده است. آن طور که هیروکی تصریح می‌کند: «اقشار آسیب‌پذیر همچون افراد کهنسال و نیازمند گاهی مغفول واقع می‌شوند. این تعاونی و اعضایش در تلاشند تا این خلأها را پر و عدالت را در این حوزه برقرار کنند.» به عنوان مثال وقتی ساحل شرقی ژاپن در اثر وقوع زلزله‌یی 9 ریشتری و متعاقبا یک سونامی قدرتمند در ماه مارس سال 2011 در هم کوبیده شد، این تعاونی از تعاون‌های عضو خود در سراسر کشور خواست تا پزشکان و پرستاران خود را به بیمارستان موقتی که در منطقه حادثه دیده میاگی برپا شده بود، اعزام کنند که در کمک‌رسانی بهتر به حادثه‌دیدگان تاثیر بسزایی داشت. در شرایط عادی و معمولی، این تعاونی‌ها با اتکا به یک الگوی مشارکت که منحصر به ژاپن است در جهت حفظ سلامت اعضای خود و جامعه فعالیت می‌کنند. تعاونی‌های مصرف ژاپن توانسته‌اند شیوه‌یی از مشارکت اعضا در حلقه‌های کوچک را بنیان بگذراند که در نوع خود بی‌سابقه است. در تعاونی‌های عضو این فدراسیون، سه عضو یا بیشتر می‌توانند به‌منظور انجام فعالیت‌های خودنظارتی مانند کنترل فشارخون، اوره و چربی با همکاری متخصصان پزشکی یک حلقه را تشکیل دهند. علاوه بر این، اعضای این تعاونی‌ها ترغیب می‌شوند تا در فعالیت‌های داوطلبانه مشارکت کنند؛ فعالیت‌هایی مانند کمک به بیماران نیازمند، ترتیب گردهمایی‌هایی برای افراد کهنسال که تنها زندگی می‌کنند و تبلیغ شیوه‌های سالم زندگی. یکی از اعضای این فدراسیون، تعاونی سایتاماست که در شهر سایتاما در شمال توکیو واقع شده و پیرترین منطقه در این کشور همچنین دارای کمترین تعداد پزشک محسوب می‌شود. این تعاونی 33مرکز بهداشتی ازجمله چهار بیمارستان را اداره کرده و دارای حدود 242هزار عضو است. اعضای تعاونی سایتاما به خصوص از طریق فعالیت‌های داوطلبانه در راستای ارتقای سطح سلامت جامعه فعالیت دارند. اعضای تعاونی درخصوص تمام تصمیم‌گیری‌ها مسوول هستند و تمام برنامه‌ها توسط خود اعضا طراحی، برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود. اعضای این تعاونی‌ها به علاوه فعالیت‌هایی رایگان مانند برگزاری پیاده‌روی هایی خانوادگی، ورزش صبحگانی و یوگا را در اماکن عمومی مانند پارک‌ها در دستور کار خود دارند. اکثر شرکت‌کنندگان در این برنامه‌ها را افراد 50 تا 70ساله تشکیل می‌دهند. ایجاد ارتباط میان نسل‌های مختلف، یکی از ارکان مهم و اصلی فعالیت‌های اعضای این تعاونی‌ها محسوب می‌شود. این اعضا برنامه‌ها و مراسمی را مانند مهمانی‌های چای به همراه غذاهای خانگی، کارگاه‌های ساخت صنایع‌دستی و برنامه‌هایی تفریحی را در منازل خود یا اماکن عمومی با هدف مبارزه با انزوای اجتماعی و ساخت جامعه‌یی سرزنده‌تر برگزار می‌کنند. ازجمله دیگر حوزه‌های فعالیت اعضای این تعاونی‌ها می‌توان به ایجاد امکاناتی در شهرها برای رفاه و آسایش هرچه بیشتر افراد کهنسال اشاره کرد که ساخت معابر و گذرگاه‌های مناسب برای عبور صندلی چرخدار از این دست است. برآوردها حاکی از آن است که تا سال 2060میلادی حدود 40درصد از جمعیت ژاپن 65 سال یا بیشتر سن خواهند داشت؛ با این اوصاف اقدامات و فعالیت‌های این تعاونی‌ها اهمیت روزافزونی خواهد یافت.
