گروه راه و شهرسازی|
تازه‌ترین آمارهای رسمی از وضعیت اجاره‌بها حاکی از «تعدیل» نرخ اجاره در دومین ماه از پاییز است. در مهر ماه سال جاری اجاربها به طرز قابل توجهی دچار جهش شده بود و به 7 درصد (بر اساس آمارهای بانک مرکزی؛ 6.1 درصد به روایت مرکز آمار ایران) رسیده بود. اما حالا در پی انتشار میزان رشد شاخص قیمت مصرف‌کننده و سهم مسکن از سبدخانوار مشخص شده که رشد تورم اجاره و هزینه‌های تعمیر و نگهداری مسکن به 3.7 درصد در آبان ماه کاسته شده است. از آنجا که بازار اجاره بر خلاف بازار معاملات ملک، خالی از سفته بازی است، اجاره‌بها صرفا و حتما از دو متغیر «تورم» و «تورم مسکن» اثر می‌پذیرد. نرخ تورم عمومی روی سبد هزینه خانوار و در یک کلام معیشت خانوار اثر می‌گذارد و تورم مسکن نیز منجر به رشد قیمت ملک می‌شود در حالی که هیچ گونه ارزش افزوده‌ای به آن اضافه نمی‌شود. از آنجا که اجاره‌بها برای 80 درصد از مالکان ایرانی در حکم کمک هزینه معیشت ارزیابی می‌شود، این متغیر بسیار زودتر از متغیر «تورم ملک» روی اجاره‌بها اثر گذار است. در سال جاری، و به ویژه در ماه‌های خرداد و تیر با تورم‌های بسیار بالای اقلام مصرفی خانوار مواجه بودیم مساله‌ای که با تاخیر خود را در رشد اجاره‌بها نیز نشان داد. از سوی دیگر، از آنجا که طی سال‌های اخیر، جابه‌جایی مستاجران همچون روال سابق از فصل تبعیت نمی‌کند، بخشی از این جابه‌جایی‌ها به پاییز منتقل شده‌اند. تقاطع این دو مساله (افزایش تقاضای استیجار در مهر به همراه انتقال تورم عمومی به اجاره‌بها) در نخستین ماه از پاییز سال جاری، منجر به رشد متفاوت اجاره‌بها در مهر ماه شد.
کمر تورم اجاره شکست
مرکز آمار در جدیدترین گزارش از شاخص قیمت مصرف‌کننده در آبان ۱۴۰۱ اعلام کرده که قیمت مسکن کل کشور در یک ماه گذشته ۳.۷ درصد افزایش داشته است. نرخ رشد نقطه به نقطه یعنی مقایسه رشد قیمت در مقایسه با آبان سال گذشته هم افزایش ۳۹.۲ درصد را نشان می‌دهد. تورم سالانه که رشد قیمت در ۱۲ ماهه منتهی به آبان ۱۴۰۱ را به تصویر می‌کشد نیز از افزایش ۳۱.۵ درصد حکایت دارد. مرور وضعیت بازار مسکن کل کشور در هشت ماه گذشته حاکی از آن است، میزان رشد ماهیانه نرخ اجاره در کل کشور نیز در اردیبهشت ۲.۵ درصد، خرداد ۲.۳ درصد، تیر ۳.۸ درصد، مرداد ۲.۹ درصد، شهریور ۳.۵ درصد، مهر ۶.۱ درصد و آبان ۳.۷ درصد اعلام شد. به نظر می‌رسد با پایان یافتن فصل جابه‌جایی، کاهش تدریجی انتظارات تورمی و افت سرعت رشد قیمت مسکن در تهران به تدریج بر بازار مسکن کل کشور تاثیر گذاشته و این بخش به ثبات نسبی رسیده است.
اشتباه خبرگزاری‌ها در انتشار آمار
به گزارش «تعادل»، طی ماه‌های اخیر، برخی رسانه‌ها در پی انتشار دیرهنگام تحولات ماهانه مسکن از سوی مراجع رسمی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، از نرخ تورم اعلامی در شاخص قیمت مصرف‌کننده به عنوان «تورم مسکن» استفاده می‌کنند که اشتباه است. به همین دلیل، ماه گذشته، سیدمهدی حسینی‌نژاد، مدیرکل دفتر شاخص قیمت‌های مرکز آمار ایران در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌های داخلی در این باره روشنگری کرد اما متاسفانه خبرگزاری منتشر‌کننده صحبت‌های این مقام مسوول، دیروز بار دیگر دچار خطا شد و گزارش اشتباهی را به همراه خبرگزاری‌های دیگر روی خروجی خود مخابره کرد. حسینی نژاد گفته بود: در حوزه مسکن در مرکز آمار ایران دو نوع اطلاعات را در اختیار داریم، اطلاعات اول، اطلاعات شاخص قیمت مصرف‌کننده است و دیگری، اطلاعات قیمت املاک مسکونی سامانه املاک و مستغلات کشور است. طبق استانداردهای بین‌المللی در شاخص قیمت مصرف‌کننده، قیمت بخش مصرفی مسکن که شامل اجاره‌بها و هزینه تعمیر و نگهداری مسکن است اندازه‌گیری می‌شود و تغییرات قیمت مسکن به هیچ عنوان در محاسبات این طرح وارد نمی‌شود. این موضوع در برخی رسانه‌ها به اشتباه قیمت مسکن تفسیر می‌شود که اشتباه است. بنابراین در شاخص قیمت مصرف‌کننده، به هیچ عنوان نرخ تورمی که در گروه مسکن منتشر می‌شود، نشان از تغییرات قیمت مسکن ندارد و قیمت اجاره، هزینه تعمیرات و نگهداری و آب و برق و سوخت مصرفی خانوار است.اما برای رصد قیمت خود مسکن یک طرح جداگانه‌ای در دفتر شاخص قیمت اجرا می‌شود که طرح شاخص قیمت املاک مسکونی است.
