در تقویم رسمی کشور ۲۹ دی ماه روز ملی هوای پاک نامگذاری شده است. اما سال‌هاست که دیگر تعداد روزهای پاک نه تنها تهران که اغلب کلان‌شهرهای ایران از تعداد انگشتان دو دست بیشتر نمی‌شود و این یعنی گرفتار شدن در آلودگی هوایی که دست از سر ما بر نمی‌دارد. دلایل آلودگی هوا هم که هر از گاهی شاید تغییر کند اما در اکثر مواقع به دلیل بی‌توجهی به فاصله صنایع با شهرها، استفاده از سوخت‌های غیر استاندارد در صنایع یا حتی اتومبیل‌ها و... است. اتفاقی که طی سال‌های اخیر باعث شده تا تهران رتبه ششم آلوده‌ترین شهر غرب آسیا را به خود اختصاص دهد. اما کاش همه‌چیز به این
رتبه بندی‌ها خلاصه می‌شد. اما آنچه در این بین اصلا اهمیت ندارد، جان انسان‌هایی است که با این آلودگی هوا به خطر می‌افتد. افزایش بیماری‌های قلبی و ریوی، افزایش سرطان‌ها، افزایش سقط جنین و... همه از اتفاقاتی است که آلودگی هوا یکی از دلایل به وقوع پیوستن آن است. اما قانون هوای پاک هم که سال‌هاست بالا استفاده باقی مانده و البته باز هم کسی نیست که همت کند و باعث و بانی اجرایی شدن کامل و دقیق این قانون شود. همانطور که خیلی از قوانین دیگرکه تصویب شده‌اند اما ضمانت اجرایی لازم را ندارند. قانون هوای پاک هم هنوز ضمانت اجرایی لازم را پیدا نکرده است هر چند که معاون محیط زیست انسان سازمان حفاظت محیط زیست از اختصاص هزار میلیارد تومان اعتبار برای رفع آلایندگی صنایع خبر داده است.
طراحی سامانه جامع صنایع
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: هزار میلیارد تومان از صندوق ملی محیط‌زیست در اختیار صنایع قرار گرفته تا نسبت به رفع آلایندگی اقدام کنند. مسعود تجریشی افزود: سازمان حفاظت محیط‌زیست یک سامانه جامع طراحی کرده و اطلاعات ١۶٠ هزار صنعت، خدمات و معادن در آن ثبت شده و بر این وضعیت آلایندگی آنها مشخص شده است. او درباره شعار سالروز هوای پاک با عنوان «هوا ی پاک، حقوق عامه، اراده ملی» گفت: این شعار نشان می‌دهد که هوای پاک حق عامه است و اینکه دولت قصد دارد اقدامات در این راه را به عمل تبدیل کند تا شاهد بهبود هوا باشیم. معاون سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: به رغم اینکه رییس‌جمهوری شعار محیط زیستی نداد اما اقداماتی که انجام می‌دهد نشان‌دهنده این است که محیط‌زیست دغدغه دولت است. تجریشی در ادامه به وضعیت هوا در برخی کلان‌شهر‌ها اشاره کرد و گفت: هوای تهران در سال‌های ٩٨ و ٩٩ و جاری به ترتیب ۵، ١۵ و ۶ روز ناسالم بوده که نشان می‌دهد تغییر چندانی نداشته، یعنی نه زیاد بود و نه زیاد خوب شده است.
او افزود: اما هوای شهری مانند اراک بدتر شده که آمارها نشان می‌دهد نسبت به سه سال قبل چهار برابر آلوده‌تر شده است. اهواز هم در سه سال گذشته ٢٣، ۴٩ و ٣۵ روز هوای ناسالم داشته است. کرج و اراک شهرهایی هستند که وضعیت هوای آنها بهبود نیافته است. تجریشی به قانون هوای پاک اشاره کرد و گفت: منابع متحرک اصلی‌ترین منابع آلاینده هستند که در قانون هوای پاک به اسقاط و از رده خارج کردن خودروها یک سن خاص تاکید شده بود اما بنا به دلایلی دیگر این بند وجود ندارد که اگر به همین روال ادامه یابد سال‌های آینده وضعیت بدتر خواهد شد. سالانه یک میلیون خودرو تولید و وارد خیابان‌ها می‌شود که سال به سال فرسوده‌تر می‌شوند، بنابراین باید برای آنها برنامه داشته باشیم.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: زمانی که قانون هوای پاک تصویب شد یکی از قوانین مترقی بود و در زمان عادی نوشته شد، یعنی تا حدودی تحریم داشتیم اما فرض بر این بود که شرایط بهتر می‌شود، بنابراین به توان مالی، توان فنی و زمان توجه نکردیم از این رو نتوانستیم به برخی از دستاوردها برسیم.
تجریشی اظهار داشت: سازمان حفاظت محیط‌زیست برای بهبود وضعیت آلودگی هوا با کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر قرارداد بست و سیاهه انتشار ٩ کلان‌شهر را تهیه کرد و بر اساس این سیاهه ۶٢ اقدام یا احکام را مشخص کرد که ٢٧ مورد به منابع آلاینده برمی‌گردد. او گفت: قرار است برای اجرای این احکام قرارگاهی در وزارت کشور تشکیل شود تا منابع مورد نیاز و زمان اجرا تامین و مشخص شود، یعنی قرار شد این اعتبار از محل بودجه‌های سنواتی و جرایم زیست محیطی در قالب یک برنامه تامین شود و از سال آینده آغاز شود.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست افزود: همچنین با کمک صندوق ملی محیط‌زیست آلایندگی‌های صنایع را به ٢٠ فرایند آلودگی تقسیم کردیم و تاکنون قرارداد ١٢ مورد را با کنسرسیوم دانشگاه‌های برتر بسته‌ایم و فاز اول آن به پایان رسیده که امیدواریم فاز دوم نیز به زودی آغاز شود تا شاهد رفع آلایندگی صنایع باشیم.
