اهدای جسد، گرچه موضوع جدیدی نیست،اما نام آن کمتر از اهدای عضو به گوش رسیده است، تصمیمی که گاهی می‌توانند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم مانند اهدای عضو جان چندین نفر را از مرگ نجات دهند.
اهدای جسد، تصمیمی است که اولیای قانونی فرد متوفی می‌گیرند، چرا که در زمان پس از مرگ فرد متوفی اختیار و اراده تصمیم‌گیری در مورد پیکرش را ندارد. بر اساس اعتقادات مذهبی، متوفی می‌تواند از این تصمیم خانواده، حظ و بهره‌ای معنوی نیز ببرد. البته مواردی هست که فرد قبل از اینکه وفات کند، وصیت می‌کند تا در فهرست اهدا‌کنندگان بالقوه پس از مرگ قرار گیرد که در آن صورت نیز پس از مرگ با رضایت خانواده فرد، مراحل اهدا انجام می‌شود.
تماس با واحد اهدای کالبد
برای قرار گرفتن در این فهرست، فرد داوطلب باید با واحد اهدای کالبد بانک سلول، بافت و عضو مرکز تحقیقات پزشکی قانونی تماس بگیرد تا پس از اطلاع از شرایط اهدا، فرم‌های مربوط را تکمیل و کارت داوطلب اهدای پیکر را دریافت کند؛ البته در این شرایط نیز بعد از درگذشت فرد داوطلب، مرکز تحقیقات پزشکی قانونی با خانواده نامبرده مرتبط شده و سایر اقدامات قانونی انجام می‌شود. در واقع حتی اگر فردی در زمان حیات خود هم وصیتی در این خصوص کرده باشد، باز هم بعد از درگذشت وی رضایت خانواده‌اش اخذ می‌شود.
انواع اهدای جسد
به‌طورکلی اهدای جسد سه نوع است، یکی از انواع اهدای جسد، اهدای جسد برای مقاصد آموزشی است.نوع دیگر اهدای بافت و نسوج است که در این مورد از بافت اهدایی یا فرآوری آن می‌توان جان افراد بسیاری را نجات داده و به حل مشکلات جسمی‌شان کمک کرد. مورد سوم نیز نگهداری از برخی از اعضا در بانکی است که برای تحقیقات آیندگان به کار خواهد رفت. هر سه حالت کمک به سلامت بشر و نجات جان انسان‌ها محسوب می‌شود.
آمادگی سالانه ۱۵۰ نفر برای اهدای جسد
عباس مسجدی آرانی، رییس سازمان پزشکی قانونی کشور درباره روند اهدای جسد در کشور به ایسنا گفت: به‌طورکلی و برابر آمارهایی که ما در اختیار داریم، سالانه حدود ۱۵۰ نفر برای اهدای جسدشان پس از مرگ اعلام آمادگی می‌کنند که این شامل سه مورد اهدای پیکر برای مقاصد آموزشی، اهدای بافت و نسوج و اهدای برخی اعضا برای نگهداری در بانک پزشکی است که مورد آخر برای تحقیقات پزشکی در آینده نیز کاربردهای بسیاری دارد.
تاخیر در فرآیند دفن
او درباره اهدای جسد به دانشگاه‌ها نیز گفت: به جز اهدای جسد به دانشگاه که فرآیند دفن را با تاخیر مواجه می‌کند، در دو مورد دیگر مراحل کفن و دفن متوفی بعد از برداشت بافت و اعضا انجام شده و پیکر به خانواده تحویل داده می‌شود.
رییس سازمان پزشکی قانونی کشورمان درباره اینکه چه جسدهایی به دانشگاه‌ها داده می‌شود، گفت: به‌طورکلی ما در این خصوص بر اساس وصیت افراد و رضایت خانواده‌اش اقدام خواهیم کرد.
متولی این موضوع مرکز تحقیقات پزشکی قانونی است و در آن کمیسیونی با حضور تمام اجزای سازمان پزشکی قانونی تشکیل شده و درخواست‌های اهدای جسد به دانشگاه‌های علوم پزشکی با حضور نمایندگان این دانشگاه‌ها بررسی می‌شود. اینطور نیست که ما به هر دانشگاهی، هر چقدر که بخواهد جسد بدهیم، این موارد در کمیسیون بررسی شده و بر اساس نیاز لازم دانشگاه‌ها انجام می‌شود.
مسجدی آرانی با بیان اینکه شاید در حال حاضر تنها یک یا دو دانشگاه در نوبت برای دریافت جسد باشند، گفت: همانطور که گفتم تمام تقاضاهایی را که از دانشگاه‌ها می‌آید در کمیته مربوطه بررسی می‌کنیم. ما از نظر شرعی و اخلاقی نسبت به اجساد اهدایی وظیفه داریم.
سلامت متوفی در زمان حیات
او درباره دو نوع دیگر اهدای جسد نیز اظهارکرد: در این موارد نیز پزشکان اقدامات و بررسی‌های لازم را انجام داده و با رعایت یکسری موارد و بررسی وضعیت سلامت متوفی در زمان حیات بافت‌های قابل استفاده برداشت می‌شود. رییس سازمان پزشکی قانونی کشور درباره اینکه تاکنون چه تعداد برای اهدای جسد اعلام آمادگی کرده‌اند، گفت: سالانه حدود ۱۵۰ نفر آمادگی خودشان را برای اهدای جسد اعلام می‌کنند تا بعد از مرگ جسدشان به دانشگاه‌ها اهدا یا از بافت و اعضای بدنشان استفاده شود.
مسجدی آرانی درباره اینکه امکان اهدای اجساد مجهول‌الهویه نیز وجود دارد یا خیر گفت: به هیچ عنوان چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد، ما احتیاج به اخذ رضایت آگاهانه داریم و به همین دلیل، از پیکر افراد
مجهول الهویه استفاده نمی‌شود.
