نبض بورس| سهام عدالت یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های سیاسی-اقتصادی کشور از دهه ۸۰ تا به امروز بوده که هنوز پرونده آن بسته نشده است و هر روز شاهد یک معضل جدید در این خصوص هستیم. برای بررسی سهام عدالت باید گذشته را بررسی کرد.
برای اولین‌بار دولت نهم یعنی زمان ریاست محمود احمدی‌نژاد تصمیم به تخصیص سهام عدالت گرفته شد. آبان ماه سال ۱۳۸۵ در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت با هدف «کاهش فقر» انجام شد. احمدی‌نژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» می‌دانست و این سهام را توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه ذکر می‌کرد.
آن زمان اختصاص سهام عدالت به قشر ضعیف جامعه آغاز شد، اما در بین مسیر بقیه مردم نیز با پرداخت پول صاحب این سهام شدند. اکنون سهام عدالت سه ارزش اسمی یک میلیون تومان، ۵۳۲ هزار تومانی و ۴۹۲ هزار تومانی دارد که مالکین سهام عدالت باید در گذشته مبلغ ۵۰۰ هزار تومان به حساب سازمان خصوصی واریز می‌کردند. افرادی که این مبلغ را واریز کردند، دارنده یک میلیون تومان سهام هستند و افرادی که واریز نکردند دارای سهام ۵۳۲ هزار تومانی یا ۴۹۲ هزارتومانی هستند.
البته افرادی که مشمول کمیته امداد امام‌خمینی (ره) و سازمان بهزیستی هستند، سهام معروف به یک میلیون تومانی را در اختیار دارند. در ادامه طی سال ۹۹ با دستور رهبری و دولت دوازدهم سهام عدالت در بازار سرمایه آزادسازی شد. این آزادسازی به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت گرفت. در ابتدا تنها ۴۰ درصد از سهام عدالت آزاد شد و قرار بود مابقی این سهام نیز آزاد شود؛ اما با ریزش بازار ۶۰ درصد باقی مانده آزاد نشد و با توجه به شرایط بازار سرمایه به نظر می‌رسد این آزادسازی انجام نشود. چراکه سهام عدالت حجم بزرگی از شرکت‌ها را در اختیار دارد و فروش یک‌باره سهامداران می‌تواند ریزش بسیار سنگینی را در پی داشته باشد.همانطور که گفته شد سهام عدالت به دو روش مستقیم و غیرمستقیم آزاد شد.
در روش مستقیم سهامداران اختیار خرید و فروش سهام خود را بر عهده دارند؛ اما در روش غیرمستقیم مدیریت سهام به شرکت‌های استانی سهام عدالت واگذار شد. سهام عدالت از شرکت‌های مختلفی تشکیل شده و قرار است شرکت‌های جدیدی نیز به آن اضافه شود تا جاماندگان نیز در لیست دارندگان این سهام پرحاشیه قرار بگیرند.
در حال حاضر شرکت‌های سهام عدالت عبارتند از: بانک تجارت، شرکت ملی صنایع مس ایران، صنایع پتروشیمی خیلج فارس، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، پالایش نفت تهران، فولاد آلیاژی ایران، سیمان داراب، شرکت آلومینیوم دشتستان، سرمایه‌گذاری رنا، پالایش نفت لاوان، شرکت پالایش نفت بندرعباس، پتروشیمی شهید تندگویان، شرکت چادرملو، بانک ملت، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت اصفهان، شرکت گل گهر، شرکت نیرو ترانس، شرکت فولاد خوزستان، مخابرات ایران، بانک صادرات ایران و شرکت پست.
