گزارش شاخص‌های آماری بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات در دوره بهار 1401 نشان از افزایش اندک مشترکین اینترنت همراه نسبت به سه ماه پایانی سال 1400 دارد؛ همچنین میزان مصرف اینترنت همراه از 3.2 میلیارد گیگابایت عبور کرده است. نکته قابل تامل دیگر روند کند عرضه فیبر نوری است، در مقایسه با زمستان سال گذشته تنها 4 هزار مشترک به تعداد مشترکین فیبر نوری افزوده شده است؛ رقمی که با توجه به تلاش وزارت ارتباطات برای توسعه فیبر نوری تا حدودی ناامید‌کننده به نظر می‌رسد. رگولاتوری در این گزارش آمار جدیدی ارایه کرده و به میزان مصرف اینترنت همراه در گزارش خود اشاره کرده است. آمارهایی که البته به نظر می‌رسد از نظر اپراتورها آنچنان دقیق نیست. مصرف اینترنت اپراتورهای همراه در بهار 1401 حدود 3 میلیون و 285هزار ترابایت معادل حدود 3.3 میلیارد گیگابایت بوده است که همراه اول و ایرانسل سهم 93 درصدی از آن دارند. در این آمار ایرانسل بیشترین سهم را در حجم اینترنتی مصرف کاربران دارد. آن طور که در گزارش رگولاتوری آمده است، کل مشترکین اینترنت 3Gو 4G ایرانسل حدود 41 میلیون و 593 هزار مشترک بوده و این رقم برای همراه اول حدود 51 میلیون و 908هزار مشترک است. رایتل نیز بیش از 4 میلیون و 330 هزار مشترک اینترنت داشته است. جدول منتشرشده از سوی سازمان تنظیم مقررات نشان می‌دهد تعداد مشترکین اینترنت ثابت نسبت به زمستان 1400 کاهش اندکی را تجربه کرده و 11 میلیون و 33هزار مشترک رسیده است. نکته قابل تامل نیز تعداد مشترکین فیبر نوری است که طی سه ماه گذشته تنها 4 هزار مشترک به آن اضافه شده است. این در حالی است که وزیر ارتباطات بارها بر نهضت فیبر نوری در کشور تایید کرده اما به نظر می‌رسد همچنان کمتر کسی امکان دسترسی به این سرویس را دارد. این گزارش در زمینه مشترکان FTTH نشان می‌دهد مخابرات بیش از 207 هزار مشترک سرویس FTTH در کشور دارد در حالی که ۱۷ شرکت FCP در مجموع 529 مشترک دارند. شاید این انحصار پیش آمده دلیلی بر عدم رشد تعداد مشترکین اینترنت فیبر نوری باشد، گرچه وزارت ارتباطات این فرصت را در اختیار تمامی شرکت‌های علاقه‌مند برای توسعه فیبر نوری قرار داده است. همچنان مشترکان اینترنت ثابت بیشتر از سرویس‌های ADSL و VDSL استفاده کرده که 5 میلیون آنها مشترک مخابرات و 3 میلیون نیز مشترک سایر FCPها هستند. تعداد اشتراک‌های ارتباطات ثابت به تفکیک سرعت تا پایان سه ماهه اول سال 1401 نیز نشان می‌دهد سرعت 2 تا 10 مگابیت بر ثانیه بیشترین مشترک را دارد. این البته بدان معنا نیست که سرویس‌هایی با این سرعت از طرفداران بیشتری برخوردار هستند بلکه احتمالا علت آن عدم امکان استفاده از سرویس‌های پرسرعت‌تر بنا به دلایل نبود زیرساخت باشد.
رشد ضریب نفوذ تلفن همراه همچنان ادامه دارد
آمارهای رگولاتوری در بخش تلفن همراه خبر از عبور ضریب نفوذ موبایل در کشور از 167 درصد می‌دهد؛ اگرچه روند رشد آن ادامه دارد اما کند شده است. همچنان همراه اول با 75 میلیون و 437هزار مورد، بیشترین خط فعال را داشته و پس از آن ایرانسل با 60 میلیون و 725هزار خط فعال و رایتل با 5 میلیون و 281هزار خط فعال در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. اما از نظر میزان رشد خطوط فعال نسبت به زمستان 1400، همراه اول با رشدی 1.2درصدی بالاتر از دو اپراتور دیگر قرار گرفته است. طبق آمارها نیز تعداد سایت‌های فعال 4G و 3G هر سه اپراتور نسبت به مدت مشابه قبل افزایش داشته است. رتبه‌بندی اپراتورها از حیث درصد پوشش جمعیتی 4G نشان می‌دهد همراه اول با 81 درصد در صدر ایستاده و ایرانسل با 61 در رتبه دوم قرار دارد. این آمار برای رایتل ذکر نشده است. مشترکین همراه اول حدود 69 میلیارد پیامک، مشترکین ایرانسل حدود 7 میلیارد و رایتل حدود 609 میلیون پیامک در سه ماه ابتدای سال ارسال کرده‌اند. آخرین آمار سازمان تنظیم مقررات نشان می‌دهد اکنون ۲۰۷ میلیون و ۹۸۷ هزار و ۲۰۹ خط تلفن همراه در کشور فعال است. سهم همراه اول بیش از ۱۰۶ میلیون، ایرانسل بیش از ۹۳ میلیون و رایتل ۸ میلیون و ۵۱۳ هزار و ۹۰۷ خط است. از این تعداد، همراه اول ۷۵ میلیون و ۴۳۷ هزار و ۶۶۶، ایرانسل ۶۰ میلیون و ۷۲۵ هزار و ۴۸۹ و رایتل ۵ میلیون و ۲۸۱ هزار و ۸۳۳ خط فعال دارند. اکنون ۴۴ هزار و ۵۹۵ سایت نسل دوم اینترنت، ۳۹ هزار و ۶۱۰ سایت نسل سوم اینترنت و ۳۵ هزار و ۸۵۳ سایت نسل چهارم اینترنت در کشور فعال بوده و به خدمت‌رسانی مشغول است. وضعیت پوشش شهرها، روستاها و جاده‌ها تا پایان سه ماه اول سال ۱۴۰۱ نیز در این گزارش آمده است. بر اساس آن تعداد شهرها و روستاهای تحت پوشش نسل دو، سه و چهار اینترنت به تفکیک اپراتورها از این قراراست؛ اپراتور همراه اول چهار هزار و ۱۰۰ سایت، اپراتور ایرانسل ۴ هزار و ۵۳ سایت و اپراتور رایتل ۴۸۰ سایت در کشور احداث کرده‌اند. شبکه پهن‌باند (سیار و ثابت)، بخش دیگری از این گزارش را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمار مربوط به این گزارش، وضعیت توسعه ارتباطات پهن‌باند سیار و ثابت تا پایان سه ماهه اول ۱۴۰۱، نشان می‌دهد جمع مشترکین پهن‌باند ثابت اکنون به بیش از ۱۱ میلیون اشتراک رسیده و ضریب نفوذ این فناوری را در کشور به بیش از ۱۳ درصد رسانده است. در حوزه اینترنت سیار اما وضعیت بهتری را شاهد هستیم. اکنون ۹۷ میلیون و ۸۳۹ هزار و ۸۳۱ مشترک پهن‌باند سیار در کشور فعال هستند که ضریب نفوذ اینترنت سیار را به بیش از ۱۱۵ درصد رسانده‌اند. مجموع اشتراک‌های ثابت و سیار در ایران اکنون ۱۰۸ میلیون و ۸۷۳ هزار و ۴۷۳ مشترک است. همچنین ضریب نفوذ اینترنت سیار و ثابت در کشور به بیش از ۱۲۸ درصد عبور کرده است.
آخرین وضعیت تلفن ثابت در کشور
در بخش انتهایی گزارش رگولاتوری به بررسی وضعیت ارتباطات ثابت طی بهار 1401 می‌پردازیم. ضریب نفوذ تلفن ثابت در کشور حدود 34.64 درصد گزارش شده که نسبت به سه ماهه آخر 1400 کاهش اندکی را تجربه می‌کند. حدود 29 میلیون و 343هزار مشترک فعال تلفن ثابت در کشور هستند که نزدیک به 99 درصد آنها از مخابرات خط دریافت کرده‌اند. همچنین تعداد تلفن همگانی در کشور چیزی حدود 83هزار مورد ذکر شده که نسبت به دوره قبل کاهش یافته است.
