در حالی که قرار بود خط‌آهن رشت-کاسپین شهریور امسال افتتاح شود، دبیر شورای عالی مناطق آزاد از تکمیل این خط ریلی در آینده نزدیک خبر داد. خط آهن رشت- کاسپین به طول 35 کیلومتر، در کنار خط آهن رشت- آستارا به طول 160 کیلو متر حلقه‌های گمشده کریدور شمال-جنوب به شمار می‌روند، از همین رو، انتظار می‌رود با تکمیل هر یک از این دو خط ریلی، ظرفیت‌های ترانزیتی کشور به‌طور معناداری دستخوش تغییر شوند. اما تاکنون تغییر قابل توجهی در این دو پروژه ایجاد نشده است. طی یکی دو ماه اخیر، از سوی مسوولان دولتی عنوان شده که روس‌ها قرار است در تکمیل و ساخت خط ریلی رشت- آستارا مشارکت کنند تا این خط طی سه سال آینده به بهره‌برداری برسد. این در حالی است که طی 10 ماهه گذشته پس از آغاز حمله روسیه به اوکراین، اهمیت کریدور شمال- جنوب ایران دو چندان شده است. با وجود این، وجود نقص‌هایی همچون کامل نبودن دو خط ریلی یادشده، مانع از بهره‌برداری حداکثری از مزیت‌های جغرافیایی ایران شده است.حجت‌الله عبدالملکی، دبیر شورای عالی مناطق آزاد اظهار کرد: وجود بنادر انزلی و کاسپین در منطقه آزاد انزلی از ظرفیت‌های این منطقه در حوزه‌های صادراتی و ترانزیت کالا محسوب می‌شوند که با اجرای طرح‌های توسعه دو بندر این ظرفیت حدود 30 میلیون تن افزایش می‌یابد.وی افزود: مسوولیت برون‌گرایی اقتصاد کشور در چارچوب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر عهده مناطق آزاد است. به گزارش تسنیم، او با این وعده که در آینده نزدیک خطوط ریلی رشت به بندر کاسپین تکمیل شده و منطقه آزاد انزلی به خط ریل سراسری کشور وصل می‌شود، تصریح کرد: با راه‌اندازی حمل و نقل ریلی می‌توان بخشی از ترانزیت ملی و بین‌المللی در کریدور شمال ـ جنوب از این مسیر انجام می‌شود موضوعی که خواسته کشور روسیه به عنوان یکی از کشورهای ذی نفع در مسیر تجاری مزبور نیز است.وی با بیان اینکه با تکمیل زیرساخت‌ها حجم قابل توجه‌ای از ترانزیت عبوری از کشورمان از بنادر انزلی و کاسپین صورت می‌گیرد، از وجود برنامه‌های خوب جهت توسعه ظرفیت‌های زیرساختی در حوزه حمل و نقل خبر داد و گفت: با تکمیل زنجیره حمل و نقل ترکیبی و ساخت اسکله‌های رو رو ریلی و خودرویی گام‌های بسیار موثری در راستای توسعه اقتصادی ا کشور برداشته می‌شود.وی با اشاره به وجود تفاهم نامه همکاری مابین مناطق آزاد انزلی و چابهار با منطقه آزاد لوتوس آستراخان روسیه که زمینه ساز اتفاقات خوبی در آینده نزدیک است، اظهار کرد: راه‌اندازی خط ترانزیتی بین این چهار منطقه حجم ترانزیت از جمهوری اسلامی را به طرز قابل توجهی افزایش می‌دهد و به موازات آن در حوزه ساختار نیز تاییدبرونگرایی و ورود به اقتصاد جهانی نیز از دریچه مناطق آزاد کشورمان تقویت خواهد شد.دبیر شورای عالی مناطق آزاد گفت: تقویت سرمایه‌گذاری خارجی و تامین مالی بین‌المللی از طریق مناطق آزاد از اهداف اصلی این مناطق است. درآمد 20 میلیون دلاری صادرات ناشی از تولیدات منطقه آزاد انزلی عدد مطلوبی نیست و باید در تولیدات صادراتی بیش از تولیدات سرزمین اصلی باشد.عبدالملکی، از اعلام آمادگی و استقبال سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی صادرات محور در زمینه حضور در محدوده‌های پیش بینی شده طرح توسعه منطقه آزاد انزلی خبر داد و یکی از شاخص‌های خوب مناطق آزاد را ارزش تولیدات آن به ازای یک متر مربع در مناطق آزاد عنوان کرد که از میانگین کشور بالاتر است.وی ادامه داد: در این مناطق محصولات با ارزش افزوده بالاتر تولید می‌شود و تعداد قابل ملاحظه‌ای شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ‌ها در این منطقه مستقر هستند و مزیت ویژه در این بخش محسوب می‌شود.
پروژه استراتژیک درگیر تامین منابع مالی
بر اساس این گزارش، اوایل مردادماه سال‌گذشته محمد اسلامی وزیر سابق راه و شهرسازی با اشاره به پیشرفت فیزیکی 80 درصدی زیرسازی راه‌آهن رشت-کاسپین گفته بود: طبق برنامه زمان‌بندی پیش‌بینی کرده بودیم پروژه مذکور تا پایان شهریور امسال آماده شود، اما در شرایطی قرار گرفتیم که موانع متعدد تأخیرهای ناخواسته‌ای را به این پروژه منتقل کرده است.وی با اشاره به پیشرفت 80 درصدی زیرسازی این خط‌آهن، افزود: مصالح لازم برای روسازی آماده است، لذا انتظار می‌رود باقی‌مانده مسیر را با مشارکت همه دستگاه‌ها و همراهی مردم تا پیش از زمستان امسال به سرانجام برسد.رستم قاسمی وزیر مستعفی راه و شهرسازی نیز اوایل بهمن امسال در حاشیه سفر به استان گیلان از تعیین اعتبار 2176 میلیارد تومانی برای راه‌های این استان خبر داد و گفت: با رفع مسائل اعتباری تحول عظیمی را در حوزه راه و شهرسازی خواهیم داشت.وی با اشاره به پروژه‌های ریلی افزود: برای این حوزه 750 میلیارد تومان اعتبار سفر پیش‌بینی شده که اگر این امر محقق شود، اواخر سال آینده (1401) راه‌آهن رشت ـ کاسپین تکمیل می‌شود.
وعده مشروط افتتاح تا شهریور 1401
این در حالی بود که اسفند ماه سال گذشته مقام مسوول شرکت ساخت و توسعه از افتتاح خط‌آهن رشت- کاسپین در شهریور ماه سال1401 (3 ماه قبل) به شرط تامین اعتبار خبر داده بود.علی اکبر مردی، مدیرکل اداره کل ساخت و توسعه راه آهن منطقه 2 شرکت ساخت و توسعه درباره راه‌آهن قزوین - رشت - کاسپین، گفت: سال 97 قسمت قزوین-رشت به بهره‌برداری رسید که شامل 5 قطعه بود. از سال 98 نیز بخش رشت به کاسپین در اولویت قرار گرفته و در صورت تامین اعتبار شهریور سال 1401 قابل بهره‌برداری خواهد بود.وی با اشاره به اینکه عملیات اجرایی 3 قطعه 6، 7 و 8 در حوزه رشت- انزلی (کاسپین) آغاز شده است، گفت: این مسیر به طول 205 کیلومتر از قزوین تا انزلی بوده که قسمت دوم یعنی رشت تا انزلی (کاسپین) به طول 40 کیلومتر شامل 3 قطعه می‌شود.این خط آهن تا منطقه پیربازار مشکلی نداشت اما از منطقه پیربازار به سمت انزلی به دلیل برخورد با مرداب انزلی، محیط زیست اجازه ساخت ادامه مسیر را در این حوزه نداد، به همین دلیل مجبور شدیم مسیری به سمت منطقه آزاد انزلی یعنی منطقه کاسپین که خارج از مرداب بود، جایگزین کنیم.وی ادامه داد: با تغییر مسیر از انزلی به کاسپین، از طول این خط آهن 5 کیلومتر کاسته شد و به 35 کیلومتر رسید.مردی از پیشرفت فیزیکی 68 درصدی این پروژه در بخش روسازی و زیرسازی در مجموع خبر داد و گفت: در حال حاضر در بخش زیرسازی 80 درصد پیشرفت فیزیکی و در بخش روسازی نیز 23 درصد پیشرفت حاصل شده، همچنین از ابتدای سال 98 تاکنون 11 کیلومتر از این مسیر ریل‌گذاری شده است.مدیرکل اداره کل ساخت و توسعه راه‌آهن منطقه 2 در خصوص مزایای این پروژه اظهار کرد: این خط آهن بخشی از کریدور شمال-جنوب است و آسیای جنوب شرقی و چین را از طریق خلیج فارس به منطقه اوراسیا و شرق اروپا وصل می‌کند، به همین دلیل کشورهایی مثل روسیه، آذربایجان و شرق اروپا پیگیر تکمیل این راه‌آهن هستند. وی با اشاره به اینکه خط آهن مذکور حدود 4 هفته زمان عبور کالا را کمتر می‌کند، اظهار کرد: اجرای این پروژه از نظر ایجاد یک کریدور ریلی جدید برای صادرات و واردات کشور و همچنین ترانزیت کالا از مناطق شمالی کشور به خلیج فارس، آب‌های آزاد بین‌المللی و دیگر کشورهای همسایه ایران بسیار مهم است.
