اگرچه تجربه تولید تلفن همراه در ایران ناموفق بوده است اما آسیبشناسی این ناکامی خالی از لطف نیست. کارشناسان صنعتی بر این باورند، با توجه به اینکه دنیای تکنولوژی روزبهروز در حال تغییر است و بازار هدفی برای تولیدکنندگان گوشی همراه وجود ندارد، تولید تلفن همراه در کشور به دلیل نبود حمایتهای لازم دولتی صرفه اقتصادی ندارد و تنها باید پای شرکای خارجی را به این عرصه باز کرد تا بتوانیم تولید برندها را در کشور گسترش دهیم در غیر این صورت، جز قاچاق کشورمان مزیت دیگری برای لوازم صوتی و تصویری نخواهد داشت.
آرمان خالقی، عضو هیاتمدیره خانه صنعت، معدن تجارت در گفتوگو با «تعادل» درباره تولید تلفن همراه در ایران میگوید: صنعت تلفن همراه جزو یکی از صنایع با فناوریهای بالا محسوب میشود که نرمافزارهای آن در مراکز علمی ساخته میشوند.
وی میافزاید: تلفن همراه جزو صنایعی است که پا به پای تکنولوژی روز دنیا حرکت میکند و بحث طراحی سختافزاری آن نیز یکی از مهمترین مقولهها به شمار میرود. در دانشگاههای دارای رشته مخابرات و میکروالکترونیک، دانشجویان انگشتشماری در زمینه طراحی صنعتی تلفن همراه داریم که این افراد نیز جذب شرکتهای خارجی میشوند و در نهایت نیز کشورمان در این صنعت فقیر میماند. وی تصریح میکند: متاسفانه در کشورمان به دلیل عدم شرایط مناسب نمیتوانیم نیروهای متخصص را جذب کنیم و در نهایت دامنه تولیدی که وجود ندارد را بگسترانیم.
عضو هیاتمدیره خانه صنعت میافزاید: تلفن همراه، صنعتی است که پا به پای دانش روز پیش میرود. بنابراین اگر ما بخواهیم در زمینه اسمبل کردن (مونتاژ کردن) مارکهای متفاوت گوشی تلفن همراه نیز مداخله کنیم باید تحت لیسانس شرکتهای گوناگون باشیم که با این وجود هم 2گام از پیشرفت تولید محصول کشورهای دیگر عقب هستیم. خالقی بیان میکند: 15 سال پیش، ایران به عنوان یکی از تولیدکنندههای گوشیهای تلفن همراه بود که گوشیهای نسل اولی را تولید میکردند اما به دلیل افزایش سرعت تغییرات تکنولوژی و ساختار دولتی سرمایهگذاری در ایران، تولید این محصول متوقف شد.
وی ادامه میدهد: در سال 84 و 85 نیز کارخانههای متعددی درصدد حرکت به سوی تولید تلفن همراه بودند اما به دلیل وضع تعرفه 80 درصدی، این نوع کارخانهها نیز از فعالیت تولید تلفن همراه بازماندند. خالقی میافزاید: صنعت میکروالکترونیک در شهرکهای صنعتی تاسیس شد اما به دلیل نبود امکانات مزیتهایی را از دست دادند. آیا باید در صنعتی که تمام سرمایهگذاریها از دولت نشات میگیرد و بروکراسیهای اداری مربوطه بیداد میکند، ورود پیدا کرد؟
عضو هیاتمدیره خانه صنعت اظهار میکند: ایران یک بار تولید تلفن همراه را از دست داده است؛ به هر حال ایران نیز باید استراتژی و ظرفیتهای لازم و بالقوه را شناسایی کند و در بخشی از صنعت تلفن همراه مانند سایر کشورها ورود پیدا کند.
تولیدی در زمینه تلفن همراه نداریم
محمدحسین برخوردار، رییس مجمع عالی واردات، نیز در گفتوگو با «تعادل» درباره تلفن همراه میگوید: خوشبختانه در کشورمان نخبگانی در زمینه طراحیهای نرمافزاری تلفن همراه داریم اما بخش مهم سختافزار است که بنا به کمبود امکانات نتوانسیم در این بخش که مهمترین رکن تلفن همراه است ورود پیدا کنیم.
به گفته محمدحسین برخوردار هیچ تلفن همراهی در داخل کشور تولید نمیشود و کارخانههای تلفن همراه نسل اولی نیز چند سال گذشته به معرض تعطیلی کشانده شدند. وی میافزاید: با توجه به تحریمها در این سالها نیز شرکتهای خارجی در زمینه نرمافزار ما را پشتیبانی نمیکردند و امروز با توجه به اینکه در زمینه سختافزاری عقب ماندهایم از لحاظ نرمافزاری نیز دچار عقبماندگی هستیم. وی ادامه میدهد: مردم ما به قدری مصرفگرا هستند که هر روز نیز پا به پای دنیای روز تکنولوژی حرکت میکنند بنابراین برای نیاز مصرفیشان به دنبال تلفن همراههایی خواهند رفت که از لحاظ نرمافزاری و سختافزاری بهروز باشند. برخوردار درباره چرایی عدم تولید ایران در بخش تولید تلفن همراه میگوید: تولید تلفن همراه باید به صورت انبوه تولید شود تا صرفه اقتصادی را برای کشور داشته باشد، بنابراین با توجه به عدم طراحیهای بهروز سختافزاری و عدم امکانات لازم ایران در این صنعت تا به امروز نتوانسته حرفی برای گفتن داشته باشد.
رییس مجمع عالی واردات میافزاید: برای تولید تلفن همراه باید بازار صادراتی هدفی را دنبال کنیم تا به خوبی همانند دیگر شرکتهای تولیدکننده تلفن همراه در بازارهای بینالمللی نقش ایفا کنیم. وی اظهار میکند: در زمینه تولید تلفن همراه بهترین راهحل این است تا با برندهای مختلف تلفن همراه تولیدی بهروز در این زمینه داشته باشیم تا همانند چینیها به تکنولوژی دست یابیم. رییس مجمع واردات درباره تحمیل 4 درصد عوارض به کالاهای فرهنگی حوزه آیتی تصریح میکند: به طور کلی چندان منطقی نیست که هزینه تقویت تولید محتوای فرهنگی را بر اقلام سختافزاری تحمیل کنیم. نتیجه چنین نگرشی آن است که با دامن زدن به فرهنگ قاچاق و هدایت بنگاههای اقتصادی شناسنامهدار به فعالیتهای غیرشفاف، هزینه تولید محتوای فرهنگی را تامین کنیم. نتیجه چنین عملکردی آن است که مسیر ارتقای فرهنگ را با ریلگذاری ضد فرهنگی طی کردهایم.
کالاهای واسطهای سبب کاهش توان تولید میشود
سعید درکوش، رییس کمیسیون آیتی مجمع واردات، نیز در رابطه با تحمیل 4 درصد عوارض به کالاهای فرهنگی به «تعادل» میگوید: بیشک ورود قطعات و کالاهای واسطهیی به کشور، سبب کاهش توان تولید داخل شده و صراحتا با مبانی اقتصاد مقاومتی و تولید ملی معارض است. خصوصا در شرایط فعلی که اکثریت واحدهای تولیدی کماکان با محدودیت ارز، مشکلات تحریم و افزایش هزینههای داخلی دست به گریبان هستند، اعمال مصوباتی از این قبیل منجر به تضعیف صنایع داخلی خواهد شد. وی ادامه داد: متاسفانه به دلیل اینکه تولید به دولت وابسته است تا به امروز نتوانستهایم در هیچ تولیدی موفق عمل کنیم و نیاز روز را برای مصرفکننده تامین کنیم.
در زمینه قاچاق تلفن همراه ما هم مقصریم
ابراهیم درستی، نایبرییس اتاق اصناف تهران، در گفتوگو با «تعادل» نیز میگوید: در چند سال گذشته کارخانه رسمی تولید موبایل با حمایت مخابرات شروع به فعالیت کرد و یکی از برندها (صاایران) شروع به تولید موبایل در ایران کرد که به دلیل عدم حمایت از مجموعههای تولیدی در کشور به خصوص در بحث موبایل این کارخانه تعطیل شد و تولید موبایل به فراموشی سپرده شد.
وی افزود: مغزهای متفکری که در این صنعت کار میکردند جذب شرکتهای خارجی شدند که این امر اصلا مناسب نیست. درستی میگوید: با توجه به اینکه بازار موبایل روز به روز در حال تغییر است و مصرفکننده باید نیازهای خود را بهروز کند باز هم با این وجود بیش از 90 درصد مجموعه تلفن همراه از مبادی قاچاق وارد کشور میشود. ابراهیم درستی معتقد است که خود ما در افزایش قاچاق موبایل به کشور مقصر هستیم و باید گفت اگر موبایل از مبادی رسمی وارد کشور شود بیش از 840 میلیارد تومان سود در جیب دولت میرود. وی از تدوین طرحی برای جلوگیری از قاچاق گوشی تلفن همراه به کشور خبر داد و گفت: طرحی را در دست تدوین داریم و به گمرک ارایه خواهیم کرد؛ متاسفانه هنوز نهتنها در بخش تولید بلکه در بخش واردات گوشی تلفن همراه تعامل بین ما و دولت عملیاتی نشده است که امیدواریم با تعامل دو سویه جلوی قاچاق گوشی تلفن همراه گرفته شود.
افزایش تعرفهها تولید را به تعطیلی کشاند
ابراهیم نکو، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در گفتوگو با «تعادل» درباره قاچاق تلفن همراه میگوید: از زمانی که تعرفههای تلفن همراه افزایش یافت قاچاق تلفن همراه نیز در این زمینه بیداد کرد. در حال حاضر شاهدیم که 80 درصد تلفن همراههایی که در بازار به فروش میرسد قاچاق است و تا به امروز متاسفانه هیچ اقدامی صورت نگرفته است. وی ادامه میدهد: صنعت تلفن همراه صنعتی سودآور و با ارزش افزوده بالایی است که چند سال گذشته با افزایش تعرفهها و عدم حمایت از تولید داخل، تولیدکنندگان ما در این زمینه ورشکسته شدهاند.